موج گفتگو؛ گفتمان‌ساز و آینده‌ساز

به مناسبت ۱۸ سالگی این شبکه نخبگانی نظر برخی صاحب‌نظران و مهمانان این شبکه رادیویی را در خصوص فعالیت این شبکه جویا شدیم.

قلب تپنده اندیشه‌های نخبگانی 
سعدا... زارعی، کارشناس و تحلیلگر ارشد حوزه بین‌الملل درباره این شبکه رادیویی می‌گوید: رادیو گفتگو در زمانی متولد شد که انقلاب اسلامی به ابتکار جمعی برای پاسخگویی به شبهاتی که چونان سیل برای ویرانی راه افتاده بود، نیاز داشت. این شبکه در قالب میز‌های تخصصی با طرح شبهه که نوعا توسط پراکندگان آن بیان می‌شد، پاسخ‌های آن را در اختیار مخاطب خود قرار داد. این شبکه رادیویی، باعث گرمی‌بخشیدن به مباحث روز جامعه و جهان در محیط‌های علمی و آموزشی هم شد. در کلاس‌های درس دانشگاه‌ها، مباحث رادیو گفتگو توسط استادان یا دانشجویان مطرح می‌شد و در واقع رادیو گفتگو در نقش موتور محرک گفتگو‌های علمی در این مجامع عمل کرده است. 

پیشران دانش میدانداری در رسانه
علیرضا داوودی، استاد دانشگاه و کارشناس ارشد علوم‌شناختی و جنگ‌های ترکیبی عنوان می‌کند: رادیو گفتگو جزو رسانه‌های شاخصی است که اثبات کرد چهار گزینه مهم در حوزه علمی و عملی یا به عبارت بهتر هم در حوزه نظری و هم در حوزه میدانی شدنی است و در واقع تفوق بر سایر رسانه‌های مهاجم عبور از این چهار ویژگی ممتاز است. اول؛ اثبات کرد فرماندهی در حوزه رسانه به‌صورت عرضی، امری نوعی، شدنی و کاملا عملیاتی است، دوم؛ اثبات کرد که مسأله صرفا بر سر به رسمیت شناختن تضارب آرا نیست، مسأله بر سر چگونگی برجسته‌سازی بهترین آرا برای ایجاد تکامل در رابطه بین مخاطب و رسانه است. سوم؛ رادیو گفتگو اثبات کرد که در دوران افول و فرود حاکمیت پیام در دوره رسانه‌های نوین، به شرط حفظ اصالت و کیفیت، پیامی که به مخاطب منتقل می‌شود، می‌تواند با حفظ هماوردی به‌عنوان یک منبع قابل اعتماد و قابل سرایت مطرح شود. و، اما گزینه چهارم، این شبکه رادیویی اثبات کرد که می‌توان پیشران تولید دانش میدانداری رسانه‌ها برای آینده از رسانه‌ای باشد که بیشترین هجمه و بیشترین بی‌مهری و بیشترین نادیده گرفته‌شدن از سمت کارشناسان امر رسانه را می‌بیند.

وی ادامه می‌دهد: بنابراین وقتی داریم صحبت از رادیو گفتگو می‌کنیم، در واقع داریم از یکی از مهم‌ترین مدل‌های پیروزی رسانه در جنگ ترکیبی حرف می‌زنیم. به عبارت بهتر یکی از مدل‌ها و شاخص‌ها در مدل مهندسی علمی و میدانی در مواجهه با جنگ‌های شناختی و ترکیبی چیست؟ در یک کلام می‌توان گفت رادیو گفتگو خود مدل مواجهه با جنگ ترکیبی و شناختی است و این شبکه رادیویی به‌عنوان تز در اختیار جریان انقلاب، آنتی‌تز علیه تز دشمنان و سنتز به مثابه عملکرد مطلوب به نفع جمهوری اسلامی ایران عمل کرده که این مهم با هزاران فکت و سند قابل اثبات است.

تعالی اندیشه‌های ملت 
محمد قادری، کارشناس ارشد رسانه و بین‌الملل در خصوص تعالی اندیشه‌های ملت می‌گوید: این مسأله ارتباط مستقیمی با تعاطی افکار و اندیشه‌ها دارد و بی‌تردید رسانه در این راستا نقشی بس حیاتی خواهد داشت. رادیو گفتگو به‌عنوان یک رسانه مردمی و پیشرو از بدو تولد توانسته در این خصوص نقش بسزایی ایفا کند. ضمن تبریک سالروز تولد این شبکه، آرزوی بهترین‌ها را برای آن مجموعه محترم دارم.

