در واقع یکی از مهمترین بخشهای صنعت گردشگری، گردشگری سلامت و توریسم درمانی است چرا که این گردشگری قابلیتهای ویژه و مزیتهای رقابتی ایجاد میکند و به یکی از داغترین حوزههای گردشگری در کل دنیا تبدیل شده است. زمانی که صحبت از گردشگری سلامت و فرصتهای قابل توجه اقتصادی آن میشود، باید در نظر داشته باشیم که این بخش جدید از صادرات نامرئی، در واقع محل تلاقی دو صنعت بسیار سودآور قرن، یعنی سلامت و گردشگری است. اما حال سؤال اینجاست که سهم ایران در گردشگری سلامت تا چه حد است؟گردشگری سلامت به عنوان یکی از مصادیق گردشگری زیرشاخههای مختلفی همچون گردشگری طبیعت درمانی، پزشکی و گردشگری تندرستی دارد و سهم قابل توجهی از اقتصاد گردشگری را به خود اختصاص داده است. از طرفی این نوع گردشگری برای ارتقای سلامت انجام میشود و به توسعه پایدار و پویایی اقتصاد کشور نیز کمک شایانی میکند. به طوری که میتوان گفت بحث توسعه گردشگری سلامت در ایران و جهان یک استراتژی ملی و در راستای افزایش درآمد کشورها و یک بازوی امنیت ملی است.
استفاده از پتانسیل گردشگری سلامت در ایران
گردشگری سلامت به عنوان بخشی از گردشگری، جایگاهی دیرینه درتاریخ دارد و شاید در ایران نیز تاریخچه آن با طب بوعلی سینا شروع میشود. این درحالی است که توانایی توریسم سلامت در ایران برای جذب گردشگر سلامت به نوعی است که در چشمانداز ۲۰ساله، ۲۰میلیون گردشگرسلامت در کشورتخمین زده شده است و تحقق آن درگرو مشارکت بخش خصوصی و افزایش تبلیغات در حوزه سلامت است.بنا به تاکیدمحمدعلی محسنی بندپی،رئیس سومین همایش و نمایشگاه بینالمللی بیمارستانها و مراکز درمانی، مطابق ماده ۷۲برنامه هفتم دولت بایدیک میلیارد یوروازمحل صادرات تجهیزات پزشکی وسالانه ششمیلیاردیورو از محل گردشگری سلامت درآمد کسب کند.شهرام دبیری، معاون پارلمانی رئیس جمهور نیز با اشاره به مزیت خدمات با کیفیت و ارزان قیمت سلامت در ایران معتقد است:«یکی از مزیتهای ایران نرخ ارزان خدمات سلامت در مقایسه با سایر کشورهای دنیاست. ویزیت پزشک در ایران۳تا۴دلار است؛ به همین علت با نرخ پایین خدمات وکیفیت بالای آن میتوانیم ازپتانسیل گردشگری سلامت در کشور بیشتر بهره ببریم.» شاید بهتر باشد نگاه تخصصی به حوزه گردشگری سلامت را با محوریت خدمات بینالمللی سلامت دنبال کنیم.
برنامه هفتم توسعه در خدمت گردشگری سلامت
در شرایطی که کشور ازیک سو ازمزیتها و ظرفیتهای بالقوهای همچون حضور پزشکان مجرب، وجود تجهیزات و امکانات پزشکی مدرن و قیمت تمام شده خدمات پزشکی وگردشگری مناسب برخوردار است؛ ازسوی دیگردارای مراکزسلامتی طبیعتمحور، مقصدها و منابع غنی گردشگری تندرستی و گردشگری سلامت با مزیتهای خاصی چون بازتوزیع بیشتر منابع اقتصادی در جامعه میزبان است. این به آن معنی است که گردشگری سلامت در ایران، نیازمند یک برنامهریزی و مدیریت هدفمند است. دکتر محمدعلی محسنی بندپی، رئیس سومین همایش و نمایشگاه بینالمللی بیمارستانها و مراکز درمانی هم با ما همنظر است و در این خصوص میگوید:«مادرایران بسترخوبی برای گردشگری سلامت داریم.حضور پزشکان متخصص،فوق تخصص وکادردرمان، زیرساختهای خوب در بخش خصوصی و دولتی، تعرفه پایین نسبت به سایر کشورها، تجهیزات پزشکی و قیمت ارزان و بستر فرهنگی و دینی مشترک بین کشورهای اسلامی از جمله فاکتورهای بسیار غنی برای توسعه گردشگری است.» وی همچنین میافزاید که در قانون برنامه هفتم، برای نخستین بار فصل۱۷منحصر به گردشگری است که اهداف کمی و کیفی برای دولت دارد و از سوی دیگر در فصل ۱۴ هم تکلیف قانونی برای وزارت بهداشت تعیین کرده است.
درآمدزایی برای کشور توسط گردشگران سلامت
از مهمترین چالشها در گردشگری سلامت را میتوان در نبود آمار دقیق و مشخصی از میزان گردشگران سلامت و عدم سنجش نوع تقاضای آنان دانست . با وجود این توجه به این صنعت از گردشگری یکی از موضوعات ضروری است و باید از این صنعت حداکثر بهرهبرداری را داشته باشیم. زیرا بنابه گفته شهرام دبیری، معاون پارلمانی رئیس جمهور، ایران جزو ۱۰ کشور برتر دنیا از لحاظ جذابیتهای گردشگری است و از سوی دیگر هر گردشگر سلامت میتواند درآمد خوبی را برای کشور به ارمغان بیاورد که این درآمدها ممکن است با توجه به نوع درمان و جراحیها متفاوت باشد.
پیشنهادهایی برای توسعه گردشگری سلامت در کشور
۱- حمایت دولت از بازاریابی و ترویج خدمات گردشگری سلامت در کشورهای هدف
۲- تلاش در جهت تقویت فعالیتهای نظارتپذیر در گردشگری سلامت
۳- توجه بیشتر به بعد تندرستی گردشگری سلامت
۴- تسهیل ورود سرمایه به حوزه گردشگری سلامت
۵- ایجاد سازوکارهای بیمهکننده خدمات گردشگری سلامت
۶- تقدم نگاه فرهنگی به اقتصادیسازی گردشگری سلامت
۷- ساماندهی و اعتباربخشی به فرآیند خدمات گردشگری سلامت در کلاس جهانی
۸- ایجاد برنامه ملی برای حوزه گردشگری سلامت