رنگ‌ها و اشکال قاب زیبایی ساخته‌اند از دنیا قصه‌هایی که کودکان را وسوسه می‌کنند برای پا گذاشتن در آن. دفتر، جامدادی یا دفترچه یادداشت محل خوبی است برای جولان نشانه‌ها و سمبل‌های این مرزوبوم. جلد دفترها یا نقش گل‌وگیاه‌ها را به خود گرفته‌اند یا مزین شده‌اند به اشکال معماری سنتی ــ ایرانی. ململ، دانا و سارا هم روی برخی دفترها نقش بسته‌اند تا از دانش‌آموزان دلبری کنند.
کیف‌ها هم در رقابت با دفترها، تصاویر و رنگ‌هایی را برگزیده‌اند تا مقبول کودکان شوند برای یک‌سال راه مدرسه را رفتن و آمدن. تمثال خندان شهید حججی و شهید باکری و طهرانی‌مقدم روی کیف‌ها به تصویر کشیده شده‌اند برای دلربایی از نوجوانان.
دهه 60 دوران نوستالژی‌هاست برای نسلی که آن روزها را مزه‌مزه کردند، هرچند نسل جدید هیچ وجه مشترکی میان دنیای خود با آن دهه نمی‌بیند. دهه 60 دوران کیف و کتاب‌های ساده. دفتر مشق‌هایی که با نقاشی خود بچه‌ها برگه‌های‌شان قاب می‌شدند برای کمی زیباتر شدن الفبایی که پشت هم قطار می‌شدند تا تکلیف خانه انجام شده باشند. چند سالی است دیگر خبری از آن سادگی که عجین شده با سادگی دنیای کودکان نیست. نسل جدید دنباله‌روی شخصیت‌هایی شده که هیچ سنخیتی با زندگی‌شان ندارد. نسلی که قهرمانش دختر کفشدوزکی است! و به وقت مدرسه رفتن، چشمش دنبال همان تصاویری است که در میانه ماجرای انیمیشن‌هایش نقش‌آفرینی می‌کنند. شاید برای همین است که چند سالی است نوشت‌افزار مدارس پر شده از تصاویری که برای دو نسل پیش کاملا غریبه‌اند.
تصاویر غریبه به فکر جولان در بازار نوشت‌افزار افتادند تا جایی که بازار به اسارت‌شان رفت. ذوق و رغبت دانش‌آموزان به این تصاویر هم کمک‌حال این تصاویر شد تا نوشت‌افزار ایرانی به گوشه عزلت برود. تصاویر غریبه، زرق و برق بازار را زیاد کرده بودند و عایدی خوبی هم برای فروشندگان داشتند غافل از این‌که تولیدکننده داخلی هر روز بیش از گذشته به ورطه ورشکستگی نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود.
تصاویر غریبه، ضربه آخر را هم به پیکره تولید داخل زدند و کسادی را به خورد بازار محصولات داخلی دادند. تولیدکننده ورشکسته هم راه چاره را در واردات دید، راهکاری که در نهایت صدای کارشناسان فرهنگی را درآورد تا درخصوص نفوذ فرهنگ غرب بر محصلان ایرانی هشدار بدهند. زنگ هشدارها که به‌صدا‌درآمدند، صحبت از پویش حمایت از نوشت‌افزار ایرانی به میان آمد. قول‌وقرارها بر استفاده از توان ملی و بازآفرینی فرهنگ ایرانی شد تا بالاخره خبرهای خوشی از این بازار به گوش برسد. رونق تولید نوشت‌افزار ایرانی با حمایت نهادها و سازمان‌های فرهنگی. اتفاق مبارکی که راه‌اندازی نمایشگاه نوشت‌افزار ایران‌نوشت با حمایت از تولید داخلی عرضه نوشت‌افزار ایرانی را از چندسال گذشته رقم زد. به این امید که دانش‌آموزان تصاویر ایرانی را جایگزین بتمن، کیتی، مرد عنکبوتی و سگ‌های نگهبان کنند.
کاش این نمایشگاه‌ها همیشگی بودند
نقش‌های اسلیمی و گل و بته‌جقه‌ها به کیف و کوله‌ها رنگ‌ولعاب خاصی داده‌اند. رنگ‌های سرخ، آبی‌فیروزه‌ای و عنابی هم روی دفترها جا گرفته‌اند تا هر رهگذری چندثانیه‌ای مجذوب‌شان شود. طرح‌ها و رنگ‌هایی که به شهادت غرفه‌داران طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند، به‌خصوص در میان دخترها. طرح‌هایی که با فرهنگ‌مان همخوانی خوبی دارند و اغلب از دل اسلیمی‌ها و مینیاتورهای ایرانی خودشان را به روی دفاتر و کیف و کوله‌ها رسانده‌اند. فاطمه، آموزگار است و برای خرید مدرسه دختر و پسرش گذرش به دنبال نوشت‌افزارهایی با نمادهای ایرانی است: «در سال‌های اخیر تلاش جدی برای تولید نوشت افزار ایرانی آغاز شده و چنین نمایشگاه‌هایی به‌منظور ترویج استفاده از نوشت‌افزار ایرانی دایر می‌شود.»
