دست بالای ایران

در حالی که مذاکرات به‌طور مشخص حول موضوعات هسته‌ای و رفع تحریم‌ها بود، برخی رسانه‌های غربی، به‌ویژه خبرگزاری رویترز، تلاش کردند به‌گونه‌ای غیرواقعی، ماهیت این گفت‌وگوها را تحریف کرده و به روایت‌سازی کاذب در این خصوص بپردازند. این رسانه‌ به نقل از منابع عمانی مدعی شد که هدف از مذاکرات، کاهش تنش‌ها و تبادل زندانیان است و در برخی گزارش‌ها حتی به مذاکره درباره مسائلی همچون کاهش تحریم‌ها در ازای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران اشاره کردند اما ایران به‌سرعت این ادعاها را رد کرد.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در واکنش به این گزارش‌ها تصریح کرد: «ما با این حاشیه‌سازی‌ها ناآشنا نیستیم. این گزارش‌ها هیچ‌گونه مبنای صحیحی ندارد. مذاکرات تنها در رابطه با مسائل هسته‌ای و رفع تحریم‌هاست و هیچ موضوع دیگری مطرح نیست.» بقایی همچنین به سابقه رسانه‌ای رویترز اشاره کرد و افزود: «رویترز سابقه طولانی در خبرسازی و تهیه گزارش‌های گمراه‌کننده دارد که هیچ مبنای واقعی ندارد.» او تأکید کرد که ایران همواره به دیپلماسی پایبند بوده و این مذاکرات نیز نشان‌دهنده عزم جدی ایران برای رسیدن به توافقی منصفانه و شرافتمندانه است.
ساعاتی قبل از این نیز نیویورک‌ تایمز مدعی شده بود که سران سه قوه کشورمان خواستار تغییر موضع رهبر انقلاب در ارتباط با مخالفت ایشان درخصوص مذاکرات مستقیم با آمریکایی‌ها شده‌اند. مهدی فضائلی، عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب به این خبرسازی‌ها واکنش نشان داد و گفت: «ادعای روزنامه آمریکایی نیویورک‌‌تایمز درباره موضع سران قوا در پاسخ به نامه ترامپ، صرفا یک عملیات روانی بوده و کذب محض است.»
   
جزئیات مذاکرات و نقش عمان
در حالی که پیش از آغاز مذاکرات، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا تأکید کرده بود که گفت‌وگوها باید به‌صورت مستقیم صورت گیرد، جمهوری اسلامی ایران همچنان بر غیرمستقیم بودن این مذاکرات و با میانجی‌گری عمانی‌ها تأکید داشت. به‌این‌ترتیب، مذاکرات غیرمستقیم میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده با حضور سید عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در امور خاورمیانه، آغاز شد تا مشخص شود که ساکن اتاق بیضی کاخ سفید نیز در جنگ روایت‌ها در کنار دیگر رسانه‌های غربی به دروغگویی روی آورده است. گفت‌وگوها به‌صورت جداگانه و در سالن‌های مجزا انجام گرفت و طرفین نظرات و پیشنهادات خود را از طریق وزیر خارجه عمان، سید بدر البوسعیدی، به یکدیگر منتقل کردند. پیش از شروع مذاکرات، عراقچی با وزیر خارجه عمان درخصوص ترتیبات اجرایی گفت‌وگوها و همچنین پیش‌بینی‌هایی که طرف عمانی برای مذاکرات در نظر گرفته بود، مشورت کرد. عراقچی در این‌‌خصوص گفت: تیمی که بنده را در این سفر همراهی می‌کنند، از دوستان کاملا متخصص و مطلع در این حوزه خاص هستند که سابقه مذاکراتی هم در رابطه با همین بحث‌ها دارند و ما با جدیت لازم وارد این مذاکرات شدیم.
عراقچی در این زمینه توضیح داد: نیت ما رسیدن به یک توافق منصفانه و شرافتمندانه از موضع برابر است. این دیدار، که به گفته مقام‌های ایرانی در فضایی سازنده و محترمانه برگزار شد، نشان‌دهنده اراده جمهوری اسلامی ایران برای ادامه مسیر دیپلماسی به منظور تأمین منافع ملی کشور بود. عراقچی تأکید کرد که هدف ایران از این مذاکرات تنها مسائل هسته‌ای و رفع تحریم‌ها است و هیچ موضوع دیگری در دستور کار قرار ندارد.
درهمین راستا، عراقچی از نقش حیاتی عمان به‌عنوان میانجی در این مذاکرات قدردانی و تأکید کرد که هدف ایران تنها تأمین منافع ملی کشور است.
   
