برسد به دست فیلمسازان خوش‌سلیقه

مرحله بعد خرید رایت کتاب و تهیه فیلمنامه‌ای براساس همان کتاب و ساخت فیلم است؛ این روندی جاری و عادی در سینمای جهان است و اگر بسیاری ازبهترین فیلم‌ها و سریال‌های روز جهان رابررسی کنید، براساس کتابی ازیک نویسنده موفق بوده است.در سینمای ایران این روند چندان معمول نیست وسینماگران سعی می‌کنند همزمان نویسنده و کارگردان هم باشند و معمولا هم نمی‌توانند به‌خوبی ازپس این دوکار برآیند.البته خوشبختانه این روند درسال‌های اخیر تغییر کرده است. سال گذشته درسی‌وچهارمین نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳ تهران چند کتاب پرفروش در زمینه فرهنگ مقاومت، کتاب‌هایی بود که اقتباس‌های موفق تلویزیونی و سینمایی از روی آنها ساخته شده بود.برای مثال کتاب‌های «عصرهای کریسکان» و «محمد، مسیح کردستان» از جمله کتاب‌های پرفروش این حوزه بودند که سریال‌های «سوران» و فیلم سینمایی «غریب» از روی آنها ساخته شدند و هر دو هم آثار تصویری موفقی بودند. ضمن این‌که ساخت سریال و تلویزیون به فروش بهتر کتاب هم کمک می‌کند. برای مثال سال گذشته بعد از پخش فیلم سینمایی «غریب»ساخته محمدحسین لطیفی فروش کتاب محمد،مسیح کردستان به‌طرزچشمگیری درنمایشگاه کتاب‌تهران افزایش یافت. درسال‌های اخیر شمارفیلم‌های اقتباسی موفق به شکل چشمگیری افزایش یافته‌که ساخت فیلم‌هایی چون«شماره‌ ۱۰»، «پستچی»، «باغ کیانوش» و...نمونه‌های موفقی در این حوزه است ودرروزهای اخیر هم خبرهای خوبی از ساخت فیلمی اقتباسی بر اساس رمان دوجلدی «از عشقاباد تا عشق‌آباد» اثر منصور انوری و نیز رمان نوجوان «زیبا صدایم‌کن» نوشته فرهاد حسن‌زاده منتشر شده که هر دو کتاب دارای ظرفیت‌های داستانی بسیار خوبی هستند اما همچنان آثار خوب و دارای ظرفیت داستانی زیادی هستند که از چشم سینماگران دور مانده‌اند و ما قصد داریم چند اثر را در این زمینه به فیلمسازان پیشنهاد دهیم. 
     
پیشنهادهایی به سینمای کودک و نوجوان 
سینمای کودک و نوجوان ایران سال‌هاست نتوانسته فیلم پرفروشی بسازد که هم مخاطبان زیادی را به سالن سینما بکشاند و هم دارای ظرفیت‌های سینمایی خوب و قابل‌توجهی باشد، البته حساب فیلم‌های پویانمایی جداست؛ فیلم‌هایی از جنس «خواهران غریب» و «قصه‌های مجید» ساخته زنده‌یاد کیومرث پوراحمد که همگی اقتباسی بودند و فیلم‌هایی هستند که هنوز هم دارای ظرفیت و توان جذب و سرگرم‌سازی مخاطبان را دارند. این در حالی است که ادبیات کودک و نوجوان ما از کتاب‌های خوب و جذاب و داستان‌های بومی و ایرانی سرشارند.برای مثال می‌توان از رمان «هستی» فرهاد حسن‌زاده نام برد. ویژگی مهم این کتاب، شخصیت خاص قهرمان نوجوان داستان است که در بیشتر آثار نوجوانانه ایرانی مانند ندارد. داستان دختر ۱۲‌ساله‌ای به نام هستی است که در آبادان زندگی می‌کند و عاشق انجام کارهای پسرانه مانند فوتبال‌ یا موتور‌سواری است. روحیه ماجراجوی او باعث ایجاد چالش‌هایی در زندگی‌اش شده تا جایی که رابطه او با پدرش دچار بحران می‌شود اما با شروع جنگ، اتفاقات سیر دیگری پیدا می‌کند و هستی در موقعیتی مهم قرار می‌گیرد و باید مأموریتی را اجرا کند. سیر حوادث، چالش میان شخصیت‌ها و شخصیت‌پردازی خوب و حرفه‌ای نویسنده و توجه به روحیات نوجوانان، باعث می‌شود این کتاب نامزد خوبی برای ساخت فیلم اقتباسی باشد. کتابی که در سال‌های گذشته در نظرسنجی کانون از مخاطبان نوجوانش، توانست بهترین رمان نوجوان از نظر آنان شود و جوایز و توصیه‌های زیادی از طرف کارشناسان ادبیات کودک و نوجوان نصیبش شده است. اگر بخواهیم رمان نوجوان دیگری را برای ساخت اثر سینمایی به‌خصوص پویانمایی پیشنهاد کنیم، «پریانه‌های لیاسند ماریس» بازهم از انتشارات کانون پرورش فکری است که نویسنده آن طاهره ایبد است. داستان این کتاب تخیلی درباره خواهر و برادری به نام لیانا و ادریس که در جنوب کشور زندگی می‌کنند و پای موجوات افسانه‌ای مانند پری‌های دریایی و حتی سندباد به داستان زندگی‌شان باز می‌شود. از دل این کتاب، یک پویانمایی کاملا بومی و ایرانی بیرون می‌آید که نویسنده آن را با توجه به آداب و رسوم زندگی مردم جنوب ایران نوشته است و ظرفیت بسیاری برای تخیل و ساخت یک اثر جذاب دارد. کتاب دیگری هم که برای این گروه سنی قابل‌توجه است ومی‌توان آن را دستمایه‌ای برای آثار سینمایی و پویانمایی قرار داد، رمان «ماجرای عجیب در بغداد» نوشته سید‌سعید هاشمی است که انتشارات به‌نشر آن رامنتشرکرده است.همه ما با داستان‌های بهلول، به‌عنوان یک عاقل مجنون‌نما در دوران خلافت عباسیان آشناییم. هاشمی در کتاب خودش ازاین شخصیت داستانی وتاریخی که ظرفیت طنز زیادی هم داشته است، استفاده کرده تا مخاطبانش را با تاریخ ودوران زندگی امام موسی کاظم(ع) آشنا کند. این کتاب هم خوشخوان و جذاب است که برای آشنایی نوجوانان با ائمه(ع) مفید بوده واگر به یک اثرپویانمایی تبدیل شود،قابلیت محبوب شدن میان مخاطبان را دارد. 
     
