یک عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در گفتگو با جام جم آنلاین
مقام‌های رژیم‌صهیونیستی در ابتدا مسئولیت حمله تروریستی را نپذیرفتند و شبکه «کان» گزارش کرد، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی از وزیرانش خواست درباره ترور اظهار‌نظر نکنند.
بازتاب ترور و ادعا‌های برخی رسانه‌های منطقه‌ای ــ بین‌المللی
نشریه تایمز و شبکه ۱۴ رژیم‌صهیونیستی/ پس از حمله هوایی به بیروت و ترور اسماعیل هنیه در تهران، دستورالعمل جدیدی برای غیرنظامیان صهیونیست صادر نشده است.
اسرائیل‌هیوم، جروزالم‌پست و رسانه‌های سعودی به نقل از منابع ناشناس مدعی شدند، هنیه ساعت ۲ بامداد در اتاق استراحت خود بر اثر اصابت موشک هدایت‌شونده ترور شد. این ترور تحولی خیره‌کننده است که می‌تواند وضعیت جنگ ۹ ماهه را در غزه تغییر دهد.
شبکه ۱۲ رژیم‌صهیونیستی و العربیه اعلام کردند هنیه ساعت ۲ بامداد در حمله هوایی دقیق در قلب تهران هدف قرار گرفت.
یدیعوت آحارونوت/ زیاد النخاله نیز در ساختمانی حضور داشت که هنیه در آن هدف قرار گرفت.
الجزیره/ در حالی‌که ارتش صهیونیستی با انتشار بیانیه‌ای به‌طور رسمی مسئولیت ترور فؤاد شکر، از رهبران نظامی حزب‌ا... را در حومه جنوبی بیروت پذیرفت، تاکنون در زمینه ترور هنیه در تهران بیانیه‌ای صادر نشده است.
میدل ایست‌آی/ از زمان آغاز جنگ غزه تا ترور هنیه بیش از ۶۰ نفر از اعضای خانواده وی ازجمله خواهر، سه پسر و سوه نوه‌اش کشته شدند.
المیادین/ اسماعیل هنیه در تهران به‌وسیله شلیک موشک از «کشوری به کشور دیگر» و نه از داخل ایران ترور شد.
لوموند، آکسیوس، آسوشیتدپرس، اسکای‌نیوز، شین‌هوا و سی. بی. اس/ حماس اعلام کرد، اسماعیل هنیه در تهران به‌وسیله حمله هوایی ترور شد/ رژیم‌صهیونیستی پیشتر تعهد داده بود هنیه و سایر رهبران حماس را به‌دلیل مدیریت حمله هفتم اکتبر ۲۰۲۳ میلادی به رژیم صهیونیستی ترور کند.
گاردین/ رئیس دفتر سیاسی حماس فردی عملگرا بود که به‌عنوان مذاکره‌کننده در جریان مذاکرات آتش‌بس جنگ غزه عمل می‌کرد. هنیه روابط خوبی با سران سایر گروه‌های فلسطینی ازجمله رقبای حماس داشت.
رویترز/ بالاترین نهاد امنیتی در ایران، راهبرد این کشور را در پاسخ به ترور اسماعیل هنیه تعیین خواهد کرد.
واشنگتن‌پست/ رژیم‌صهیونیستی اغلب درباره ترور‌هایی که به‌وسیله موساد انجام می‌شود، اظهار‌نظر نمی‌کند.
راشا تودی/ حماس، رژیم‌صهیونیستی را مسئول ترور اسماعیل هنیه دانست.
نگاه کارشناسان
مایکل وحید حنا از مدیران گروه بین‌المللی بحران/ ترور هنیه در زمان و مکانی انجام شد که حداکثر تأثیر نمادین، اثر مستقیم بر مذاکرات آتش‌بس و تأثیر بسیار اندکی بر ظرفیت نظامی حماس داشت.
