توافق موقت، گزینه ایده‌آل ایران نیست | اگر دو سال پیش همین رویکرد را داشتیم، برجام احیا شده بود

به گزارش جام جم آنلاین، مرتضی مکی، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبر۲۴ در خصوص الزامات و پیش‌شرط‌ های توافق احتمالی ایران و آمریکا و تحلیل اخباری که این روزها از توافق میان دو کشور منتشر می‌شود، گفت: با توجه به سیر تحولات چند روز اخیر به نظر می‌رسد سناریوهای جایگزین برجام در حال عملیاتی‌شدن است اما آمریکا و جمهوری اسلامی ایران به دلیل مسائل داخلی و منطقه‌ای، شفافیت لازم را در خصوص مسائل مربوط به روند مذاکرات ارائه نمی‌دهند.

وی ادامه داد: همین گمانه‌زنی‌هایی که از برخی رسانه‌ها منتشر می‌شود، نشان می‌دهد که احتمال دارد در روند مذاکرات سناریوهای جایگزین را مورد بررسی قرار دهیم؛ درست است که سیاست اعلامی جمهوری اسلامی ایران این است که همچنان به دنبال احیای توافق برجام است اما طرف غربی مستقیم و یا غیرمستقیم با میانجی‌گری‌های منطقه‌ای انجام‌شده، معتقد است برجام ۲۰۱۵ تامین‌کننده خواسته‌های آن‌ها به خصوص در مورد مهار برنامه هسته‌ای ایران نیست.

این کارشناس بیان کرد: یک پیش‌بینی که در این زمینه می‌توان مطرح کرد این است که طرفین با وجود تکذیبیه، به توافق موقت تن بدهند. به هر حال همین که طرفین تلاش می‌کنند درهای دیپلماسی بسته نشود، نکته مهمی است.

مکی اظهار داشت: اکنون کف خواسته‌های ما کف خواسته‌های طرف غربی است و به همین دلیل مذاکرات دشوار و پیچیده شده است. در این راستا به نظر می‌رسد طرفین به توافق‌نامه اعلام‌شده از سوی هر دو طرف نزدیک می‌شوند تا در این فضا بتوانند حداقل خواسته‌های خود را تامین کنند؛ به این معنا که هم بتوانند از مخالفت‌های داخلی در درون کشورشان نسبت به چگونگی روند مذاکرات بکاهند و یا از تاثیرگذاری این مخالفت‌ها در روند مذاکرات کم کنند.

این کارشناس مسائل بین‌الملل خاطر نشان کرد: شرط و شروط موضوع تبادل زندانیان ایران و آمریکا نیز از دیگر موضوعاتی است که در دستورکار مذاکرات قرار دارد؛ اینکه در قبال آزادی زندانیان و یا تعلیق غنی‌سازی ۶۰درصد، آمریکا بخشی از پول‌های بلوکه‌شده ایران را در برخی کشورها آزاد کند.

وی افزود: براساس آنچه طی روزهای اخیر از سوی آمریکا شاهد هستیم، این کشور نمی‌خواهد پول نقدی به ایران برسد؛ زیرا به دنبال ضعیف‌ترکردن شرایط اقتصادی ایران است و در شرایط ضعیف اقتصادی ایران می‌تواند امتیاز بیشتری از جمهوری اسلامی بگیرد.

این کارشناس مطرح کرد: در این خصوص تعیین شرط از سوی آمریکا برای اینکه پول‌های آزادشده ایران صرفا در زمینه مصارف دارویی و یا غذایی و یا پرداخت بدهی ایران به کشورهای دیگر انجام شود، مطرح شده که به نظر می‌رسد بخشی از پول‌های ایران در عراق از این طریق آزاد شده است و به موضوع هزینه‌های حجاج ایرانی اختصاص یابد. همچنین موضوع تعلیق غنی‌سازی ۶۰درصدی از سوی ایران در قبال صادرات نفت یکی دیگر از موضوعات است و جمهوری اسلامی انتظار دارد که بتواند روزانه یک‌میلیون بشکه نفت صادر کند تا به این ترتیب بخشی از نیازهای خود را تامین کند.

مکی مدعی شد: سیاست‌های اعلامی با سیاست‌هایی که در مذاکرات برقرار است تفاوت دارد و هر دو طرف، آمادگی اعلام نتایج توافق را ندارند و به این ترتیب شرایط مبهمی وجود دارد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: گمانه‌زنی‌هایی که درباره توافق موقت بین ایران و کشورهای غربی وجود دارد، پیرامون ویژگی‌ها و چگونگی این توافق است که آیا این توافق کم در برابر کم خواهد بود یا زیاد در برابر زیاد. این سخن به معنای این است که هرچه ایران از فعالیت‌های هسته‌ای خود کم کند، به همان اندازه پول‌های بلوکه‌شده ایران آزاد شده و یا معافیت‌هایی برای فروش نفت در نظر گرفته خواهد شد.

وی تاکید کرد: از سوی دیگر این موضوع که ایران به چه میزان می‌تواند تحریم‌ها را دور بزند و نفت خود را بفروشد، به شکلی که مورد مؤاخذه آمریکا و کشورهای غربی قرار نگیرد نیز حائز اهمیت است.

مکی توضیح داد: واقعیت این است که گزینه توافق موقت، گزینه مطلوب ایران نیست و ایران به دنبال این بود که با احیای برجام یک شوک اقتصادی به اقتصاد کشور بدهد و امیدواری‌ها نسبت به رفع تحریم‌ها باعث رونق اقتصادی در کشور شود. این در حالی است که در توافق موقت احتمالی، چنین شرایطی وجود نخواهد داشت و خواسته‌های ایران به صورت حداقلی دنبال خواهد شد. از سوی دیگر در شرایطی که ایران و آمریکا به یک توافق موقت دست پیدا کنند، سایه تهدید و تحریم همچنان بر سر ایران خواهد بود که این وضعیت خوشایند جمهوری اسلامی نخواهد بود.

این کارشناس مسائل بین الملل در ادامه بیان کرد: این در حالی است که اگر کشورهای اروپایی و آمریکا نخواهند برجام احیا شود و یا دو طرف به این سمت حرکت کنند، این گزینه تنها گزینه‌ی پیش‌روی خواهد بود.

مکی در پایان گفت: واقعیت مهم این است که اگر رویکردی که امروز در پیش گرفته‌ایم، سال‌های گذشته در دستورکار قرار داشت، قطعا برجام در دو سال پیش احیا شده بود و نیاز نبود که ما با خواسته‌های حداقلی به دنبال توافق با کشورهای غربی باشیم.