قهوه پدری؛ کلیشه‌ای و ناکام!

سریال، تحت تأثیر شرایط بد اقتصادی و سیاست‌گذاری‌های نادرست دولتی بر زندگی خانواده‌های ایرانی را نشان می‌دهد. کمدی این اثر، با کمک مشکلات خانواده جهانگیر شکل گرفته و کمدی سیاه است، همچنین شوخی‌های جنسی و دوپهلوی در سریال وجود دارد که تماشای آن را برای گروه‌سنی ۱۵+ سال نامناسب کرده است. شوخی‌های دوپهلوی جنسی و زناشویی بین سیمین و جمشید ازجمله ناهنجاری‌های سریال است. همچنین خانواده جمشید، برای پیشبرد هدف‌شان، مدام دروغ گفته و سر دیگران کلاه می‌گذارد. آن‌ها برای جور کردن پول مورد نیازشان، دست به دزدی از بانک می‌زنند.

سریال قهوه پدری، همانند دو سریال قبلی مهران مدیری که در شبکه نمایش خانگی پخش شد، درباره یک خانواده فرهنگی و سالم است که مشکلات اقتصادی و معیشتی، آن‌ها را به خلاف می‌کشاند. این سریال، در واقع به زبان طنز، انتقادی به وضع موجود و بی‌ثباتی اقتصادی بوده و نشان می‌دهد که فقر، کلید بیشتر معضلات اجتماعی است. جنس کمدی این سریال، بیشتر برپایه شوخی‌های جنسی است که همین موضوع، باعث شده تا نتوان این سریال را برای تماشا در جمع خانواده معرفی کرد. از آنجا که هدف سریال، نمایش فساد مالی و زدو بندهاست، شخصیت‌های مثبت، سیری نزولی طی کرده و تحت تأثیر شرایط، مثبت باقی نمی‌مانند. این موضوع، یک توجیه برای عادی نشان دادن ناهنجاری و فساد اخلاقی بوده و سبب می‌شود سریال از جهت ارائه الگوی مثبت، ناقص باشد.

مهران مدیری گرچه به‌تازگی در انتخاب بازیگر آزادانه‌تر عمل می‌کند و می‌کوشد از بازیگرانی، چون ژاله صامتی، سام درخشانی و حامد آهنگی استفاده کند، اما در کسوت نویسندگی و عوامل، همچنان، خط فکری خودش را دارد. امیر برادران که عضو تیم نویسندگان سریال‌های مسافران، ساختمان پزشکان و روزی روزگاری مریخ بود با سریال هیولا ثابت کرد می‌تواند خودش نیز یک سرپرست فیلمنامه باشد و با فیلمنامه فیلم هتل ثابت کرد، می‌تواند پرفروش بنویسد و حال با قهوه پدری سعی در داستان‌گویی دارد.

فیلمنامه تاحدودی شبیه سریال هیولاست، اما این‌بار به جای فرهاد اصلانی معلم، سام درخشانی کتاب‌فروش افسرده عرض‌اندام می‌کند و به جای کامروا، مافیای قهوه وارد عملیات نجات می‌شود، عملیات نجاتی که خود یک باتلاق است. جهان قهوه پدری در جهان هیولا و دراکولا اتفاق می‌افتد و هر سه سعی در افشای فساد دارند و افرادی که قربانی آن می‌شوند. در طنز‌های مهران مدیری شوخی‌های جنسی در کمترین حالت خودش تنظیم شده از دورترین آثار تا سریال قهوه پدری، احترام به ذهن مخاطب مهم‌ترین اصل اوست که در این سال‌ها به همگان اثبات شده است.

باید بگویم در دهه‌های اخیر برنامه‌ها و فیلم‌های سینمایی و سریال‌های طنز طرفداران بیشتری پیدا کرده‌اند. اگر کارگردانی بخواهد سریالی بسازد که چالش‌های جامعه بیمار را به مخاطب نشان دهد، ممکن است برایش گران تمام شود. علاوه برآن ممکن است از نظر مالی نیز نتواند سرمایه را برگرداند؛ بنابراین بهترین راه ساخت سریال طنز است. کارگردانان کاربلد می‌توانند با یک داستان طنز هم ناخنک به معضلات جامعه و درگیری‌های ذهنی مردم بزنند و هم طوری عمل کنند که چندین برابر سرمایه هزینه شده به جیبشان بازگردد. مهران مدیری در لیست کارگردانانی قرار دارد که در این امور حرفه‌ای است.

او هم حرفش را می‌زند هم مخاطب جمع می‌کند و هم از نظر مالی چندین برابر سرمایه‌گذاری‌اش به کیسه‌اش برمی‌گردد. در عین حال باید بگویم اگر پشت دوربین (قهوه پدری) کارگردانی دیگر غیر از مهران مدیری قرار می‌گرفت شاید حساسیت‌ها کمتر می‌شد. در قهوه پدری کمتر کسی منتظر می‌ماند تا ببیند آیا سریال جان می‌گیرد یا نه. او روی کلیشه‌های همیشگی گام بر می‌دارد این کار ثمری جز سرخوردگی مخاطبان به‌دنبال ندارد. فرقی هم نمی‌کند که مخاطب سخت‌پسند باشد یا نه. مهم این است که محصولات معمولی و تکراری خریدار ندارند.

مهران مدیری دست روی فلاکت و بدبختی یک خانواده گذاشته تا تبدیل به کمدی سیاه شود، اما در عمل نتیجه برعکس شده و مخاطب آثار وی سرخورده شده است. او که در آثار قبلی خود به‌دنبال تزریق حال خوب به مخاطبان بوده در (قهوه پدری) معضلات و تلخی‌ها را نردبان سریال قرار داده است. یکی از ضعف‌های این سریال عدم توفیق در شخصیت‌پردازی و تیپ‌سازی است. سرآمد شکست‌خوردگان، جواد رضویان است که تلاش وی برای خلق یک کاراکتر بامزه ناکام مانده و تبدیل به نقطه ضعف سریال شده است. ژاله صامتی در لحظات زیادی یادآور (زیر خاکی) است. 

در شبکه‌های اجتماعی واکنش کاربران درخصوص (قهوه پدری) حکایت از ناکامی سریال و نارضایتی کاربران دارد. نهایتا این‌که با آنالیز چند اثر اخیر مهران مدیری درمی‌یابیم که او در حال سقوط آزاد در عالم کارگردانی است و بهتر است چندی درنگ کرده و مجددا باقدرت و تلاش مضاعف خیز دوباره برای کارگردانی و جذب مخاطب بردارد.