رسانه‌ای کم‌نمونه و پردامنه
حسین شریعتمداری، تحلیلگر ارشد رسانه و سیاست هم درباره این شبکه رادیویی بیان می‌کند: رادیو گفتگو یک رسانه کم‌نمونه و پردامنه است و تا جایی که بنده در جریان هستم، محوریت اصلی برنامه‌سازی در این شبکه رادیویی روی مسائل مهم کشور متمرکز است و نگاه صاحب‌نظران و افراد موافق و مخالف در مورد آن مسأله مبتلابه را پرسش می‌کند و به اطلاع شنوندگان خود می‌رساند.

رابط شنیداری مردم با حکومت 
محسن اسلامی، مدیرکل دفتر امور سیاسی وزارت کشور تصریح می‌کند: زمانی که یک شبکه رادیویی انعکاس‌دهنده سخنان نخبگان و متخصصان می‌شود، در حقیقت رابط مردم با علما و دانشمندان شده و خود کلاس درسی است که به یک دانشگاه تبدیل می‌شود و همین موضوع سبب رشد و ارتقای دانش و بینش مردم در جامعه شده و چنین ملتی می‌تواند سرآمد ملت‌ها و بلکه الگوی سایر ملل شود و رادیو گفتگو، توانسته رابط صادق شنیداری مردم با حکومت باشد. به عقیده من رسانه موفق باید دارای این ویژگی‌ها باشد: ۱. اتقان علمی (قولوا قولا سدیدا)
۲. صادقانه (ذرنی و المکذبین)
۳. بصیرت افزا (علی بصیره)
۴. نرمی کلام (قولوا قولا لینا)
۵. عدم تمسخر (لایسخر قوم)
۶. سخن نیکو (قولوا للناس حسنا)
۷. سخن معروف (قولن قولا معروفا)
۸. وحدت‌بخش (قل یا اهل الکتاب تعالوا الی کلمه سوا بیننا و بینکم)
۹. مسالمت‌آمیز (فقل سلام علیکم)
۱۰. سخن کریمانه (فقل لهما قولا کریما)
۱۱. سخن آسان (فقل لهم قولا میسورا)
۱۲. سخن شاکرانه (قل الحمد لله)
۱۳. علم‌افزا (قل رب زدنی علما)
۱۴. سخن قابل فهم (یفقهوا قولی).

مبین اندیشه‌های سیاست خارجی
عباس مقتدایی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح می‌کند: رادیو گفتگو توانسته نقش، جایگاه و محوریت گفتگو را به‌عنوان یک بخش قابل توجه رسانه‌ای به نحو شایسته دنبال کند. این شبکه رادیویی در تولید محتوا، تقویت ادبیات، تامین رویکردها، تضارب آرا و اندیشه‌ها و تبیین موضوعات در مسائل مختلف اقدام کرده و این روند به‌ویژه در حوزه سیاست خارجی نیز قابل توجه است. رادیو گفتگو توانسته ارتباطی عمیق، مستمر و پردامنه با نمایندگان مجلس و کمیسیون‌های مختلف آن متناسب با موضوعات برنامه‌ای خود برقرار کند.

وی توضیح می‌دهد: ما در عرصه سیاست خارجی نیز شاهد بوده‌ایم که رادیو گفتگو توانسته سرعت، دقت و گستردگی ارتباط با صاحب‌نظران، مطلعان یا موافقان و مخالفانی را که دیدگاه آن‌ها می‌تواند برای جامعه پراهمیت باشد، برای جامعه مخاطبان خود فراهم کند. از این رو، رادیو گفتگو روند رو‌به‌رشدی را در این عرصه دنبال کرده و امیدواریم در مجلس دوازدهم نیز این روند تداوم، تقویت و تعمیق شود.

پیشنهاد به همه مسئولان
یحیی آل‌اسحاق، وزیر اسبق بازرگانی و رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق به ما می‌گوید: از زمانی که بنده در وزارت بازرگانی حضور داشتم تا حضورم در اتاق بازرگانی تهران، شاهد نقش موثر رادیو گفتگو در تبیین مواضع دولت‌های مختلف از اعلام نقاط قوت و ضعف آن‌ها گرفته تا تحلیل موضوعات و مسائل مختلف اقتصادی بودم. این رادیو یکی از عوامل موثر هدایت، کنترل و پشتیبانی از سیاست‌های اقتصادی بود.

