نسبت آمریکا با دنیای واقعی!

در ابتدای قرن۲۱(ابتدای سال۲۰۰۰میلادی)، تئوریسینهای آمریکایی معتقد بودند استراتژیها، اتصالات راهبردی و قواعد رفتار سایر کشورها و بازیگران در عرصه بینالمللی، وابسته به اراده صاحبان قدرت در کاخ سفید است. پس از سرکار آمدن بوش پسر و اشغال افغانستان و عراق توسط واشنگتن، این فرضیه متوهمانه ( لزوم تعیین ساختار نظم نوین جهانی توسط آمریکا) از سوی سیاستمداران غربی بیشتر مورد توجه و استناد قرار گرفت. نظریات جنگ تمدنهای هانتینگتون و پایان تاریخ فوکویاما نیز به خطوط تئوریک این منظومه ادعایی تبدیل شدند. اکنون در سال ۲۰۲۳ قرار داریم. آمریکا پس از دو دهه از افغانستان عقبنشینی کرده و خاورمیانه جدیدی که امثال کاندولیزا رایس در ابتدای قرن ۲۱ از آن سخن میگفتند، جای خود را به نظم نوینی داده است که اتفاقا بدون اراده و حتی مشارکت واشنگتن در حال شکل گرفتن است. اخیرا نشریه ویلسون در یادداشتی بهقلم دیوید اوتای نوشت: به نظر میرسد در حالی که چین در حال افزایش نفوذ خود است، نفوذ آمریکا در حال کاهش است؛ موضع نظامی آمریکا از سال ۲۰۰۸ با کاهش نیروهای مستقر در منطقه بهطور قابلتوجهی تغییر کرده است. با بسیاری از معیارها به نظر میرسد نفوذ و حضور آمریکا در غربآسیا در حال کاهش است. عربستان در حال برقراری صلح با ایران است و نزدیکترین شرکای عربی آمریکا در حال برگرداندن سوریه به دامن عربی هستند.همانگونه که مشاهده میشود، آمریکا حتی در ترسیم شبکه حامی پیرو خود و ایجاد پیوندهای راهبردی نوین با متحدان منطقهای و سنتی خود ناکام مانده است. از سوی دیگر، شکاف در دو سوی آتلانتیک (متناظر با وقایع جنگ اوکراین) با فرسایشی شدن نبرد پررنگتر شده و ممکن است در آیندهای نهچندان دور، ساختار امنیتی و جمعی ناتو را تحت تاثیر خود قرار دهد.در کنار این موارد، نمیتوان از شکست سیاستهای آمریکا در آمریکای مرکزی و جنوبی نیز بهسادگی گذشت.احیا و بازتعریف زنجیره سوسیالیستی و چپگرایانه در آمریکای لاتین، موانع جدیدی را برای نفوذ واشنگتن در این منطقه حیاتی و استراتژیک ایجاد کرده است. در شرق آسیا نیز مداخلهگرایی آمریکا در تایوان، منجر به هشدار صریح استراتژیستهایی مانند هنری کسینجر شده است.این هشدارها، ناظر بر ناتوانی آمریکا در خلق بحرانهای هدفمند و قابل مدیریت در جهان سیاست است. به عنوان مثال، کسینجر به مقامات آمریکایی در خصوص تبدیل شدن تنش با چین به یک نبرد جدید و غیر قابل کنترل ( به ضرر منافع آمریکا) هشدار داده است. مجموع تحولات جاری در نظام بینالملل بهگونهای است که در آن نشانهای از تثبیت استراتژیهای ادعایی و ثوابت راهبردی تعیین شده از سوی آمریکا مشاهده نمیشود. همین موضوع، آینده بینالمللی و سیاسی آمریکا را مخدوشتر از هر زمان دیگری جلوه داده است. واشنگتن امروز حتی در میان متحدان خود متهم به تکروی و هزینه سازی است. اتهامی که روزبهروز ابعاد تازهتری از آن به اثبات میرسد.