فاطمه همه تلاشش این بوده بچه‌هایش با فرهنگ ایرانی آشنا شوند: «نوشت‌افزار ایرانی هدف مهمی را ترویج می‌کند؛ ترویج فرهنگ ایرانی و اسلامی.» این آموزگار معتقد است: «تولید نوشت‌افزار ایرانی با تصاویر شخصیت‌های ایرانی، شهدای هسته‌ای، شهدای دفاع‌مقدس و شهدای مدافع‌حرم اتفاق مبارکی بود که تا حدودی توانست جایگزین تصاویر کارتون‌هایی باشند که ارتباطی به فرهنگ ما ندارند: «اگر در صفحه اول این دفترها چکیده‌ای از زندگی این شهدا آورده شود دانش‌آموزان خیلی بهتر می‌توانند با زندگی این شهدا آشنا شوند.»
نازنین، دانش‌آموزی است که درباره خرید نوشت‌افزار ایرانی می‌گوید: «وقتی بیشتر نوشت‌افزار ارائه‌شده در مغازه‌ها خارجی است راهی جز انتخاب اجناس خارجی برای خریدار نمی‌ماند.» از نگاه نازنین نوشت‌افزارهای ایرانی گاهی از نمونه‌های خارجی بهتر و بسیار جذاب‌تر است. او معتقد است باید نمایشگاه‌هایی برای عرضه نوشت‌افزار ایرانی به‌صورت همیشگی دایر باشند تا هرکسی هروقت نیاز داشت از همین نمایشگاه‌ها تهیه کند.
خودمان قهرمان کم نداریم
«رنگ و طرح در انتخاب نوشت افزار برای کودکان اهمیت بالایی دارد. درواقع رنگ‌ها و طرح‌هایی که برای لباس و وسایل موردنیاز کودکان انتخاب می‌شوند باید روان‌شناسی شوند.» به اعتقاد یکی از روان‌شناسان کودک، رنگ‌های شاد و تصاویر محبوب کودکان می‌تواند انگیزه خوبی برای انتخاب نوشت‌افزار، کیف و لباس برای بچه‌ها باشد. به باور سمیرا طاووسی شخصیت‌های قابل‌طرح در کشورمان کم نداریم: «انتخاب این شخصیت‌ها برای نوشت‌افزار می‌تواند دانش‌آموزان را با این شخصیت‌ها آشنا کند و به نظر می‌رسد فضاهای این‌چنینی می‌تواند روی سلیقه کودکان تاثیر مثبت بگذارد.»
طاووسی با اشاره به خاطره اغلب بزرگسالان که به دوره کودکی‌شان برمی‌گردد، ادامه می‌دهد: «اغلب ما نوشت‌افزار و دفترهایی که در دوران کودکی داشتیم را به یاد داریم و هنوز خاطراتی را با آنها بازگو می‌کنیم. درواقع طرح نوشت‌افزار برای همیشه در ذهن کودک باقی می‌ماند، بنابراین بهتر این است که ما کودکان‌مان را از همان ابتدا با هویت ایرانی آشنا کنیم.»
این روان‌شناس کودکان با اشاره به شخصیت‌های بنام در هویت ایرانی همچون رستم، سهراب، حافظ، قهرمانان جنگ، دانشمندان و ... می‌گوید: «این طرح‌ها در هویت‌بخشی به فرزندان‌مان بسیار اهمیت دارند. اگر می‌خواهیم هویت ایرانی در کودک شکل بگیرد، باید در زمینه طرح‌های ایرانی نوشت‌افزار فعال‌تر از گذشته عمل کنیم.»
به باور طاووسی، کیفیت لوازم التحریر ایرانی طی چند سال اخیر کیفیت خوبی پیدا کرده است: «کیفیت تولیدات ایرانی در چند سال گذشته در حوزه نوشت‌افزار قابلیت رقابت با نمونه‌های خارجی را پیدا کرده است. البته ادامه این رویه می‌تواند به رونق اقتصادی و توسعه فرصت‌های شغلی منجر شود هرچند در این حوزه نیاز به حمایت مسئولان و نهادهای آموزشی احساس می‌شود.»
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد
