شکار حلزون یک فیلم فرهنگی است

این تهیه‌کننده ــ کارگردان، فعالیت حرفه‌ای خود را با مجموعه «لبخند خدا» به‌عنوان دستیار مدیر تولید آغاز کرد. پس از آن به‌عنوان دستیار کارگردان در فیلم سینمایی «سینه سرخ» حضور یافت و با ساخت فیلم کوتاه «آخرین ایستگاه» در ۲۳ جشنواره بین‌المللی حضور یافت و در هفت جشنواره موفق به دریافت جایزه بهترین کارگردانی شد. او همچنین با کارگردانی فیلم سینمایی چراغ‌های ناتمام به ۱۱ جشنواره بین‌المللی راه یافت و در چهار جشنواره اوراسیا روسیه، نویدا هند، نیوکاسل انگلستان و سالنتو ایتالیا موفق به دریافت جایزه بهترین کارگردانی شد. تهیه‌کنندگی سریال «حواست باشه»، تهیه‌کنندگی و کارگردانی فیلم‌های کوتاه داستانی «گذشته» و «کودکی»، مستند «مهربان‌تر از مادر» و... از‌جمله دیگر کارهایی است که سلطانی در آن حضور داشته است. سلطانی امسال تهیه‌کنندگی اولین فیلم دوست و همکارش محسن جسور ــ شکار حلزون ــ را به‌عهده گرفته‌است. حضور این فیلم اجتماعی در بخش نگاه نو جشنواره فیلم فجر بهانه‌ای می‌شود که با سلطانی درباره شاخصه‌ها و روند تولید این فیلم گفت‌وگو کنیم که در ادامه از نظر می‌گذرانید.

شکار حلزون چه شاخصه‌ها و ویژگی‌هایی داشت که شما را مجاب به تهیه‌کنندگی کرد؟
من از سال ۸۶ نزدیک به ۱۶سال با محسن جسور ــ کارگردان ــ رفاقت و همکاری دارم و علاوه بر این، نویسنده فیلمی که ساختم چراغ‌های ناتمام بود. بنابراین، دلیل اصلی انتخاب این کار برای تهیه‌کنندگی سابقه رفاقت و همکاری من با محسن جسور بود. موضوع فیلم به‌گونه‌ای است که به یک معضل اجتماعی می‌پردازد و از نگاهم خیلی شریف و انسانی است و دیدگاه کارگردان نسبت به آنچه در فیلم مطرح می‌کند، درست و حداقل قابل بررسی است و جزو کارهایی محسوب می‌شود که امکان به نتیجه رساندن آن وجود دارد.

با توجه به نوع و ساختار فیلم که تجاری نیست، هنگام سرمایه‌گذاری به خطرات آن هم فکر کردید یا خیر؟
به‌عهده گرفتن تهیه‌کنندگی کارهایی مانند شکار حلزون چندان سودآور نیست. ما همه تلاش‌مان را انجام می‌دهیم که در اکران هنر‌وتجربه و فروختن رایت‌ها در تلویزیون و نمایش خانگی هزینه تولید فیلم را تأمین کنیم. در واقع نگاه ما نسبت به کاری که می‌خواستیم انجام دهیم، فرهنگی بوده و چندان به درآمدزایی با توجه به شکل و قالب کار فکر نکردیم. امیدوارم قصه خوبی که در آن تعریف کردیم را مردم در فرصت برگزاری جشنواره ببینند و تبلیغات فیلم به شکل دهان به دهان بچرخد و اگر بازگشت سرمایه‌ای هم در این میان اتفاق بیفتد و سودآوری داشته باشیم، قطعا خوشحال می‌شویم اما نگاه‌مان این است بتوانیم هزینه‌های تولید را تأمین کنیم.
 
همکاری باحسین پاکدل وفرناز زوفا به‌عنوان بازیگران اصلی چطور اتفاق افتاد وچه سختی‌هایی درروند تولید فیلم متحمل شدید؟
در فرآیند ساخت شکار حلزون کوچک‌ترین حمایتی در حد نامه‌ای از یک جای دولتی هم نداشتیم و به شکل کاملا خصوصی تولید شده است. این موضوع باعث می‌شد در تأمین منابع و جمع کردن بازیگران مشکلاتی داشته باشیم. تمام بازیگران حاضر در این کار ازجمله حسین پاکدل و مرحوم حسام محمودی خیلی همدلی داشتند و همین موجب شد عوامل پشت و جلوی دوربین دست به دست هم بدهند تا کار ساخته شود. امیدوارم زحمت بچه‌هایی که با دل‌شان و نه برای دستمزد کار کردند، دیده شود و اتفاقات خوبی برایش بیفتد.
 
با توجه به این‌که فیلم‌های جشنواره براساس سیاست‌هایی که سال گذشته و هم به آن اشاره شد در اولویت اکران است، فکر می‌کنید چقدر فیلم‌تان گیشه دارد؟ اصلا به گیشه هم فکر می‌کنید؟
درست است که اولویت با کارهای جشنواره است اما براساس تجربه خیلی سخت به کارهایی از جنس شکار حلزون نوبت اکران می‌دهند، چون بازیگرهایی به معنا و مفهوم چهره و ستاره یا ندارد یا کم دارد و این باعث می‌شود در گیشه پخش کننده چندان رغبت نکند. امیدوارم در جشنواره اتفاقاتی برای فیلم بیفتد که پخش‌کننده هم دوست داشته باشد فیلم را پخش کند. به هرحال، فیلمساز از هر نظر پیش از هر چیزی دوست دارد مردم فیلمش را ببینند و حالا هرقدر بیشتر دیده شود، طبعا اتفاقات بهتری پس از آن هم می‌افتد. 
 