عرفان قانعی‌فرد، کارشناس مطالعات امنیت/ شهادت هنیه نشان داد رژیم‌صهیونیستی بدون توجه به نقطه‌ای که ایستاده، حتی در مرکز تروریسم جهانی می‌تواند دشمن خود را حذف کند. حذف هنیه سبب ایجاد خلأ قدرت در حماس خواهد شد.
آوی مایر، نویسنده جروزالم پست/ ظاهرا در ماجرای ترور هنیه در تهران، وی در «خانه امن» یا مکان زیرزمینی و مانند رهبران حماس در غزه در میان انبوه غیرنظامیان قرار نداشت.
عبدا... الشایجی، روزنامه‌نگار و اندیشمند کویتی
سپاه‌پاسداران پاسخ ترور رهبر حماس و گردان‌های قسام را چگونه خواهد داد؟ ترور شخصیتی بزرگ مانند هنیه، برای منطقه‌ای که صهیونیست‌ها آن را با بی‌تدبیری و جنون تا مرز انفجار هدایت کرده‌اند، چه تبعاتی دارد؟
ولی نصر، عضو ارشد مؤسسه بروکینز
دو ترور رژیم صهیونیستی در تهران و بیروت، صرف نظر از دلایل پشت پرده آن، به شیوه‌ای عمدا تحریک‌آمیز انجام شد؛ یعنی طوری طراحی شد که به انتقام‌گیری منتهی به افزایش تنش، ترغیب می‌کند. آمریکا که نمی‌تواند یا نمی‌خواهد رژیم صهیونیستی را مهار کند، به سمت جنگ بزرگ‌تری می‌رود که نمی‌خواهد. واشنگتن خود را در موقعیت دیوانه‌وار امید به خویشتنداری در بیروت و تهران قرار داده است.
حسن الحسن، نویسنده نیویورک‌تایمز
پیشتر بحث درباره افزایش تنش میان رژیم صهیونیستی و حزب‌ا... به این بستگی داشت که ایران می‌خواهد از تنش دور بماند یا دست‌کم شاهد حملات و ضدحملات حساب‌شده باشد. اکنون ایران مجال مدیریت تنش‌ها در لبنان را ندارد؛ این کشور باید به حمله به خاک خود پاسخ دهد.
کریستن هندرسون، کارشناس اقتصاد سیاسی و مسائل غرب آسیا
اگر ترور‌ها نتیجه می‌داد، جنبش آزادیبخش فلسطین سال‌ها پیش مرده بود.
واکنش‌های بین‌المللی
محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین شهادت اسماعیل هنیه را تسلیت گفت و آن را اقدامی بزدلانه و تحولی خطرناک دانست.
محمدعلی الحوثی، عضو شورای‌عالی سیاسی یمن هدف قرار دادن اسماعیل هنیه را «جنایت تروریستی فجیع» توصیف کرد که نقض آشکار قوانین و ارزش‌های والاست.
رجب طیب‌اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه
ترور شهید هنیه، اقدامی نفرت‌انگیز با هدف برهم زدن آرمان فلسطین، مقاومت شکوهمند غزه، مبارزه عادلانه برادران فلسطینی ما و تضعیف روحیه و ارعاب فلسطینیان است. هدف از ترور هنیه همان هدف حملات منزجرکننده به شیخ احمد یاسین و بسیاری دیگر از شخصیت‌های سیاسی غزه است. امید می‌رود با مواضع قوی‌تر جهان اسلام و اتحاد بشریت، وحشتی که رژیم صهیونیستی بر منطقه تحمیل کرده است، به‌ویژه ظلم و نسل‌کشی در غزه، قطعا پایان یابد و منطقه و جهان به آرامش برسند.
لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا
واشنگتن در صورت حمله به رژیم صهیونیستی از این (رژیم) دفاع و در عین حال برای کاهش تنش در منطقه پس از ترور اسماعیل هنیه تلاش خواهد کرد.