پیشنهاداتی برای انیمیشن
البته از کتاب‌هایی برای گروه سنی کودکان نباید غافل بود. پیشنهاد ما برای این گروه سنی، مجموعه داستان‌های پپوچی است که یک دوره پنج جلدی را شامل می‌شود. نویسنده وتصویرگراین مجموعه، کلر ژوبرت است بوده و کانون پرورش ناشر این کتاب است. این مجموعه که با استقبال مخاطبان رو‌به‌رو شده‌ و درسال‌های اخیر از کتاب‌های پرفروش حوزه کودک بوده است، شامل پنج کتاب آش بلوط، غصه‌ پپوچی، یک عالم مداد رنگی، آینه و درخت شکلات و قصه‌های تخیلی حیوانات است که به کودکان زیر سن دبستان، راه‌های ارتباط گرفتن با دیگران و مهربانی را می‌آموزد.تا یادمان نرفته است مجموعه «آمیتیس بی‌کله» را هم به فیلمسازان ایرانی توصیه کنیم که مجموعه‌ای است با طنزی خواندنی، ماجراهای جذاب و شخصیت‌پردازی خوب که نوشته محمدرضا شمس و از انتشارات افق. این مجموعه کتاب هم می‌تواند به یک مجموعه انیمیشن و سینمایی خوب تبدیل شود. 
     
