گنج پنهان بوشهر

بوشهر را با نفت و گازش می‌شناسند، با ساحلی که در آغوش خلیج‌فارس آرام گرفته و با نخلستان‌هایی که طعم خرمایش از مرزهای ایران فراتر رفته است. دشت‌هایش، گرچه در گرمای جنوب نفس می‌کشند، اما خاکی دارند که زادگاه محصولاتی است که هم کام مردم را شیرین کرده و هم سفره‌های‌شان را پررونق.اما در میان این همه ظرفیت، نمی‌توان از کُنار پیوندی سخن نگفت؛ میوه‌ای که حالا دیگر تنها یک درخت خودرو در گوشه‌وکنار دشت‌های بوشهر نیست،بلکه به محصولی نوظهور و اقتصادی تبدیل شده که جایگاه خود رادر میان کشاورزان باز کرده است.

کد خبر: ۱۴۹۴۶۳۵

نویسنده علیرضا برازجانی - روزنامه‌نگار

لاور شرقی که محلی‌ها آن را لاور رزمی هم می‌نامند جایی است در مرز بین شهرستان دشتی و دشتستان و سکونتگاه جمعیتی کمتر از هزار نفر، این روزها جشن برداشت کُنار پیوندی را میزبانی می‌کند.در فصلی که آسمان بر زمینش بخیلی می‌کند، دیدن دشتی سرسبز و پوشیده از انبوه درختان کُنار، نعمتی است که پروردگار عالم برای ساکنان صمیمی و باصفای این دیارمهر و حماسه ارزانی داشته است.اما زیر سایه فضل الهی، اهالی روستا نمی‌توانند به‌سادگی از کنار تلاش‌ها و زحمات شبانه‌روزی مردی بگذرند که عمر و جوانی‌اش را صرف آبادانی روستای‌شان کرده است.صحبت از غضنفر مودت است. مردی از ایل قشقایی که دست تقدیر، روزگارش را به روستای لاور شرقی گره زد تا با همکاری اهالی این منطقه کاری کنند کارستان. حاصل این همدلی شد کُنارستان ۲۵هکتاری. برپا کردن ۴۰۰۰ اصله کُنار با سالانه ۳۰۰تن محصول که به برکتش اشتغال صدها نفر را به‌صورت مستقیم و هزاران نفر را به‌صورت غیرمستقیم به همراه دارد. این اقدام بزرگ، عبادتی بود که مودت آن را برای خود نه یک تکلیف، بلکه توشه‌ای برای سرای باقی به حساب می‌آورد. کسی که خود را صاحب بزرگ‌ترین و وسیع‌ترین کُنارستان خاورمیانه می‌داند.

بومی‌سازی ارقام کُنار پیوندی
مودت می‌گوید: «زمینی که برای کشت کُنار اختصاص دادم ۲۵هکتار بود که ابتدا به‌دنبال کشت درختان مثمری مثل مرکبات بودم. برای این کار هم اقدام کردم اما یک‌سری عوامل مثل هوا و اقلیم منطقه ومشکل آب باعث شد درادامه پیگیر گونه‌ای باشم که بتواند در شرایط اقلیمی پایدار بماند و محصول خوبی هم بدهد. بنابراین کُنار را انتخاب کردم، چون که حدود۴۰ کُنارخاری که بومی منطقه بود در این وسعت به‌صورت خودرو وجود داشت. ازهر نمونه‌ای که در داخل و یا خارج کشور بود گونه‌ای را به‌دست آوردم و روی این کُنارهای خاری پیوند زدم ونتیجه بعد ازیک‌سال راضی‌کننده بودوعزم ما رابرای ادامه و توسعه کشت این نوع ازدرختان بیشتر کرد.»
او ادامه می‌دهد: «درحال‌حاضر گونه‌های بومی‌شده‌ای مثل کُنار سیبی، خرمایی، خارکی، زعفرانی، تایلندی و سوپر در اینجا تکثیر و از نهالستان و کُنارستان لاور شرقی به سایر نقاط کشور رفته و در آنجا غرس می‌شود.»

