می‌خوانم پس می‌شناسم

امروز برای این که ببینیم جامعه ایرانی، کدام ملت‌ها و کدام فرهنگ‌ها را بیشتر می‌شناسد و نسبت به کدام جماعت ممکن است درک و همراهی بیشتری از خود نشان دهد، سری هم به کتابفروشی‌ها بزنید و ببینید کدام نویسندگان و کدام آثار از کدام جغرافیای زبانی و زمینی ترجمه شده‌، پرفروش‌‌ است و به تبع آن در فضای رسانه‌ای و ترویجی از آنها حرف زده می‌شود. سمت مقابل هم چنین خطی را وظیفه داریم دنبال کنیم: در کدام شهر دنیا، کدام آثار ادبی از امروز ایران اسلامی در دسترس عموم مردم قرار گرفته است؟ روی میز پرفروش‌های کدام کتابفروشی‌ ترجمه آثاری از پدیدآوران ایرانی عرضه می‌شود؟ در رسانه‌های کدام کشور کتاب و نویسنده ایرانی موضوع نقد و بحث و معرفی است؟
شناخت عموم مردم از ملت و کشوری دیگر از دریچه ادبیات و آثار مکتوب آن، همه جای دنیا بر اصل «ادبیات، آیینه هر جامعه‌ای است» استوار شده است. نمونه روشنش همین که تصویر عمومی ما از روسیه پیش و بیش از هر چیزی چه در سطح عوام و چه در میان خواص، از آثار و نویسندگان کلاسیک آن شکل گرفته‌ است. در مقابل، امروز اگر قرار است ملتی را با دید ایرانی همراه کنیم، نیاز داریم بیشتر از هر زمان دیگری هم آنها را با خواندن‌شان بشناسیم و هم خودمان را با ارائه مکتوبات ماندگار عرضه کنیم. حضوری که از میان کلمات و سطرها قدرت گرفته، ذره‌ذره پیش می‌رود و رفع اثرش از ذهن و کلام مقصد، می‌شود گفت که ناممکن است. این دقت را هم به کار بگیریم که هرجا راه فرهنگ ادبی ایران بسته است یا به آثار کهن محدود شده است، ما در میان آن مردم از کار افتاده‌ایم. ما وقتی همراهیم و راه گفت‌وگو برای‌مان باز است که نه‌تنها در محافل رسمی و قراردادی، بلکه در زندگی روزمره یک امت، وجود مؤثر داشته باشیم.