سختی‌های حرفه پرستاری ملموس است و این شغل از آن رسته‌های سخت و فرسایشی در حرفه پزشکی محسوب می‌شود که هرگونه افزایش رضایت شغلی در این عرصه، به سود سلامت جامعه و بیماران خواهد بود. با وجود همه تلاش‌‌ها و قانون‌گذاری‌های صورت‌گرفته جهت حمایت از جامعه پرستاری، اما این قشر با مشکلات و چالش‌های متعددی روبه‌روست و از اجرایی‌نشدن قوانین رنج می‌‌برد. البته چند روز پیش عباس عبادی، معاون پرستاری وزارت بهداشت از تغییرات اساسی در دستورالعمل پرداخت کارانه گروه پرستاری و کاهش اضافهکاری اجباری خبر داد. بااین‌حال رفع چالش‌های این قشر، نیازمند توجه و اهتمام ویژه مسئولان و متولیان این امر است.حدود ۲۱۵هزارنفر درکادرپرستاری درکشورمشغول به کارهستندکه ازاین تعداد ۱۳۰هزارنفر در بیمارستان‌های دولتی و وابسته به وزارت بهداشت در حال خدمت هستند. در کنار افزایش جمعیت پرستاران در کشور، توجه به سختی کار، مطالبات و معیشت آنان نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چراکه کمبود نیرو، شیفت‌های فشرده و اضافهکاریهای اجباری، افت کیفیت خدمات درمانی و در نهایت نارضایتی پرستار و بیمار را به همراه خواهد داشت؛ اما ارتقای روحیه و بهبود شرایط کاری آنان، این قشر را برای خدمت‌رسانی بهتر و بیشتر به بیماران امیدوارتر می‌کند. این درحالی‌است که احمد نجاتیان، رئیس کل سازمان نظام پرستاری کشور می‌گوید: «با رایزنی‌های انجام‌شده برای اولین بار کمیته پرستاری در مجلس تشکیل شده است که محل خوبی برای حل مشکلات پرستاران خواهد بود.» بااین‌حال عزم دولت برای ارتقای جایگاه پرستاران در نظام سلامت کشور و بهبود زندگی و معیشت آنان ازجمله مطالبات مهم این قشر محسوب می‌شود.
مطالبات پرستاران
پرستاران به‌عنوان یکی‌ازمهم‌‌ترین ارکان نظام بهداشتی کشور،نقش مهمی درحفظ سلامت جامعه ایفامی‌کنند.یکی ازمطالبات پرستاران، پایین‌بودن حقوق و دستمزدشان است، اما این مشکل محدود به یک صنف نبوده و اقشار مختلف مردم درگیر آن هستند. بنابراین درخصوص این موضوع بایستی متغیرهای کلان اقتصادی ازجمله رشد اقتصادی و کنترل تورم در دستورکار سیاست‌گذاران کشور قرار گیرد. ازسوی دیگر وبه گفته عباس عبادی، معاون پرستاری وزارت بهداشت، ۸۰۰۰میلیارد تومان از مطالبات پرستاران معوق شده که این تاخیر در پرداختی‌‌ها به علت عدم پرداخت به‌موقع بیمه‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی رخ داده است. طبق توضیحات عبادی، معوقات نیروهای نظام سلامت ۳۲همت بوده که از این میزان حدود هشت همت مطالبه ۲۱۰هزار پرستار کل کشور است که با ورود سازمان برنامه و بودجه و دیوان محاسبات و پیگیری‌های انجام‌شده روند پرداخت مطالبات تسریع شده است.
اضافهکاریهای اجباری و غیرقانونی پرستاران!
یکی دیگر و از اصلی‌ترین شکایت‌های پرستاران، اضافهکاریهای اجباری و با دستمزدی حدود ۲۰ تا ۲۵هزار تومان برای هر ساعت است. این دستمزد ناچیز نه‌تنها انگیزه‌‌ای برای انجام اضافه‌‌کار ایجاد نمیکند، بلکه نارضایتی و فشار روحی را افزایش می‌دهد، اما پرستاران براساس فشارهای وارده از سوی مدیران بیمارستان و دانشگاه علوم پزشکی مجبور به گذراندن این ساعات اضافهکاری هستند. داریوش چیوایی، کارشناس سلامت در گفت‌وگو با جام‌جم در این خصوص می‌گوید: «هیچ‌کسی با اضافهکاری ساعتی ۲۵هزار تومان، در هیچ شغلی، کاری انجام نمی‌دهد که ما از جامعه پرستاری این انتظار را داریم. این موارد باید درست شود، چراکه اگر دنبال کارهای غیراصولی باشیم، نتایج عجیب از آن حاصل می‌شود.» این موضوع درحالی‌است که برخی کارشناسان معتقدند که این اضافهکاری قانونی نبوده و بایستی از سوی دستگاه‌های نظارتی برخورد کافی با متخلفان صورت گیرد. البته رئیس کل سازمان نظام پرستاری معتقد است که با وجود کمبود نیروی پرستاری در مراکز درمانی کشور مجبوریم که اضافهکاری اجباری به پرستاران دهیم. چیوایی هم با اشاره به نصف‌بودن نسبت شاخص پرستار به تخت بیمارستانی در کشور در مقایسه با سایر کشورها به ما توضیح می‌دهد: «پرستاران ما باید دوبرابر کار کنند که این به بالارفتن ضریب خطای آنها منجر می‌شود و کیفیت خدمات را به‌شدت کاهش می‌دهد.» همین موضوع کمبود تعداد پرستار به‌ازای هر تخت بیمارستانی باعث افزایش بار کاری پرستاران هم می‌شود.
تغییر ریل قطار نظام سلامت
در مقایسه با بسیاری از کشورهای توسعه‌‌یافته و حتی برخی کشورهای همسایه، حجم کاری پرستاران در ایران به‌مراتب بیشتر است. در ایران به‌ازای هر تخت، ۱.۵پرستار مشغول فعالیت هستند،درحالی‌که از نظر آمار استاندارد باید به سرانه۳ ــ ۲ پرستار به ازای هر تخت برسیم؛ اما در کشورهای اروپای‌غربی وشمالی این سرانه به میزان استاندارد بوده ولی در اروپای شرقی و جنوبی نیز کمبود پرستار دیده می‌شود.باوجود این در این کشورها اضافهکاری پرستاران با دستمزدی متناسب جبران شده و معمولا اجباری برای انجام آن وجود ندارد.شاید برای برون‌رفت ازمعضلات این قشر بایدمواردی همچون اصلاح نظام پرداخت وافزایش حق‌‌الزحمه اضافهکاری، اصلاح نظام اضافهکاری و برداشتن حالت اجباری آن، پرداخت به‌موقع مطالبات، تبدیل وضعیت پرستاران شرکتی به قراردادی چندساله و افزایش تربیت و جذب پرستاران را برای تغییر ریل قطار نظام سلامت به کار گیریم. این کار بی تردید نیازمند اراده‌‌ای فراتر از وزارت بهداشت است.