محیط مذاکرات و تعاملات طرفین
در طول مذاکرات، طرفین از طریق رفت‌وآمدهای متعدد میان عراقچی و ویتکاف، نقطه‌نظرات خود را به یکدیگر منتقل کردند. طبق گفته عراقچی، این جلسات در یک محیط «آرام و بسیار محترمانه» برگزار شد و هیچ‌گونه زبان غیرمناسبی به‌کار گرفته نشد. وزیر خارجه ایران در پایان دور نخست گفت‌وگوها اعلام کرد که این مذاکرات «سازنده» بوده و به‌طور جدی ادامه خواهد یافت. عراقچی در این زمینه گفت: «جلسه در محیطی آرام و بسیار محترمانه انجام شد و هیچ زبان غیرمناسبی به‌کار گرفته نشد. طرفین تعهد خود را برای پیشبرد این گفت‌وگوها تا رسیدن به توافقی که مطلوب دو طرف باشد، نشان دادند.»
درخصوص زمان‌بندی ادامه مذاکرات، عراقچی اشاره کرد: «قرار ما بر این شد که هفته آینده و شنبه مجددا دور دوم برگزار شود و در جلسه بعدی، وارد چارچوب کلی که یک توافق می‌تواند داشته باشد، بشویم و ببینیم تا کجا این پروسه را می‌توانیم جلو ببریم.» او همچنین تأکید کرد که هیچ‌یک از طرفین خواهان مذاکرات فرسایشی نیستند و هر دو طرف تمایل دارند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به یک توافق دست یابند.
طبق اطلاعیه وزارت خارجه، پس از پایان بیش از دو ساعت و نیم مذاکرات غیرمستقیم، روسای هیأت‌های نمایندگی ایران و آمریکا در هنگام ترک محل گفت‌وگوها با حضور وزیر خارجه عمان، دقایقی گفت‌وگو کردند.
   
ارزیابی مثبت ویتکاف و ادامه گفت‌وگوها در هفته آینده
در پایان دور نخست مذاکرات، طرفین توافق کردند که گفت‌وگوها در هفته آینده ادامه یابد. عراقچی اعلام کرد که این مذاکرات در شرایطی انجام می‌شود که نه ایران و نه آمریکا، تمایلی به مذاکره برای مذاکره ندارند و هیچ‌یک از طرفین خواهان مذاکرات طولانی‌مدت و بی‌ثمر نیستند. وی همچنین تأکید کرد که در ادامه مذاکرات، طرفین وارد جزئیات و جدول زمانی خواهند شد: «در جلسه بعدی که شنبه آینده برگزار می‌شود، سعی می‌کنیم وارد دستور کار مذاکرات شویم که طبعا در کنار خود، جدول زمانی هم خواهد داشت.»  عراقچی تصریح کرد: «در این جلسه فکر می‌کنم به مبنای مذاکراتی خیلی نزدیک شدیم. اگر در جلسه آینده بتوانیم مبنا را قطعی کنیم، فکر می‌کنم که بخش زیادی از راه را پیموده‌ایم و می‌توانیم براساس آن مبنا، گفت‌وگوهای واقعی را آغاز کنیم.» استیو ویتکاف، نماینده ترامپ نیز با تایید خبر ادامه مذاکرات در هفته آتی به NBC گفت: «ما یک گفت‌وگوی بسیار مثبت و سازنده داشتیم.» کاخ سفید نیز دربیانیه‌ای ضمن تکرار این موضع گفت: «ویتکاف به دکتر عراقچی تاکید کرد از سوی رئیس‌جمهور ترامپ دستور دارد تا در صورت امکان اختلافات دو کشور را از طریق گفت‌وگو و دیپلماسی حل کند.» در مجموع به نظر می‌رسد مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا که تحت میزبانی عمان برگزار شد، در فضایی سازنده و محترمانه انجام گرفت. علی‌رغم فضاسازی‌های رسانه‌ای که در برخی مواقع تلاش داشتند تا هدف مذاکرات را گمراه‌کننده نشان دهند و روایت عقب‌نشینی ایران را منتشر کنند، واقعیت این است که مذاکرات صرفا در چارچوب موضوعات هسته‌ای و رفع تحریم‌ها صورت گرفت. این مذاکرات، به‌ویژه با توجه به اراده جمهوری اسلامی ایران برای تأمین منافع ملی خود از طریق دیپلماسی، نشان‌دهنده رویکرد مسئولانه و سازنده ایران در عرصه بین‌المللی است.