وزارت خارجه قطر
ترور هنیه و هدف قرار دادن غیرنظامیان به‌وسیله رژیم صهیونیستی در غزه به سقوط منطقه به سمت خشونت منجر خواهد شد و شانس صلح را تضعیف خواهد کرد.
وزارت خارجه روسیه
ترور رئیس دفتر سیاسی حماس جنایت سیاسی کاملا غیرقابل قبول است.
وزارت خارجه چین با انتشار بیانیه‌ای شدیدالحن با ترور رئیس دفتر سیاسی حماس در تهران اعلام مخالفت و آن را محکوم کرد.
وزارت خارجه ترکیه
ترور اسماعیل هنیه در تهران را محکوم می‌کنیم. هدف از این حمله گسترش جنگ غزه به منطقه است.
جهت‌گیری تحولات
ترور اسماعیل هنیه و فؤاد شکر سبب افزایش مجدد تنش‌ها میان ایران و محور مقاومت با رژیم صهیونیستی پس از فروکش کردن دامنه درگیری در ماه آوریل خواهد شد. کشورمان به دلیل نقض تمامیت ارضی، حاکمیت ملی و حذف یکی از رهبران عالی‌رتبه مقاومت در خاک خود و حزب‌ا... نیز به دلیل نقض خط قرمز حمله به بیروت و در عین حال حذف یکی از مهره‌های کلیدی این جنبش در وضعیت انتقام قرار دارند.
همزمان شبکه‌های میانجی مانند آمریکا، اتحادیه اروپا، مصر و قطر سعی دارند سطح پاسخ ایران و حزب‌ا... را کاهش دهند. باتوجه به شباهت رخداد‌های اخیر با حوادث ماه آوریل و اصل پاسخگویی قطعی، پاسخ ایران احتمالا در بُعد نظامی با رعایت خطوط قرمز و افزایش تنش‌ها، وابسته به پاسخ متقابل رژیم صهیونیستی خواهد بود.
آمریکا موافق اقدام تروریستی رژیم صهیونیستی در خاک ایران بود؟
اولویت نخست دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا و نامزد‌های اصلی دو حزب دموکرات و جمهوریخواه پایان جنگ در غزه و تبادل اسیران است. به نظر می‌آید نتانیاهو اجرایی‌شدن قطعنامه ۲۷۳۵ شورای امنیت سازمان ملل متحد را مشروط به کسب دستاورد‌های میدانی قابل‌توجه در برابر محور مقاومت کرده است. بر همین اساس به نظر می‌آید ترور‌های اخیر با چراغ‌سبز آمریکا انجام شده باشد.
صحبت‌های لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا در فیلیپین و درعین‌حال حرکت کشتی‌های جنگی آمریکا و انگلیس به سمت شرق مدیترانه نشان‌دهنده اطلاع واشنگتن از عملیات‌های اخیر است. آمریکا امیدوار است پس از فروکش‌کردن تنش میان تهران و تل‌آویو، نتانیاهو برای به‌نتیجه‌رسیدن مذاکرات دوحه همکاری بیشتری انجام دهد.
*عبور رژیم صهیونیستی از خطوط قرمز تهران و بیروت
نتانیاهو برای تداوم وضعیت اضطراری در فلسطین اشغالی، کسب دستاورد میدانی و بهبود وضعیت کابینه و متحدان راست‌گرا در پیشگاه افکارعمومی، عقب‌راندن حزب‌ا... به بالادست رودخانه لیتانی طبق قطعنامه ۱۷۰۱ و تحریک ایران برای ورود به مناقشه‌های شرق مدیترانه از خطوط قرمز اعلام‌شده تهران و مقاومت اسلامی لبنان عبور کرده است.
در دستگاه تحلیل مقام‌های نظامی ــ امنیتی رژیم‌صهیونیستی سه سناریو درباره پاسخ احتمالی ایران و محور مقاومت قابل تصور است.
سناریوی قوی: حمله حساب‌شده ایران و حزب‌ا... به اهداف راهبردی در فلسطین اشغالی با رعایت خطوط قرمز هماهنگ‌شده.