وی می‌افزاید: آن چیزی که می‌شود گفت نقش موثری است که این رادیو از زمان تأسیسش داشته و بعد از این هم با توجه به اهمیت مسائل اقتصادی در سرنوشت حکمرانی کشور جایگاه ویژه‌ای خواهد داشت و می‌تواند نقشی کلیدی در حوزه اقتصادی و پیشبرد اهداف اقتصادی کشور داشته باشد. با توجه به نزدیک‌شدن به سالگرد تأسیس این شبکه در ۲۷ اردیبهشت‌ماه باید از مسئولان و دست‌اندرکاران این رادیو تشکر و قدردانی کرد؛ چه افرادی که در گذشته و در زمان تأسیس این شبکه تلاش کردند، چه دوستانی که در حال حاضر مسئولیت این شبکه را بر عهده دارند و همچنین مسئولان دولتی و خصوصی و کارشناسانی که همراه این رادیو بودند. من به همه مسئولان پیشنهاد می‌کنم شنونده رادیو گفتگو باشند.

کتاب بالقوه اندیشه‌های تخصصی
سیدحسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران بیان می‌کند: به‌عنوان فردی که تقریبا با رسانه‌های مختلف از جمله رادیو در ارتباط بوده و هستم، خلأ رادیویی را که به‌صورت تخصصی به موضوعات مختلف اجتماعی از جمله آسیب‌های اجتماعی، خانواده و... بپردازد، بسیار احساس کردم و صادقه عرض می‌کنم، یکی از تخصصی‌ترین شبکه‌های رادیویی که خیلی شفاف و بدون سوگیری راجع به مسائل روز اجتماعی صحبت می‌کند رادیو گفت وگوست.

وی تاکید می‌کند: فضای نقد کارشناسی در برنامه‌های این شبکه کاملا فراهم است. با توجه به فضای اعتمادی که بین دست‌اندرکاران این رادیو با صاحب‌نظران و کارشناسان حوزه‌های مختلف اجتماعی ایجاد شده، موضوعات و مباحث روز با شفافیت مورد نقد و کارشناسی قرار می‌گیرد.بنده همیشه حضورم در رادیو گفتگو را به فال نیک می‌گیرم.

موسوی‌چلک می‌افزاید: نکته بسیار حائز اهمیت این است که خیلی از برنامه‌های رادیو گفتگو این ویژگی را دارند که گفتگو‌ها تبدیل به کتاب‌هایی شوند که سیاستگذاران و مدیران اجرایی مرتبط و حتی مراکز آموزشی از آن‌ها بهره بگیرند، چون مباحثی که در برنامه‌های این شبکه مطرح می‌شود به‌صورت کاملا تخصصی و کارشناسی مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد.
 
پیشرو‌ترین شبکه اجتماعی کارشناسی 
محسن ردادی، عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی می‌گوید: گزاف نیست اگر بگوییم شبکه‌های اجتماعی مرکز دنیای معاصر هستند. مهم‌ترین ویژگی شبکه‌های اجتماعی برقراری گفتگو میان کاربران است. با این توصیف می‌توان گفت رادیو گفتگو به‌دلیل برقراری رابطه و گفتگو بین تفکر‌های جاری در کشور، پیشروترین شبکه رادیویی به حساب می‌آید. می‌گویند عصر رادیو به پایان رسیده. من این گزاره را قبول ندارم. قطعا زمانه، زمانه گفت‌وگوست. یعنی رادیو گفتگو به‌واسطه شأن گفت‌وگویی و ارتباطی خود، تازه در آغاز راه قرار دارد و سال‌های سال قادر است نقش‌آفرین باشد.

جریان‌ساز و آینده‌نگر
محسن آقایی، عضو هیات علمی دانشگاه عالی دفاع ملی و مدیر گروه مدیریت راهبردی فضای سایبر بیان می‌کند: نیازمندی‌های زیست‌بوم انسان، موید عرصه‌سپاری جهت ارائه خواست‌های فردی و اجتماعی است و رادیو گفتگو در سپهر رسانه‌ای کشور با برنامه تسخیر مثبت اذهان و بهره‌گیری از مغزافزارها، بستر ارائه گفتمان نخبگی شده است. تعریف و اشاعه نیازمندی‌های مختلف اقشار تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر، هدف‌گذاری مبتنی بر انتشار گفتمان‌ها و تشخیص نیاز‌های کلان، فعالیته‌ای آن را مسیردهی نموده و خودنمایی اهداف در برنامه‌ها را باعث شده است. این اهتمام جریان‌سازی تولیدات فاخر مبتنی بر نقطه‌زنی در کانون‌های تفکر، باعث گفتمان‌سازی و ارتباط شایسته سطوح مختلف نخبگان شده است. هر جنینی تولدی دارد و هر تولدی، بلوغی؛ رادیو گفتگو در مسیر بالندگی به دنبال آن است. 

