شاید اگر بخواهیم به آمار و ارقام توجه کنیم، مردم اروپا و دانشجویان آمریکا حتی حماسهآفرینتر بودند، اما پشت تظاهرات مردم و رئیسجمهور کشورهایی مثل کوبا یا ونزوئلا چیزی هست که در اروپا و آمریکا یافت نمیشود. کشورهای آمریکای جنوبی یا اصطلاحا آمریکای لاتین همیشه زخمخورده سیاستهای زیادهخواهانه و استعماری آمریکا و غرب بودهاند. اکثر این کشورها طعم کودتاها، سرنگونی حکومتهای مردمی و جایگزینی آنها با دیکتاتورهای خونخوار و دستنشانده غرب و البته تحریمهای آمریکا را چشیدهاند، اما در کنار این دخالتهای فیزیکی، از تخریبهای رسانهای غرب هم مصیبتها دیدهاند.
مدتی پیش برای یک پروژه ترجمه بهدنبال داستانهای کوتاهی با موضوع جنگ یا مبارزه علیه استعمار، بهخصوص استعمار غرب بودیم. در قدم اول با کلیدواژههایی کلی جستوجو در گوگل را شروع کردم. عباراتی مثل «داستانهای کوتاه جنگ علیه استعمار»، اما نتیجه دلخواهی به دست نیامد. بعد دایره جستوجو را محدودتر کردم. این بار اسم کشورهای مختلف و معروف مبارز را هم ذکر کردم. مثلا «داستان کوتاه ــ مبارزه ــ لیبی»، «داستان کوتاه ــ ضدامپریالیسم ــ کوبا»، «الجزایرــ داستان کوتاه ــ اشغالگری» و جستوجوهای مشابه. کوبا، ونزوئلا، ویتنام، الجزایر، لیبی، آفریقای جنوبی و هر کشور زجرکشیده تاریخ استعمار را در این گشتوگذارها در گوگل بالا و پایین کردم. این جستوجوها، نه یکی، دو ساعت، بلکه چهار، پنج روز ادامه داشت. نتیجه از دو حالت خارج نبود؛ یا گوگل سایتهای تاریخی را تحویلم میداد و ازآنجا که به زبان انگلیسی میگشتم، این سایتها هم عمدتا متعلق به دانشنامهها و دانشگاههای آمریکایی و بریتانیایی بودند؛ یا داستان کوتاه و روایتهای داستانی پیدا میشد، اما همه آنها علیه کشورهای استعمارزده بودند! مثلا دو، سه داستان کوتاهی که به زحمت درباره کوبا پیدا شد، از زبان کسانی بود که مخالف انقلاب کوبا بودند ودرخلال کلمات ازآوارگی وفرارشان ناله میکردند.وقتی نوبت جستوجو برای ونزوئلا بود، نهتنها داستان پیدا نکردم، بلکه متوجه شدم جهتدهی شدیدی علیه این کشور درگوگل برقرار است. ازاولین نتیجه جستوجو که رد شدم، به بخش سؤالهای رایج درباره ونزوئلا رسیدم و اولین سؤال این بود: دیکتاتور ونزوئلا کیست؟ نیکولاس مادورو. خودم را جای میلیاردها انسان بیاطلاع روی کره زمین گذاشتم که در جستوجوهایشان درباره ونزوئلا این سؤال را در بدو کارشان میبینند و از همان لحظه نظرشان شکل میگیرد. در قسمت جستوجو ونزوئلا را پاک کردم و ایران را نوشتم. سؤالها از این قراربود:آیا ایران کمونیست است؟یاچرا ایران ادای مبارزه با استعمار رادرمیآورد؟(چون دنبال داستانهای ضدامپریالیسم ایرانی بودم.) آیا اسرائیل در جنگ ایران و عراق به ایران کمک میکرد؟ (در جستوجوی داستانهای ایرانی درباره جنگ بودم.) بماند که داستانهای معرفیشده هم یا ربطی به جنگ تحمیلی و دفاع ایران از مرزها و کیان خود نداشت یا کلا در رسته ادبیات ضدجنگ بودند و نه درباره پایداری. چهار روز جستوجو و به تعبیر خودم شخمزدن نت فقط و فقط یک مطلب قابل اعتنا برایم داشت، آن هم مصاحبهای روایتگونه بود درباره انقلابیهای الجزایری علیه فرانسه که خبرنگاری الجزایری از یکی از اقوام سالخورده خود پرسیده بود.
با این وضعیت گوگل وسانسور وقیحانهای که برآزادی اطلاعات اعمال کرده، دیگر عجیب نیست که ویتنامیها را وحشی بدانیم، آفریقاییها را موجوداتی عقبمانده و نیازمند کفالت سفیدپوستان ببینیم و در تصورمان آمریکای جنوبیها مردمی خلافکار و فقیر و در حسرت آزادی و رونق غربیها باشد. کمااینکه درهمین سال۲۰۲۴ وگردش بهظاهر آزاد اطلاعات در شبکههای اجتماعی، هنوز که هنوز است، بخش عمده مردم غرب فکرمیکنند ایرانیهادرمیان رمل وشن بیابانها زیرچادرهای سیاه و مندرس زندگی میکنند و با شتر این طرف و آن طرف میروند.اگر زبان رسمی یا بومی این کشورهارا بلد نباشیم، از این دالان سانسور و محدودیت گوگل غربیها راه به جایی نخواهیم برد. راستی آیا کرهشمالی دقیقا همانی است که آمریکا روایت میکند؟