سناریوی محتمل: حمله فراگیر، هماهنگ و یکپارچه تمام ارکان مقاومت با هدف بی‌اثر کردن سامانه‌های پدافندی رژیم‌صهیونیستی و وارد کردن ضربه راهبردی.
سناریوی ضعیف: اتخاذ سیاست صبر راهبردی برای انتخاب زمان و مکان مناسب برای پاسخ به حملات رژیم صهیونیستی.
در برداشت کلی، مقام‌های صهیونیست معتقدند ایران و حزب‌ا... پاسخ خواهند داد، اما علاقه‌ای به جنگ منطقه‌ای ندارند. ولی دلایل انجام چنین اقدامی در شرایط کنونی چیست؟ به نظر می‌آید توقف کامل مذاکرات آتش‌بس در دوحه، تداوم وضعیت اضطراری در سرزمین‌های اشغالی، افزایش خودخواسته تنش با ایران و حزب‌ا...، اخلال در روند مذاکرات آتی تهران ــ واشنگتن و سخت‌کردن وضعیت دموکرات‌ها در رقابت‌های انتخاباتی به نفع دونالد ترامپ ازجمله دلایل اصلی عملیات‌های ترور در شرایط کنونی است.
*گام بعدی رژیم صهیونیستی
با توجه به تجربه ترور‌های اخیر رژیم‌صهیونیستی علیه شخصیت‌های کلیدی مقاومت، دو سناریو درباره گام بعدی رژیم‌صهیونیستی قابل تصور است.
نخست: رژیم‌صهیونیستی مانند حمله به کنسولگری ایران در دمشق در لاک دفاعی فرو خواهد رفت و به‌وسیله کانال‌های میانجی سعی خواهد کرد شدت پاسخ ایران را مهار کند.
دوم: تل‌آویو با سوءاستفاده از شوک واردشده به ایران و مقاومت سراغ سایر چهره‌های کلیدی محور مقاومت می‌رود.
*جنبه‌های حقوقی و بین‌المللی ترور شهید هنیه
حمله تروریستی رژیم‌صهیونیستی در تهران نقض آشکار اصل تمامیت‌ارضی طبق بند ۲ ماده ۴ منشور سازمان ملل متحد و مصونیت دیپلماتیک اسماعیل هنیه طبق کنوانسیون وین است. بر همین اساس این حق برای جمهوری اسلامی ایران محفوظ است که به‌وسیله نهاد‌های قضایی بین‌المللی مانند دادگاه لاهه طرح دعوی کند و خواستار محکومیت اقدام رژیم‌صهیونیستی و صدور قرار بازداشت برای عاملان آن شود.
*حرف آخر
سیاست اصلی ایران در قبال حادثه ترور شهید اسماعیل هنیه در تهران و فواد شکر در بیروت باید «تحمیل هزینه به دشمن» به وسیله کانال‌های سیاسی و «برقراری مجدد موازنه تهدید» در برابر رژیم‌صهیونیستی باشد.
تهران باید با هماهنگی گروه‌های مقاومت سطح محافظت از رهبران عالی‌رتبه محور مقاومت را افزایش دهد و آن‌ها را به مکان‌های امن منتقل کند که امکان آسیب‌پذیری به حداقل کاهش یابد.
اقدام بعدی توقف موقت مذاکرات آتش‌بس در دوحه ــ قاهره و افزایش فشار دیپلماتیک ــ میدانی بر آمریکا به‌دلیل مهارنکردن کارشکنی‌های نتانیاهو در روند مذاکرات است.
شهید هنیه دارای گذرنامه دیپلماتیک بود و ترورش نقض آشکار کنوانسیون وین و قابل پیگرد حقوقی است.
پاسخ به شهادت اسماعیل هنیه باید در چهار سطح ضربه نامتقارن، ترور هدفمند، پیگیری حقوقی و اجماع سیاسی ــ رسانه‌ای باشد.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد
