«مهر» ناتمام پرخرج و فرسوده

ساخت پروژه‌های مسکن مهر از دو محل تسهیلات بانکی و آورده نقدی مردمی هزینه و تکمیل می‌شد که ۵۰ درصد پروژه‌های مسکن مهر در اراضی دولتی و در قالب تعاونی‌های مسکن و تفاهم‌نامه‌های سه‌جانبه ساخته شده است، ۵۰ درصد دیگر نیز با استفاده از ظرفیتی که قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن معین کرده بود، در اراضی غیردولتی و اشخاص و در بافت‌های فرسوده داخل محدوده شهری ساخته شده که در حال بهره‌برداری است. آماده نبودن زیرساخت‌ها در شهرهای جدید از یک سو و هزینه‌کرد بودجه ساخت مسکن در دولت گذشته در بخش‌های دیگر از سوی دیگر، منجر به ایجاد حواشی‌هایی در مسکن مهر شده است. دولت‌ یازدهم و دوازدهم اعتقادی به طرح مسکن مهر نداشت و آن را غلط می‌دانست تا این‌که در دولت سیزدهم اهتمام جدی برای ساخت مسکن مهر در کنار آغاز طرح نهضت ملی مسکن شکل گرفت. در این باره سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور در گفت‌و‌گوی تلویزیونی خود با انتقاد از ناتمام ماندن مسکن مهر گفت که «تعهد ساخت ۲۴۰هزار خانه روی دست ما مانده است که پول‌های این خانه‌ها را قبلا از مردم گرفته اما آن را در جای دیگر هزینه کرده‌اند و اکنون دولت ما با تعهد ساخت ۲۴۰هزار خانه طرف بوده که بودجه آن خرج شده است.»
اهتمام دولت سیزدهم به تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام واحدهای مسکونی مهر است. در همین‌باره مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی نیز گفته است: «درخصوص تکمیل واحدهای باقیمانده مسکن مهر که عدد قابل‌توجهی است و از صفر تا ۹۲ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، برنامه تکمیل در دستور کار قرار گرفته است. درخصوص واحدهای باقیمانده که منابع مالی از مردم اخذ شده ولی مسکنی تحویل داده نشده بود؛ مقرر شد تا از طریق صندوق ملی مسکن که طبق قانون در اختیار وزارت راه و شهرسازی است، منابع آن تجهیز و عملیات تکمیل واحدها - با اولویت نخست واحدهای مسکونی مهر که بالای ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد - انجام شود.»
 
رایزنی برای تامین زیرساخت‌ها
معاون تعاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این‌باره عنوان می‌کند: طرح مسکن مهر دو میلیون و ۲۰۰ هزار واحد بود که مقرر شده بود تا یک میلیون و۱۱۰ واحد مسکونی به صورت خودمالکی و یک میلیون و ۹۰ هزار واحد دیگر نیز توسط انبوه‌سازان و تعاونی‌ها ساخته شود از این تعداد ۸۴۰ هزار واحد توسط تعاونی‌ها باید ساخته می‌شد که تنها ۳۸ هزار واحد به خاطر مشکلاتی متوقف مانده است.
مهدی مسکنی در گفت‌و‌گوی اختصاصی با روزنامه جام‌جم تاکید کرد: ساخت بخشی از این واحدها به اتمام رسیده، ولی دارای مشکلات زیرساخت برق و آب است که در همین راستا با وزارت نیرو رایزنی صورت گرفته است تا مشکلات این واحدها حل شود و به بهره‌برداری برسد. وی عنوان کرد: تعاونی‌ها در ساخت مسکن دارای ظرفیت بالایی هستند که باید از این مشارکت جمعی بهره برد.
 
مشکلات زیرساختی آب و برق در ۲۵۰ هزار واحد مسکونی
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی و انبوه‌سازی شهر تهران در گفت‌و‌گوی اختصاصی با روزنامه جام‌جم اعلام کرد که حدود ۲۵۰ واحد مسکن مهر مشکلاتی از جمله فاضلاب، آب و برق دارد. خشایار باقرپور ادامه داد: در زمان جانمایی واحدهای مسکونی به این موضوعات توجه نکرده اند و اکنون با مشکل روبه‌رو هستیم. این در حالی است که تامین زیرساخت‌ها باید از سوی نهادهایی از جمله وزارت راه و شهرسازی و وزارت نیرو پیگیری شود. 
وی تاکید کرد: تعاونی‌های مسکن به دنبال ساخت مسکن در مکان‌هایی هستند که به آنها اعلام شده است از این رو باید پیش از ساخت مسکن، تامین زیرساخت‌ها و هزینه‌هایی را که به دولت تحمیل می‌شد، بررسی می‌کردند.
 
