دیپلماسی هنر مقاومت

موزه سینما، نگهبان حافظه تصویری ایران
فاطمه محمدی، مدیرعامل موزه سینما در ابتدای نشست به معرفی این نهاد فرهنگی پرداخت و آن را نه‌ فقط یک فضای نمایشگاهی، بلکه مرکزی پژوهش‌محور و تاریخی توصیف کرد که بازتاب‌دهنده فراز‌وفرودهای سینمای ایران در بستر اجتماعی، سیاسی و هنری است. وی توضیح داد: «موزه سینمای ایران در یکی از بناهای تاریخی تهران واقع شده و مجموعه‌ای گسترده از اسناد، تجهیزات، تصاویر و اشیای مرتبط با تاریخ سینمای ایران را در خود جای داده است. این مجموعه، حافظه تصویری و هویت فرهنگی سینمای ایران را حفظ می‌کند.» محمدی به حجم و تنوع اسناد موجود در موزه اشاره کرد و گفت: «این موزه از بزرگ‌ترین مجموعه‌های سینمایی جهان محسوب می‌شود. فیلمنامه‌ها، نسخه‌های اولیه آثار، قراردادهای فیلمسازی، مکاتبات حرفه‌ای، یادداشت‌های شخصی سینماگران، دوربین‌های قدیمی، دستگاه‌های تدوین و تجهیزات صدا و نورپردازی، همگی به‌صورت طبقه‌بندی‌شده نگهداری می‌شوند.» او همچنین به نمایش جوایز کسب‌شده توسط سینماگران ایرانی در جشنواره‌های ملی وبین‌المللی اشاره کرد و افزود: «پوسترهای اصلی، بروشورها و دعوت‌نامه‌ها نیز از بخش‌های ارزشمند این گنجینه‌اند.»
وی با قدردانی از نقش پیشکسوتان، به‌ویژه زنده‌یاد عزت‌الله انتظامی، بنیانگذار موزه، گفت: «انتظامی بخش مهمی از آثار و اسناد شخصی خود را به این مجموعه اهدا کرد. موزه سینما نه‌ فقط مکانی برای نمایش، بلکه نهادی زنده و متفکر است که بستری برای گفت‌وگوی میان گذشته و حال فراهم می‌کند.»
     
تأثیر انقلاب اسلامی بر سینمای ایران
محمدی در پاسخ به پرسشی درباره تأثیر انقلاب اسلامی بر سینمای ایران، برخلاف تصور برخی که انقلاب را مانع پیشرفت سینما می‌دانستند، از رشد چشمگیر این صنعت سخن گفت: «پس از انقلاب، کارگردانان، تهیه‌کنندگان و بازیگران با شرایط جدید سازگار شدند و سینمای ایران از یک مجموعه تولیدات پراکنده به یک صنعت سینمایی منسجم تبدیل شد.» او افزود: «امروز آثار ایرانی در جشنواره‌های جهانی حضور فعالی دارند که نشان‌دهنده ارتقای فنی و محتوایی و ظهور زبان‌های روایی جدید است.» وی نقش نهادهای انقلابی و فرهنگی را در این پیشرفت برجسته دانست و گفت: «امام خمینی‌(ره) با بازتعریف نسبت دین و فرهنگ، زمینه‌ساز رشد سینمای متعهد شد. برخلاف هالیوود که گاهی به ورطه سقوط اخلاقی افتاده، سینمای ایران رویکردی اخلاق‌مدار و فرهنگی را دنبال کرده است.» محمدی به پروژه‌های عظیم سینمایی مانند «موسی کلیم‌الله‌(ع)» اشاره کرد که با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته و جلوه‌های ویژه، نمونه‌ای از پیشرفت فنی سینمای ایران است. او افزود:‌ «تجهیزات مدرن فیلمبرداری، دکورهای بزرگ‌مقیاس، سناریونویسی ساختارمند و افکت‌های بصری و صوتی، سینمای ایران را به یک ساختار منسجم و رقابتی تبدیل کرده است.»
     
تعهد سینمای ایران به مسائل دینی و تربیتی
در پاسخ به پرسشی درباره کمرنگ بودن مضامین تربیتی در سینمای ایران، محمدی تأکید کرد که سینمای ایران به همه محورهای فرهنگی، از‌جمله پروژه‌های تاریخی و دینی، توجه دارد. وی به سریال‌هایی چون «موسی کلیم‌الله‌(ع)» و «سلمان فارسی» اشاره کرد که برای مدت بیش از یک دهه در حال ساخت است و نشان‌دهنده تعهد به محتوای فرهنگی و ارتقای کیفیت تولید است. او افزود: «این آثار گواهی بر تداوم مسیر سینمای ایران در جهت ارزش‌های فرهنگی و تربیتی‌اند.»
     
