دستاورد نیم‌نمره‌ای!

پیش از اعلام نتایج سال۱۴۰۳، بررسی کارشناسان از نمرات امتحانات نهایی دانش‌آموزان دربازه زمانی سال ۹۵ تا ۱۴۰۲ وضعیت مناسبی از عملکرد دانش‌آموزان را به تصویر نمی‌کشید و اگرچه هر سال میانگین این نمرات با درصدی کاهش یا افزایش نسبت به سال قبل نوسان داشت اما با وجود این تغییرات همچنان میانگین نمرات بین۱۱تا۱۲در چرخش بود. امسال اما بنابر ادعای وزیر سابق آموزش‌وپرورش این روند روبه بهبود رفته ومعدل میانگین درمجموع سه رشته تجربی، ریاضی‌فیزیک و علوم‌انسانی،از۱۰.۳۳به ۱۰.۸۹رسیده که اگرچه در ظاهر ارتقای۰.۵۵درسه رشته رانشان می‌دهداما نحوه سنجش نمرات وتوجه به مسائلی ازقبیل انحراف‌ معیار آن، خود محل بحث و بررسی است.
     
مسیر پرپیچ‌وخم امتحانات نهایی!
چند سالی است که امتحانات نهایی مسیر پرپیچ‌وخمی را طی می‌کند.ازیک‌سو تصمیم‌های آزمایشی وبدون تدبیرمسئولان این وزارتخانه دانش‌آموزان و والدین آنها را به تکاپو و نگرانی می‌اندازد و از سوی دیگر نبود زیرساخت‌های لازم برای اجرای صحیح و بی‌دردسر برنامه‌ها به تهدیدی علیه آینده داوطلبان تبدیل می‌شود. ماجرای امتحانات نهایی از جایی حساس و حیاتی شد که مصوبه تاثیر قطعی معدل این امتحانات بر کنکور ازسوی شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید ودرواقع این امتحانات به یک بلیت برای تکیه یا واگذاری صندلی‌ دانشگاه‌های دلخواه داوطلبان تبدیل شد. متاسفانه بالارفتن درجه اهمیت امتحانات‌نهایی و نقش آن در آینده دانش‌آموزان تاثیری در کارآمدتر شدن عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش نداشت، چراکه همین امسال ضعف و اختلال در توزیع کارت امتحان فشار روانی بسیاری را به دانش‌آموزان و والدین آنها وارد کرد یا تماس‌ها و گلایه‌های مکررنسبت به سختی سؤالات و به‌دنبال‌آن تحمیل اضطراب شدید به داوطلبان و ناامیدشدن آنها نسبت به سرنوشت خود، بخش زیادی از جامعه رادرگیر خودکرده بود. درهرحال امتحانات نهایی با تمام فرازوفرودهایش به ایستگاه پایانی خود رسید و نمرات آن نیز اعلام شد. اگرچه به نظر می‌رسد مسئولان سابق وزارت آموزش‌وپرورش از نتایج امسال خرسند هستند اما این ماجرا روی دیگری هم دارد.
     
