گزارش«جام‌جم» درباره عملکرد پرویز داوودی که به تازگی چشم از دنیا فروبسته است

حامی اقتصاد اسلامی

پرویز داوودی با این‌که معاون اول دولت نهم بود کسی او را به یک چهره سیاسی نمی‌شناخت و بیشتر به یک چهره اقتصادی شناخته می‌شد. وی متولد سال۱۳۳۱بود و در۳۰فروردین‌ چشم از دنیا فرو بست. نزدیکان او می‌گویند وی در دوران حضور در عرصه‌های کارشناسی و سیاست‌گذاری هیچ‌گاه از اصول کلی «حفظ معیشت مردم» و «حفظ ارزش پول ملی» کوتاه نیامد. درباره عملکرد اقتصادی این چهره انقلابی گزارشی تهیه کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

کد خبر: ۱۴۵۳۳۸۷

دکتر پرویز داوودی، متولد ۱۳۳۱، پس از سال‌ها خدمت عالمانه و صادقانه در جهت منافع ملی و مردم، سرانجام در ۳۰ فروردین ۱۴۰۳ درگذشت.او پس ازدریافت مدرک دکتری اقتصاد ازدانشگاه ایالتی آیووا آمریکا به ایران بازگشت تا بتواند متناسب با واقعیات اقتصاد ایران در دو حوزه علم و عمل، گام بردارد. از دهه ۶۰ شمسی و همراه با تسری انقلاب اسلامی در شئون مختلف کشور، داوودی درصدد پیگیری مباحث اسلامی در اقتصاد برآمد. این موضوع منجر به شکل‌گیری مباحثات گسترده میان او و آیات عظام مرحوم هاشمی شاهرودی و علامه محمدتقی مصباح یزدی شد. ثمره مباحثات مذکور، ایجاد گنجینه‌ای غنی در زمینه مباحث پول و بانکداری بدون ربا بود که آغازی بر تدوین ادبیات نظری در این خصوص محسوب می‌شود. با وجود علاقه وافر دکتر داوودی به پیگیری مباحث علمی، این موضوع هیچ‌گاه مانع او برای نقش‌آفرینی در عرصه عملی اقتصاد ایران نشد. معاونت وزارت اقتصاد در دولت هاشمی رفسنجانی، معاونت اول ریاست جمهوری و رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک در دولت محمود احمدی‌نژاد، عضویت حقیقی در مجمع تشخیص مصلحت نظام و معاونت اقتصادی قوه قضاییه در دوره مرحوم آیت‌ا... هاشمی شاهرودی تنها گوشه‌ای از خدمات او درعرصه عملی اقتصاد ایران است. برخلاف قشر وسیعی از اقتصاددانان درکشور که بابرداشت سطحی و تک‌بعدی از برخی نظریات اقتصادی، دست به توصیه‌های سیاستی غیرواقع‌بینانه و حتی مخرب دردولت‌های مختلف زده و بستر تضعیف ارزش پول ملی و تنزل معیشت مردم را در اقتصاد ایران فراهم کردند، داوودی به واسطه تسلط بر دانش اقتصاد، تحلیل‌ها و توصیه‌های واقع‌بینانه براساس اقتضائات ایران را در دستورکارخود قرارداد. این امر به افتراق نظرجدی میان او وسایرینی منجر شد که در مباحث پولی و ارزی، مسیر همرنگی با دیگران را انتخاب کرده بودند.

عدالت‌محوری
حمایت بی‌دریغ او از ادراکات و یافته‌های کارشناسانه و عدالت‌محورش و ارائه تحلیل‌های واقع‌بینانه بر آن اساس، برایش بی‌هزینه نبود. در دولت نخست مرحوم هاشمی؛ اقتصاددانان جریان غربگرا و مجذوب صندوق بین‌المللی پول برنامه مخرب و غیرواقع‌بینانه تعدیل ساختاری را اجرایی کردند؛ برنامه‌ای که نه فقط در ایران بلکه در سایر کشورها نیز نتایج ناگواری را در اقتصاد رقم زد.باید خاطرنشان کردکه برخی حامیان سیاست تعدیل،حتی پیش ازاجرا،ازنتایج تنش‌زای آن مطلع بودند،چه این‌که یکی از اقتصاددانان غربگرا در همان برهه گفته بود اگر حتی ۱۵‌درصد از مردم ایران - معادل با ۹میلیون نفر در آن دوران - زیر چرخ توسعه له شوند‌، ایرادی ندارد؛ لکن این سیاست را در لفافه الفاظ موجهی همچون بازسازی کشور ورشد و توسعه ایران به خورد تصمیم‌گیران کلان اجرایی دادند.اعتراضات مردمی که به‌واسطه سیاست‌های غیرواقع‌بینانه و تحمیل شرایط طاقت‌فرسای تورمی به مردم توسط اقتصاددانان غربگرا رخ داد، بستری شدبرای رجوع رئیس‌جمهوروقت به منتقدان پیشین خود ودراین برهه بود که برگ زرینی در دوره حیات اجرایی مرحوم دکتر داوودی وبرخی دیگرازصاحب‌نظران اقتصادی دردانشگاه شهید بهشتی رقم خورد.