فلسطین، ضرورتی روایی و فرهنگی
بخش مهمی از این نشست به موضوع فلسطین اختصاص داشت. یکی از حاضران با اشاره به اهمیت این موضوع از منظر سیاسی، اجتماعی و انسانی، از کمبود روایت‌های دراماتیک عمیق در سینمای ایران درباره فلسطین انتقاد کرد. او گفت: «با وجود حجم عظیم روایت‌های ناگفته درباره ظلم، ویرانی و مقاومت در فلسطین، آثار ایرانی به‌دلیل ناآشنایی با بستر فرهنگی و جغرافیایی منطقه، اغلب از عمق و اصالت کافی برخوردار نیستند و در رقابت با تولیدات عربی موفق عمل نمی‌کنند.» محمدی در پاسخ، از اولویت‌های جدید سازمان سینمایی خبر داد و گفت: «با تأکید دکتر رائد فریدزاده، پروژه‌هایی با هدف تولید فیلم‌های تأثیرگذار و مشابه «بازمانده» در دستور کار قرار گرفته‌اند. این فیلم‌ها با مشارکت کارگردانان فلسطینی یا لبنانی و بازیگران عرب، در لوکیشن‌های واقع‌گرایانه در کشورهای همسایه ساخته خواهند شد تا اصالت و باورپذیری بیشتری داشته باشند.» یکی دیگر از حاضران بر ضرورت تبدیل مسأله فلسطین به روایتی دراماتیک و هنری تأکید کرد و پیشنهاد داد: «ارتباط مؤثر با نهادهای فرهنگی فلسطینی و تولید پروژه‌های مشترک با تهیه‌کنندگان عربی می‌تواند به خلق آثار باکیفیت منجر شود. همچنین معرفی استعدادهای فلسطینی در فیلمنامه‌نویسی و کارگردانی در جشنواره‌های ایرانی ضروری است.»  محمدی با تأیید این دیدگاه، فلسطین را مسأله‌ای محوری در سیاست و فرهنگ ایران از زمان انقلاب اسلامی دانست و گفت: «زمان آن رسیده که یک راهبرد فرهنگی ــ هنری بلندمدت و ساختاریافته برای این موضوع طراحی شود.» او بر لزوم شناخت عمیق میراث فرهنگی، ادبی و تاریخی فلسطین تأکید کرد و افزود: «ادبیات مقاومت فلسطینی، از آثار نویسندگانی چون علی الشیخ تا خاطرات و مستندها، منبعی غنی برای تولیدات سینمایی است.»
     
طرح جامع برای روایت فلسطین
محمدی، راهبردی چندمرحله‌ای برای بهره‌برداری از این میراث پیشنهاد داد: «نخست، مستندسازی و تحلیل منابع موجود مانند ادبیات، تصاویر و خاطرات؛ دوم، طراحی چارچوب نظری برای روایت فلسطینی با تمرکز بر ابعاد فرهنگی و اجتماعی؛ سوم، برنامه‌ریزی برای تولید آثار نمایشی با تیم‌های تخصصی و چهارم، ترویج این آثار از طریق دیپلماسی فرهنگی در سطح ملی و بین‌المللی.» او تأکید کرد که شناخت عمیق از موضوعات مرتبط با مقاومت، پناهجویان، زندانیان فلسطینی و زندگی تحت اشغال، برای خلق آثاری اصیل و تأثیرگذار ضروری است. این رویکرد نه فقط به تقویت روایت‌های سینمایی درباره فلسطین کمک می‌کند، بلکه می‌تواند سینمای ایران را به‌عنوان صدایی قدرتمند در دفاع از مسائل انسانی و فرهنگی در سطح جهانی مطرح کند.
     
نقش موزه سینما در گفت‌وگوی فرهنگی
این نشست نشان داد که موزه سینمای ایران فراتر از یک فضای نمایشگاهی، نهادی پویا برای حفظ و ترویج هویت فرهنگی است. با میزبانی از مهمانان بین‌المللی و گفت‌وگو درباره موضوعاتی چون فلسطین، این موزه به بستری برای تبادل فرهنگی و تقویت دیپلماسی هنری تبدیل شده است. تأکید بر پروژه‌های مشترک با کشورهای منطقه و تولید آثاری با محوریت مسائل انسانی، نشان‌دهنده تعهد سینمای ایران به ارزش‌های فرهنگی و اخلاقی است. در پایان، محمدی با اشاره به نقش امام خمینی‌(ره) در تعریف مسأله فلسطین به‌عنوان محور سیاست خارجی و فرهنگی ایران، از عزم جدی موزه سینما برای حمایت از پروژه‌های سینمایی مرتبط با این موضوع خبر داد. این نشست، گامی مهم در راستای تقویت جایگاه سینمای ایران در گفت‌وگوهای فرهنگی جهانی بود.