آمارهای انحرافی!
نتایج نمرات امتحانات نهایی به‌عنوان یکی از شاخص‌ها برای بررسی عملکرد و کیفیت آموزش‌وپرورش کشور شناخته می‌شود و نمرات دانش‌آموزان در امتحانات نهایی به همراه عملکرد دانش‌آموزان ایرانی در نتایج آزمون‌های بین‌المللی وضعیت کیفیت در آموزش و پرورش را نشان می‌دهد. بر همین اساس هامون سبطی، عضو دیدبان شفافیت و عدالت در گفت‌وگو با جام‌جم با اشاره به افزایش ۰.۵۵میانگین نمرات دانش‌آموزان درسال۱۴۰۳ تلقی وزیرسابق آموزش‌وپرورش به‌عنوان پیشرفت از آن، می‌گوید: اگر افزایش کسری از درصد به میانگین معدل دانش‌آموزان یک موفقیت به حساب می‌آید و این نزدیک به قله به معنای معدل۱۰است حتما خود قله می‌شود معدل۱۱! وی می‌افزاید:آموزش‌وپرورش دراین چند سال اخیر آسیب بسیاری دیده است و قانون‌گذاری در مورد آموزش‌وپرورش از نمایندگان مردم تا حدودی سلب وبه شوراهایی سپرده شده که به مطالبات مردم پاسخگو نیستند. سبطی ادامه می‌دهد: وضعیت آموزش‌وپرورش بسیار اسفناک است و اگر در دوره جدید نیز به همین شیوه ادامه پیدا کند تا ۳ ــ ۲ سال آینده در دو طیف کم‌برخوردار و برخوردار دیگر آموزش‌وپرورش رسمی کشور را موضوع اصلی زندگی جوانان و نوجوانان نمی‌دانند و به راه‌های دیگری برای ساختن آینده فرزندان‌شان روی می‌آورند.عضو دیدبان عدالت و شفافیت با وخیم‌دانستن وضعیت آموزش‌وپرورش می‌گوید: وقتی در مورد میانگین نمرات و قبولی نه وضعیت مطلوب دانش‌آموزان صحبت می‌کنیم و میانگین۱۰است این نشانه آن است که بسیار در رساندن دانش‌آموزان به وضعیت مطلوب ناتوان هستیم، چراکه اصلا صحبت‌کردن زیر ۰.۲۵درصد کم و زیاد شدن این میانگین‌ها فقط منحرف‌کردن افکارعمومی یا مسئولان بلندپایه است و هیچ ارزشی ندارد. آنچه روشن است این‌ که دانش‌آموزانی که حاصل این ۱۲سال آموزش‌وپرورش هستند نه در آزمون‌های داخلی موفق هستند و نه درآزمون‌های بین‌المللی. وقتی درهیچ عرصه علمی ما موفق حاضر نمی‌شویم بحث‌کردن در مورد این میانگین‌ها بی‌فایده است.

بهبود افت تحصیلی دانش‌آموزان با تغییر محتوای کتب درسی
علی امرایی، عضو دیدبان عدالت و شفافیت نیز در گفت‌وگو با جام‌جم در رابطه با تاثیر امتحانات‌نهایی بر آینده دانش‌آموزان می‌گوید: ازسال۱۴۰۰با تصویب مصوبه تاثیر قطعی امتحانات نهایی بر کنکور، دانش‌آموزان و اولیای بسیاری نسبت به این موضوع اعتراض داشتند. این نشان می‌دهد که ما باید در تصمیم‌گیری‌هایمان به عدالت و بارروانی واسترسی که به داوطلبان منتقل می‌شود توجه کنیم. وی می‌افزاید: ما مخالف برگزاری امتحانات‌نهایی نیستیم. لذا امتحانات نهایی باید حتما در آموزش‌وپرورش برگزار شوند و نمرات آن نیز باید تاثیر داشته شود، اما این نمرات می‌تواند تاثیر مثبت داشته باشد. مثلا اگر رتبه داوطلب کنکور به گونه‌ای بود که می‌توانست با آن نمره در یک رشته و دانشگاه مناسب قبول شود، تاثیر قطعی باعث نشود نمره کنکور بدتر شود. امرایی ادامه می‌دهد: متاسفانه روشی که درحال‌حاضرپیش گرفته شده اعتراضاتی درپی داشته،لذا نیاز است تادراین موردتجدیدنظر شود.کارشناسان یکی ازدلایل افت تحصیلی دانش‌آموزان راعدم جذابیت درمتون درسی می‌دانند. وی دراین رابطه می‌گوید: کتب درسی ما باید اصلاح شوند. درواقع باید در عین توجه وحفظ اعتقادات و چارچوب‌های کشور، مسائل وموضوعات را به‌روزکنیم وباپیشرفت تکنولوژی پیش‌برویم‌تا برای داوطلبان جذاب باشد،زیرااکنون بیشتراعتراض دانش‌آموزان نسبت به کتاب‌های درسی مربوط به قدیمی بودن متون وتصاویر آنهاست.