تبدیل دستاورد‌های علمی به مطالبه جامعه 
سعید سرکار، رئیس پژوهشکده فناوری و تجهیزات پیشرفته پزشکی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید: رادیو گفتگو توانسته رسالت فوق‌العاده بزرگ خود در حوزه علم‌وفناوری را به‌خوبی انجام دهد. همان‌طور که می‌دانیم اگر بتوان در این عرصه بسیار تخصصی و مهم با زبان عام به مردم خوراک محتوایی بدهیم و به‌نوعی برای جامعه مخاطب تولیدمحتوا کنیم، اقدام درست رسانه‌ای را در این پهنه از دانش به‌درستی پیش بردیم. در حقیقت حوزه علم و فناوری نیاز به یک رسانه قوی دارد تا بتواند آنچه در این دنیای پرافتخار علمی رخ می‌دهد یا به‌طور بالقوه وجود دارد را تبدیل به مطالبه عمومی جامعه کند. بدین ترتیب تمامی دستاورد‌ها در حوزه علم و فناوری نیز مانند حوزه ورزش افتخار ملی خواهد شد و سر زبان‌ها می‌افتد. مجدد تاکید می‌کنم نقش حائز اهمیت رسانه در ایجاد مطالبه عمومی از حوزه علم و فناوری در درجه اول تسهیل‌کننده مسیر پرپیچ‌وخم علمی کشور است و در درجه دوم موجب بالابردن دانش عمومی و تخصصی جامعه خواهد شد، که به عقیده من در میان رسانه‌ها رادیو گفتگو به نوبه خود توانسته در انجام این رسالت موفق باشد.

ترسیم الگوی سوم زن مسلمان 
طهورا نوروزی، مدیرعامل بنیاد عفاف و حجاب بیان می‌کند: رادیو گفتگو، رادیویی نخبگانی و جزو معدود شبکه‌های رسانه‌ای است که تمامی موضوعات را از منظر نخبگان بررسی می‌کند. به عقیده من یکی از مهم‌ترین توفیقات رادیو گفتگو در طول این سال‌ها، جذب عده‌ای خاص از جامعه مخاطبین است. محتوای تولیدشده در این شبکه رادیویی برای همه شنوندگان و حتی نخبگان آموزش‌دهنده است. به‌خصوص موضوع زن و خانواده که یک موضوع جنسیتی نیست، بلکه یک موضوع اجتماعی است که همه جامعه روی آن حساس هستند و روی آن مطالبه‌گری می‌کنند. لازم به ذکر است که رادیو گفتگو در حوزه زن و خانواده با برنامه‌سازی مطالبه‌گرایانه توانسته با حفظ هویت زن مسلمان ایرانی و حفظ تحکیم خانواده، کمک‌حال خوبی به جامعه نخبگانی که در این حوزه بسیار حساس تلاش می‌کنند باشد.

لزوم پیشرانی در کارگروه‌های رسانه 
عبدا... سهرابی، از دیپلمات‌های باسابقه و دستیار وزیر امور خارجه درباره سابقه این شبکه می‌گوید: ۴۰ سالگی در جامعه، سن پختگی و بلوغ اجتماعی است. ضمن تبریک ویژه به تمامی فعالان این شبکه رادیویی که سال‌هاست تلاش می‌کنند در ایجاد و جذب مخاطب رادیویی در عرصه‌های مختلف و در شرایط گوناگون جنگ، مقاومت، سیاست، بین‌الملل، اقتصاد، اجتماع و ... به‌صورت هوشمندانه ورود کنند، عرض می‌کنم با توجه به پیشرفت دنیای رسانه و دسترسی آسان افکارعمومی به اخبار و تحلیل‌های تولیدشده و هدف‌دار، رسانه‌ای اصیل و محترم مثل این شبکه رادیویی سهم و نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای برای جامعه مخاطبین خود دارد. البته نباید صرفا به برنامه‌سازی اکتفا کرد، که رادیو گفتگو می‌تواند از همین درگاه جلسات اتاق‌فکر و درون‌تشکیلاتی را پیش یا پس از برنامه‌سازی تشکیل دهد تا برای جامعه نخبگان در کنار ارتزاق رسانه‌ای، انسجام تشکیلاتی ایجاد کند. بدین ترتیب این شبکه رادیویی هر روز در ارتقای سطح کمی و کیفی جامعه موفق‌تر عمل خواهد کرد.

