«مرغ همسایه» غاز نیست!

یکی از این برنامه‌ها «مرغ همسایه» است که شبکه افق مدتی است به تولید و پخش آن اقدام کرده‌است؛ برنامه‌ای طنزگونه که به موضوعات حوزه بین‌الملل می‌پردازد. این طنز سیاسی به تهیه‌کنندگی فراز صباحی شنبه تا دوشنبه ساعت ۲۰و۳۰ دقیقه پخش می‌شود و با این هدف روی آنتن می‌رود که تصور اشتباهی را که مردم از زندگی در کشورهای دیگر دارند و فکر می‌کنند همه چیز فراهم است، از بین برده و مخاطب را با واقعیت جهان روبه‌رو کند. فضای برنامه هم به شکلی طراحی شده تا فضای شورای امنیت سازمان‌ملل را نشان دهد. مجری برنامه به‌عنوان مدیر جلسه شورای امنیت حضور دارد و به فراخور موضوع، افرادی در اطراف او می‌نشینند که به قول معروف نماینده ابرقدرت‌هایی هستند که فکر می‌کنند تمام جهان در دست آنهاست. با فراز صباحی، تهیه‌کننده این برنامه گفت‌وگو کردیم. 

فراز صباحی تهیه‌کننده برنامه مرغ همسایه در گفت‌وگو با جام‌جم درباره شکل‌گیری ایده اصلی نکاتی را بیان می‌کند.  وی در پاسخ به این پرسش که آیا پیش از این، نمونه دیگری از این دست برنامه‌سازی در تلویزیون بوده که از آن در ساخت «مرغ همسایه» الگو بگیرند توضیح می‌دهد: متاسفانه تا به حال برنامه‌ای به این شکل و فرم در صداوسیما ساخته نشده‌بود. در مورد نحوه شکل‌گیری ایده این برنامه نیز باید گفت ایده آن به صورت خلاقانه و نتیجه مباحثات اتاق فکر مرغ همسایه بود. در این اتاق دوستان از رشته‌ها و نحله‌های مختلف حضور دارند و چند سالی است به بررسی و تحلیل مسائل اجتماعی روز می‌پردازیم.

وی ادامه می‌دهد: ایده اولیه برنامه با توجه به نحوه نگرش مردم ایران به غرب خصوصا پیشینه نگرش روشنفکران ایرانی در ادوار مختلف به غرب بود. همین جا لازم می‌دانم از همراهی و مساعدت کامل گروه اجتماعی شبکه اف ق و مدیریت شبکه که باعث شد چالش‌های پیش‌تولید و حین تولید به بهترین شکل ممکن مدیریت شود، تشکر کنم. 

وی درباره انتخاب سوژه‌ها و اخبار که به صورت پرونده در این برنامه مطرح می‌شود هم عنوان می‌کند: در مرحله اول موضوعات بیشتر براساس مسائل روز یا موضوعاتی که در فضای مجازی مورد استقبال قرار گرفته‌اند، انتخاب می‌شود سپس در مرحله دوم با نگاهی طنازانه از جانب دوستان اتاق فکر به تحلیل و پرداخت موضوع می‌نشینیم. در نهایت نیز بر اساس راهبرد مجموعه و همین طور ظرفیت خود خبر و شرایط اجتماعی سیاسی روز به گروه‌های مختلف تقسیم می‌شوند تا در آیتم‌های مختلف برنامه جای بگیرند.
وی همچنین درباره انتخاب عنوان برنامه هم می‌گوید: عنوان برنامه از یک ضرب‌المثل قدیمی ایرانی(مرغ همسایه برای ما همیشه غاز است) اقتباس شده و به نوعی کنایه‌ای است به نحوه نگرش گروهی از مردم که غرب را اتوپیای خود می‌دانند.
     