با توجه به این‌که گفتید شکار حلزون فیلمی نیست که تأثیر چشمگیری روی گیشه داشته باشد برای اکران جهانی فیلم چه تمهیداتی را در نظر گرفته‌اید؟
ما برای حضور در جشنواره گفت‌وگو کرده بودیم و منتظر پروانه نمایش بودیم و پروانه نمایش ما حدود یک‌ماه پیش صادر شد. بعد از جشنواره فیلم فجر برنامه‌هایی برای اکران جهانی فیلم داشتیم اما باید ببینیم وضعیت‌مان براساس جشنواره چه خواهد شد. به هرحال، فرصت حضور در جشنواره بسیار برای ما مغتنم است و امیدوارم اتفاقات خوبی در این زمینه بیفتد. شکار حلزون فیلم شریفی است و با یک موضوع اجتماعی خیلی انسانی برخورد کرده و کوشیده در راستای حل کردن و راهکار دادن باشد، نه این‌که صرفا موضوعی را مطرح کند و از کنار آن به آسانی رد شود. 

حضور این فیلم را در جشنواره فیلم فجر در کنار فیلم‌های فیلمسازانی که چندمین تجربه حضورشان در این رویداد است را چطور ارزیابی می‌کنید؟
ما چندان فیلم عجیب و غریبی نساختیم، اما به نظرم قابل قبول و استاندارد است و می‌توانیم درباره آن صحبت کنیم. به هرحال، باید همه فیلم‌ها را ببینیم تا بتوانیم به نتیجه‌ای در این رابطه برسیم.
 
اگر قرار باشد ارزیابی نسبت به فیلم‌تان داشته باشید؛ خودتان چه بخشی را شایسته دریافت جایزه می‌دانید؟
در گذشته بخش فیلم اولی‌ها سه سیمرغ داشت؛ یکی به فیلم، یکی به کارگردانی و یکی هم به دستاورد فنی تعلق می‌گرفت. نمی‌دانم امسال شکل دریافت جایزه چگونه است و دورادور شنیدم که قرار است یک جایزه کارگردانی دریافت کند و بستگی دارد تعداد جایزه‌ها چقدر باشد، اما باز هم باید پیش برویم تا ببینیم چه اتفاقی می‌افتد. در این فیلم فرناز زوفا را که اولین کار‌ش در نقش اصلی بود شایسته دریافت جایزه می‌دانم؛ چون خیلی خوب و ویژه بازی کرد. شاید در زندگی سینمایی هر بازیگری فقط یک بار این اتفاق بیفتد که بگویند فلانی نقشش را به شیوه‌ای بازی کرده که شایسته دریافت جایزه شده است. امیدوارم اگر قرار است اتفاقی بیفتد برای بازیگر و فیلمبردارمان باشد؛ البته باز هم تا بقیه فیلم‌ها را نبینیم، نمی‌توانیم قضاوت کنیم. 

جشنواره فرصتی برای فیلم اولی ها

سال‌هاست جشنواره فیلم فجر برگزار می‌شود، فکر می‌کنید این جشنواره چه تأثیری روی مسیر سینمای ایران گذاشته و حضور فیلمسازان اول در کنار فیلم‌سازان حرفه‌ای چقدر روی جریان سینما تأثیرگذار بوده است؟
جشنواره از این نظر که فیلم فیلمساز دیده می‌شود، یک فرصت است؛ یعنی یک موقعیت برابر برای تمام فیلم‌‌ها قائل می‌شوند که همه به یک اندازه قابلیت تبلیغ، دیده شدن و برخورداری از سئانس را دارند. این دقیقا نقطه مقابل اکران است که هیچ عدالتی در آن وجود ندارد. به هرحال اگر فیلم حرفی برای گفتن داشته باشد، جشنواره یک فرصت است که درباره آن صحبت یا یادداشتی نوشته شود. وقتی هم این اتفاق نیفتد، معلوم می‌شود فیلم حرفی برای گفتن ندارد. درباره تأثیر جشنواره فیلم فجر روی مسیر سینمای ایران، می‌توانم بگویم به دلیل این‌که سابقه حضورم در جشنواره فجر به زمان گذشته برمی‌گردد، به نظرم در سال‌های دور تأثیر جشنواره بیشتر بود؛ یعنی فیلمی که معمولا جایزه بهترین فیلم یا کارگردانی را دریافت می‌کرد، نقطه‌ای را در سینما قرار می‌داد که سال بعد فیلمسازان با آن نگاه و رویکرد فیلم می‌ساختند، اما در سال‌های اخیر این مسأله کمرنگ‌تر شده و شاید به این دلیل باشد که فیلم شاخصی در این زمینه نداشته باشیم. تمام این اتفاق‌ها از جشنواره فیلم فجر کلید می‌خورد و اگر جشنواره باید در این رابطه سیاستی اتخاذ کند و ندارد، نکته دیگری است. وقتی سیاست‌ها کلی باشد، مزیت آن این است که همه دیدگاه‌ها و سلیقه‌ها در جشنواره هستند و نقطه‌ضعفش هم این است که جشنواره چندان تخصصی نیست. اگر سیاست جشنواره دقیق‌تر باشد، تأثیر آن روی سینما دقیق‌تر و کامل‌تر است.