تریبون تخصصی ادیبان و ادب‌دوستان
عبدالرحیم سعیدی‌راد، شاعر و نویسنده از منظر خود رادیو گفتگو را چنین توصیف می‌کند: رادیو گفتگو رسانه‌ای جریان‌ساز در عرصه‌های مختلف ادبی، تاریخی، فرهنگی، سیاسی و همه موضوعات روز جامعه است. این شبکه رادیویی صدای نخبگان و تریبون همه اقشار جامعه خصوصا ادیبان و ادب‌دوستان است. برنامه‌های تخصصی این شبکه، موضوعات جدی و روز ادبی را موشکافی، نقد و بررسی می‌کند و آن‌ها را در معرض بحث و تبادل‌نظر افکار مختلف قرار می‌دهد.

مروج چندصدایی در رسانه‌ ملی 

رضا کوچک‌زاده تهمتن - مدیر شبکه رادیویی گفتگو: زنده بودن هر جامعه‌ای به تکثر تفکر و چندصدایی سلایق و اندیشه‌هاست و بالندگی و پویایی جامعه ایرانی نیز در بستر همین تضارب آرا و سلایق نهفته است. طبعا بازنمایی این حقیقت را می‌توان در سازمان صداوسیما به‌عنوان آیینه تمام‌نمای فرهنگ و سیاست ایرانی دریافت؛ لیکن شکل‌گرفتن مقر فرهیختگانی برای ترویج «گفت»‌و «گو» یک نیاز مهم همیشگی بوده است.

این مهم در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۸۵، در قاموس رادیو گفتگو در سپهر رسانه‌ای کشور متولد شد تا سکوی تعامل و ایجاد تعاطی افکار در رسانه‌ملی باشد. از این رهیافت، رادیو گفتگو ملازم با اقتضائات روز و با تکیه بر امنیت، اتحاد و منافع ملی ایران اسلامی، محل «گفت»‌و «گو»‌ی سلایق مختلف جامعه ایرانی پیرامون مباحث مهم اندیشه‌ای کشور در ابعاد سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، علم و فناوری، تاریخ و رخداد‌های مهم بوده و هست. 

شبکه گفتگو به همه جریان‌های فرهنگی و سیاسی کشور تریبون می‌سپارد تا در پرده سخن‌های کارشناسانه، فحوای صحیح منافع و امنیت ملی برای همگان احراز شود. ضمن آن‌که این شبکه، قرارگاهی تبیینی برای نشر افکار و پیشگیری از انسداد اندیشه در جامعه ایرانی است تا از هر نوع تصلب رسانه‌ای در کشور پیشگیری نماید. از این رو، به گاه رخداد‌ها یا سخن در باب مسائل مختلف کشور، میزگرد گفت‌وگویی این شبکه محل نشست نخبگان دانشگاهی، حوزوی، هنرمندان، سیاست‌ورزان، اندیشمندان و دانشمندان مختلف است تا کنه کلام را در مباحثه‌های رادیویی در فضای فکری مخاطب انتشار دهد. نقد اندیشه‌ها و اتفاقات، تبیین حقایق ملی و دینی، ترویج گفتمان‌های انقلاب اسلامی، اعتلای اتحاد و امنیت ملی و تلاش برای توسعه پایدار و همه‌جانبه کشور ماموریت‌های مهم این شبکه در عرصه رسانه‌ای کشور است. 

 از این رهگذر، رادیو گفتگو در بستر نظام اندیشگانی امامین انقلاب اسلامی و محور‌های ۱۲ گانه تحولی سازمان صداوسیما، شبکه‌ای کنشگر است. تلاش آن است تا در این شبکه رادیویی ضمن شکل‌گیری وحدت‌ملی در پرده کثرت سلایق، رویکردی تهاجمی به قرارگاه رسانه‌ای دشمن از جهت تولید روایت‌اول و جهاد تبیین در مقابله با جنگ شناختی دشمن مد نظر باشد. این شبکه ازجمله آوردگاه‌های مقابله با جنگ‌نرم، رسانه‌ای و شناختی دشمن در بستر هماوردی رسانه‌ای است و همواره تلاش دارد تا با بهره‌گیری از نظام کارشناسی کشور و پژوهش‌محوری در برنامه‌سازی، مسائل، مستحدثات، تهدید و فرصت‌های موجود در جامعه را به بحث و نقد بگذارد.

طی طریق ۱۸ ساله و بهره‌گیری از تجارب، کاستی‌ها و نقاط قوت رسانه‌ای در شبکه، چشم‌انداز مناسبی را فراروی رادیو گفتگو قرار می‌دهد. تیم همدل، متعهد و متخصص شبکه امیدوار است در مسیر پیش‌رو مترتب بر بهبود همیشگی نظام برنامه‌سازی در بستر تغییرات روز و جهانی، زمینه تقویت جامعه مخاطب و تعمیق پیام در جامعه فراهم شود.