صداگذاری روی چهره‌های سیاسی
وی درباره انتخاب کشورهایی که نماینده‌های‌شان با ماسک مرغ در برنامه حضور دارند هم توضیح می‌دهد: کشورهای حاضر بر اساس نوع اخبار(مرتبط با کشور یا غیرمرتبط) و سمت و سوی سیاسی آنها در مجامع بین‌المللی (له یا علیه) ایران انتخاب می‌شوند. یکی از بخش‌های برنامه صداگذاری روی چهره‌های سیاسی یا اتفاقاتی است که در یک ویدئو رخ داده‌است. صباحی درباره این بخش از برنامه هم ادامه می‌دهد: ویدئوهای بخش صداگذاری چهره‌ها بر اساس قابلیت خود چهره‌های سیاسی یا اجتماعی و سمت و سوی فکری یا سیاسی آنها انتخاب می‌شود سپس در اتاق فکر به زوایا و خفایای شخصیت و تفکر آنها متناسب با ویدئو موجود نگاه می‌شود تا کار نهایی به این روش ساخته شود. در بخشی از این برنامه یک سری ویدئو پخش می‌شود که کنایه‌ای به برنامه‌های شبکه‌های فارسی‌زبان ماهواره‌ای است که اتفاقا مورد توجه مخاطبان هم قرار گرفته‌است. این تهیه‌کننده در این‌باره بیان می‌کند: البته یک سری آیتم‌های محدود بود که متناسب با فضای برنامه و موضوعاتی که مطرح شد، پخش شد. اما این ویدئو‌ها همگی واقعی هستند و از فضای مجازی جمع‌آوری و تهیه شده‌است. البته ما سعی کردیم با صداگذاری به سبک شبکه‌های ماهواره‌ای، مقداری بار طنز محتوایی به این ویدئو‌ها اضافه کنیم.

وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره انتخاب مجری هم عنوان می‌کند: به علت شرایط موجود انتخاب مجری بر سه اصل ذیل استوار بود. اول نگاه و سویه فکری و شخصیتی خود مجری. دوم توانایی مجری در پرداخت طنز به مقولات و سوم هوش و ظرافت و بداهه‌پردازی‌های قوی متناسب با فرم برنامه که این سه فاکتور در آقای زکریایی موجود بود و به همین دلیل برای بخش مهم برنامه ایشان انتخاب شد.
     
فصل دوم «مرغ همسایه»
در این برنامه اغلب بازیگران با ماسک مرغ حضور دارند. صباحی درباره این‌که چرا مجری از ماسک استفاده نکرده هم می‌گوید: علی زکریایی در این برنامه نقش رئیس شورای امنیت ــ که به صورت کنایی آمریکاست ــ را بازی می‌کند. مرغ‌ها که نماینده کشورهای دیگر هستند. در واقع فقط گوش به فرمان و مجری و دستورات زکریا هستند و حتی دیالوگی از خودشان ندارند. به همین دلیل مجری بدون ماسک و بقیه با ماسک هستند.

این تهیه‌کننده در پاسخ به این پرسش که آیا به ساخت سری جدید این برنامه هم فکر کرده‌است، توضیح می‌دهد: فصل جدید برنامه با توجه به موفقیت‌های برنامه مرغ همسایه هم اینک در حال پیش‌تولید است. در سری جدید در درجه اول با نگاه منتقدانه به خود برنامه سپس بررسی نقاط قوت و ضعف آن توانسته‌ایم برنامه‌ای متفاوت و تکامل‌یافته‌تر از «مرغ همسایه» در دست اجرا داشته‌باشیم. وی درباره بازخورد مخاطبان برنامه هم بیان می‌کند: در مورد بازخورد هم باید گفت چه از جانب مردم و چه از جانب مسئولان بازخوردها بسیار خوب بود و این برنامه توانست جایگاهی مناسب در بین برنامه‌های پر بیننده شبکه افق پیدا کند.

بازخوردهای خارجی 
صباحی درباره واکنش شبکه‌های فارسی‌زبان به این برنامه می‌گوید: از واکنش شبکه‌ها بی‌اطلاعم، اما در فضای مجازی بازخورد داشته‌است. بخش‌هایی از برنامه هم در پلتفرم‌های داخلی مثل ایتا و روبیکا و هم در تلگرام، توییتر و اینستا مورد توجه قرار گرفته و طبق بررسی‌ها ما از کامنت‌ها و بازخورد مردم، قشرهای مختلفی که شامل حامیان انقلاب، مخالفان و همین‌طور قشر خاکستری بود، درباره این خبرها صحبت کردند و واکنش نشان دادند و زمینه گفت‌وگو را فراهم کرد. ضمن این‌که خبرهایی مثل راه‌اندازی مدارس شیطان‌پرستی در آمریکا، مصاحبه مارسیا گی هاردن که اعلام کرد همه بچه‌ها وضعیت جنسی متفاوتی دارند، خبرهای مربوط به تعداد کشته‌شدگان اسلحه که از هر پنج آمریکایی یکی با سلاح کشته می‌شود و خبرهایی از این قبیل مورد توجه قرار گرفت.