محصولی ویژه اما محروم از صادرات
باغداران و پرورش‌دهندگان کُنار پیوندی به‌دلیل محدودیت‌هایی که در صادرات آن به کشورهای خارجی دارند، مجبورند تنها چشم به بازارهای داخلی بدوزند. درصورتی‌که بخش دولتی و مراکز علمی و دانشگاهی می‌توانند به این حوزه ورود کرده و با توانمندسازی کشاورزان و باغداران بال آنها را برای پرواز در آسمان بازارهای جهانی بگشایند. تجربه موفقی که کشور هندوستان از شش دهه قبل با تکیه بر آن توانست بخش زیادی از بازارهای خارجی را از آن خود کند و محصولاتش را به کشورهای دور مثل آمریکا و کانادا هم صادر نماید.آنها با یک برنامه جامع توانستند ارقام مختلفی را از سراسر دنیا گردآوری کنند و با یک کار علمی، گونه ارتقایافته و پرمحصولی را تولید نمودند و همین باعث رشد آنها در بازارهای جهانی شد.ولی کُنارهای تولیدی بوشهر با وجود داشتن طعم و خاصیت ویژه، به‌مراتب بالاتر از گونه‌های هندی هستند. بااین‌حال، علی‌رغم باردهی مناسب، به‌دلیل تنوع ارقام، میزان محصول هر رقم در مقیاس بالا نیست. همچنین، این ارقام از یکنواختی شکل و اندازه برخوردار نیستند و نمی‌توانند تجار و خریداران کشورهای عرب حوزه خلیج فارس را به خرید ترغیب کنند. بنابراین، هنوز از این تجارت پرسود بی‌بهره مانده‌اند.
مودت می‌گوید: «در صورت توجه و حمایت بخش دولتی و مراکز دانشگاهی و تجربه‌ای که ما داریم، می‌توان رونق این محصول و تصاحب سهم ایران از تجارت جهانی را رقم زد. زیرا این محصول می‌تواند به‌صورت مستقیم برای حدود ۱۰ هزار نفر اشتغال ایجاد کند، درحالی‌که در خوشبینانه‌ترین حالت حدود ۵۰۰۰ نفر درحال‌حاضر مشغول به کار هستند.»درحال‌حاضر در استان بوشهر ۱۳ ژنوتیپ مختلف از کُنار پیوندی کشت می‌شود که عمدتا از ژنوتیپ‌های هندی و تایلندی هستند. این ارقام روی پایه‌های محلی کُنار پیوند شده‌اند. ازجمله این ارقام می‌توان به گلابی زودرس، گلابی سوپر نوع یک، آنامیس و سیبی گاتا اشاره کرد که برخی از آنها ظاهری مشابه سیب دارند، کشیده و گرد هستند.

داده نما

رتبه‌بندی استان‌ها در تولید کُنار
رتبه اول استان‌ سیستان‌وبلوچستان
رتبه دوم    استان هرمزگان
رتبه سوم   استان بوشهر
رتبه چهارم استان خوزستان

کُنار پیوندی در استان بوشهر به روایت آمار

سطح زیرکشت استان    ۳۳۰ هکتار
شهرستان دشتی        ۹۰ هکتار
شهرستان‌ دشتستان    ۵۰ هکتار
شهرستان تنگستان       ۲۰ هکتار

۱۳ژنوتیپ، عمدتا از ژنوتیپ‌های هندی و تایلندی (ارقام)(گلابی زودرس، گلابی سوپر نوع یک، آنامیس و سیبی گاتا )

تولید سال ۱۴۰۳         ۲۰۰۰ تن
افزایش نسبت به سال قبل   ۵ درصد
قیمت عرضه خرده ۷۰ تا۲۰۰ هزار تومان
قیمت عرضه عمده   ۴۰ تا ۱۰۰هزار تومان