۳۰ هزار مسکن مهر در شهرهای جدید به بهره‌برداری می‌رسد 
 مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار اقتصادی روزنامه جام‌جم با اشاره به روند ساخت مسکن در شهرهای جدید گفت: از کل ۴۸۰ هزار واحد مسکونی مهر در شهرهای جدید، حدود ۶۰ هزار واحد مانده بود که در دولت سیزدهم ۵۰ درصد این واحدها یعنی معادل ۳۰ هزار واحد تحویل مردم شد. 
علیرضا جعفری افزود: در گذشته مسکن‌های مهر را تکمیل نکرده بودند، تعهدی که بیش از ۱۰ سال به طول انجامیده، اکنون بسیاری از این طرح‌ها روی زمین مانده است و زیر ۱۰ تا ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
وی با اشاره به این‌که تا پایان امسال در شهرهای جدید ۲۰ هزار واحد مسکن مهر را به بهره‌برداری می‌رسانیم، گفت: ۱۰هزار واحد مسکونی مهر نیز تا تابستان سال آینده به بهره برداری می‌رسد. مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید تاکید کرد: بخشی از این طرح‌ها به دلیل این‌که اراضی مشکل حقوقی داشته‌اند تازه از سال ۱۳۹۹ شروع به کار کردند.وی عنوان کرد: بخشی از مسکن‌های مهر نیز به دلیل مشکلات مالی بر زمین مانده‌است، به گونه ای که پیمانکاران قرارداد بسته بودند که به دلیل نوسانات قیمت در بازار، منابع آنها در فضاهای دیگر هزینه شده و آورده متقاضیان به اتمام رسیده بود. این موضوع باعث شده بود کسری منابع و امکانات به وجود بیایید و مسکن مهر پیشرفتی نداشته‌باشد. جعفری اضافه کرد: بخشی از واحدهای مسکونی مهر نیز به دلیل محدودیت در تامین منابع مالی باقیمانده بود که با درایت وزیر راه و شهرسازی این واحدها نیز تعیین‌تکلیف شده و بودجه آن از طریق منابع دولت یا شهرهای جدید تامین شده‌است تا تعهد داده‌شده به مردم را جامه عمل بپوشانیم.

نیمه‌کاره‌های ۱۸ ساله
نکته اینجاست در برخی کشورها مسکن‌هایی که بیش از یک دهه عمر دارند، وارد فاز فرسودگی می‌شوند و نیاز به بازسازی دارند اما مسکن مهر سال ۸۴ کلید خورد و حدود ۱۸ سال از آغاز آن می‌گذرد و هنوز تکمیل نشده است. امروزه یکی از مهم‌ترین نیازهای اقشار جامعه، مسکن است و وظایف دولت‌ها در این زمینه تامین زیرساخت‌های مسکن، اختصاص تسهیلات و زمین برای ارزان تمام شدن ساخت مسکن است. دولت سیزدهم نیز با همراهی دستگاه‌های ذی‌ربط، بانک‌مرکزی، بانک‌های عامل تلاش می‌کند دغدغه خانوارها در زمینه هزینه‌های مسکن را رفع کند.  اکنون عقب‌ماندگی‌های اجرای طرح مسکن در زمینه تحقق خط اعتباری تامین منابع صندوق ملی مسکن، واریز درآمدهای مالیاتی حوزه زمین و مسکن به این صندوق، واگذاری زمین‌های مستعد برای اجرای طرح از سوی دستگاه‌ها به وزارت راه و شهرسازی و استانداری‌ها، تسریع در صدور مجوزهای لازم از سوی شهرداری‌ها، تمهید خدمات شهری و زیربنایی در حال پیگیری است تا خانواده‌ها صاحبخانه شوند.