حمایت از مستضعفان
باعزم رئیس‌جمهوروقت برایتغییرشرایط نابسامان اقتصادی،سیاست‌های قبل به کناررفت وپیاده‌سازی توصیه‌های برخی اقتصاددانان دانشگاه شهید بهشتی ــ از جمله دکتر پرویز داوودی ــ در دستور کار قرار گرفت. به‌واسطه این سیاست‌ها، نرخ ارز از ۷۰۰ تومان به ۳۰۰ تومان کاهش پیدا کرد.تورم از ۴۹.۵درصد درسال ۱۳۷۴، به ۲۳درصد درسال ۱۳۷۵ کاهش پیدا کرد و رشد اقتصادی نیز رشد دو برابری را تجربه کرد و به ۵.۶درصد درسال۱۳۷۵رسید.برآیند این اقدامات، کفه ترازوی اقتصاد ایران را به نفع مردم ــ به‌ویژه اقشار متوسط و مستضعف ــ سنگین کرد‌؛ حال آن‌که پیش از آن،سیاست‌های تعدیل ساختاری به‌عنوان نسخه دیکته‌شده صندوق بین‌المللی پول به نفع سرمایه‌سالاران در حال پیاده‌سازی بود. با این‌حال عدم تمایل ایشان به خودنمایی و اعتقاد راسخ به کار خالصانه باعث شدتابه همراه همکاران خود،طریق گمنامی رابرگزیند و هیچ‌گاه ازنقش بارز خود در آرام‌ساختن اقتصاد ایران در جهت منافع ملی و مردم، سخنی به میان نیاورند.منش او در پیگیری سیاست‌های اقتصاد مردمی وعدالت‌محور درسال‌های بعد نیاز ادامه پیدا کرد. پافشاری مرحوم داوودی بر حفظ ارزش پول ملی ومعیشت مردم موجب شده بود تا همواره موردهجمه رانتخواران ارزی، برخی تجار و صادرکنندگان انحصارگر، دلالان و بورس‌بازان قرار گیرد، بااین‌حال دکتر داوودی در برابر هجمه‌های این قبیل افراد هرگز عقب‌نشینی نکرد و پیگیری منافع مردم را سرلوحه کار قرار داد. امید است که رهروان علمی او در سال‌های آتی نیز ادامه‌دهنده راه پر برکت وی باشند.

پدر اقتصاد اسلامی
محمدجواد توکلی - اقتصاددان
دکتر داوودی با آن‌که تحصیلکرده آمریکا بودوقتی دردهه۶۰به ایران برگشتند به قم آمده وباهمکاری جمعی ازاساتید حوزه و دانشگاه از جمله مرحوم آیت‌ا...هاشمی شاهرودی دربخش اقتصاددفترهمکاری حوزه ودانشگاه شروع به کار کردندودرواقع زمینه‌سازی برای تدوین کتب اقتصاد اسلامی توسط ایشان آغاز شد.دکتر داوودی آن زمان کتاب مبانی اقتصاد اسلامی وپول در اقتصاد اسلامی را به رشته تحریر درآوردند. داوودی پایه گروه اقتصاد مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره)با همکاری علامه مصباح را بنا نهادند واین امرزمینه آموزش دانشجویان بسیاری رافراهم کرد.یکی ازکارهای ایشان درسال۱۳۷۴مهار تورم۵۰‌درصدی با مشارکت دکتر شرافت جهرمی وبرخی دیگر بودکه دردولت آقای هاشمی اتفاق افتاد.تورم۵۰‌درصدی ناشی از سیاست‌های موسوم به تعدیل اقتصادی بود که توسط آن دولت اجراشده بودوتیم دکتر داوودی وشرافت جهرمی،برای مهارآن به دولت کمک کردند.پرویز داوودی تمام‌قد از سفره مردم حمایت می‌کردند وخیلی دنبال آن بودندکه ایده‌های اقتصاد اسلامی بتواند وارد مسائل شود.