ادبیات مقاومت و کتاب‌هایی خواندنی
سینمای جنگ و دفاع مقدس‌ در سال‌های اخیر توانسته از برخی آثار منتشر شده در حوزه تاریخ شفاهی جنگ بهره‌های خوبی ببرد اما آن‌قدر کتاب خوب دراین زمینه زیاد است که دست سینماگران دفاع‌مقدس برای اقتباس همیشه باز است. یکی از بهترین پیشنهادها «کونیکو یامامورا» از سوره مهر است. زندگینامه زنی ژاپنی به نام کونیکو یامامورا که دست تقدیر او را در مسیر زندگی یک مرد مسلمان ایرانی باز می‌کند، مسلمان می‌شود و پایش به ایران می‌رسد و فرزندش به جبهه می‌رود و به شهادت می‌رسد. همین داستان کلی چند خطی کافی است که بدانیم با چه داستان جذابی رو به رو هستیم. استقبال مخاطبان از این کتاب که یکی از پرفروش‌ترین آثار در حوزه ادبیات دفاع‌مقدس است و رهبر انقلاب بر آن تقریظ نوشته‌اند، نشان می‌دهد که دارای ظرفیت خوبی در جذب مخاطبان است.باز از همین انتشارات سوره مهر، کتاب دیگری که در حوزه ادبیات شفاهی دفاع‌مقدس می‌توان پیشنهاد داد، «روزهای پیام بری» نوشته روح‌ا... شریفی است. داستان درباره زندگی غلامحسن حدادزادگان است. او که در ابتدای انقلاب در بنیاد شهید قزوین شروع به کار می‌کند، شخصیت جالب و روحیات خاصی دارد و با شروع جنگ، مجبور می‌شود به عنوان پیام‌رسان خبر شهادت رزمندگان به خانواده‌های‌شان و نیز راننده آمبولانس انتقال پیکر شهدا، به کار مشغول شود؛ شغلی حساس و عجیب که باعث می‌شود لحظه‌های سخت و تلخ و البته گاه شیرینی را در این کتاب بخوانیم. یک فیلم حسی و البته دارای رگه‌هایی از طنز تلخ از دل کتاب بیرون می‌آید. یک کتاب دیگر که مهناز فتاحی آن را نوشته است، «پناهگاه بی‌پناه» نام دارد. ما آثار سینمایی که به موضوع بمباران شهرهای کشور بپردازد، کم ساخته‌ایم. این کتاب می‌تواند جبران این کم‌کاری باشد چرا که هم شدت شقاوت دشمن، هم مظلومیت مردم شهرهای کشور و هم خیانت‌های منافقین راآشکار می‌کند.در۲۶اسفند۱۳۶۶ بمباران پناهگاه پارک شیرین کرمانشاه مورداصابت موشک قرار‌گرفت وبیش از۳۰۰نفردراین پناهگاه شهید وزخمی شدندکه بیشترشان را زنان و کودکانی تشکیل می‌دادند که در انتظار آغاز سال نو و درتدارک نوروز بودند. این حمله با هدایت و گرای دقیق عناصر گروهک منافقین صورت گرفت و خواندن کتابف مو را بر تن خواننده راست می‌کند. اگر بخواهیم ازرمان‌ها وداستان‌ها در زمینه دفاع‌مقدس و انقلاب هم پیشنهادی داشته باشیم، دو کتاب از رضا بایرامی وعلی‌اصغر عزتی‌پاک را معرفی می‌کنیم. کتاب بایرامی، «لم یزرع» نام دارد و به جای این‌که با قهرمانان ایرانی سر و کار داشته باشیم، همه قهرمانانش عراقی هستند. کتاب بر بستر عشق میان دو جوان عراقی یکی شیعه و یکی سنی روایت می‌شود اما به ماجرای قتل‌عام اهالی یک روستا به ظن دست‌داشتن در ترور صدام و اجبار دولت بعث در فرستادن جوانان عراقی به خط‌مقدم به کمک این خط اصلی داستانی آمده‌اند و رمانی جذاب را دربرابر چشم مخاطب قرار داده‌اندکه روایتی ازسمت دیگر جنگ یعنی ازطرف عراقی است.کتاب عزتی‌پاک به نام «تشریف» ازرمان‌های تحسین شده شهرستان ادب است که به دوران مبارزات برای پیروزی انقلاب اسلامی و تحول شخصیت‌ها در طول این مبارزات می‌پردازد. مردی در آستانه ازدواج می‌فهمد، همسرش با ساواک در لو دادن یکی ازدوستان صمیمی‌اش همکاری داشته است اما این تازه آغاز راه است. او در پی درک و کشف حقیقت می‌رود و در این مسیر خودش و دوستانش را بهتر می‌شناسد. 

برای کمی خندیدن 
سینما همچنان که به داستان‌های درام نیاز دارد، نیازمند کمدی وخنده هم هست اما سینمای ایران چندی است دچار شبه‌داستان‌های کمدی شده است که به جای توانایی در ایجاد موقعیت‌های خنده‌دار، با استفاده از شیوه‌های آزموده شده و تکراری و بهره گرفتن از شوخی‌های کلامی که گاه سویه جنسی هم به خود می‌گیرد، به‌دنبال خنداندن مخاطب است. طنز خوب، پاکیزه و سالم در سینمای ما کم است و شاید از این منظر بدنباشد درمیان داستان‌های ایرانی جذاب به دنبال مخاطبان تازه باشد.یکی ازبهترین پیشنهادها، مجموعه سه جلدی آبنبات است که شامل سه کتاب «آبنبات هل‌دار»،«آبنبات نارگیلی» و«آبنبات دارچینی» نوشته مهرداد صدقی است. قهرمان اصلی داستان محسن نام دارد که داستان زندگی‌اش در دهه‌های ۶۰ و۷۰ روایت می‌شود.هرداستان کتاب، مستقل است اما داستان‌ها با هم ارتباط دارند.ساختار کتاب خیلی به قصه‌های مجیدنزدیک است‌واستقبال مخاطبان و چاپ‌های متعدد از این کتاب‌ها نشان می‌دهد به دل خوانندگان نشسته است وقلم مهرداد صدقی شیرین‌کاری‌هایی دارد که مخاطبانش را به‌دنبالش می‌کشد. حتما این مجموعه کتاب‌ها برای یک سریال تلویزیونی طنز و پرمخاطب یک گزینه خوب است.