غول‌های نفتی در برزخ مالیات

گزارشها میگوید شرکتهای بزرگ نفتی از بریتیش پترولیوم و شل مستقر در بریتانیا گرفته تا شرکتهای بینالمللی مثل اکسونموبیل و اکوینور نروژ اخیرا سودهای شگفتانگیزی را اعلام کردهاند که خشم مردم را در پی داشته است. پاسخ به یک پرسش هنگامی که قیمت نفت پس از حمله به اوکراین افزایش یافت، پولی که این شرکتها از فروش نفت و گاز بهدست آوردند نیز با رشد فزایندهای روبهرو شد. روز سهشنبه، بریتیش پترولیوم سود سالانه ۲۷.۷ میلیارد دلاری(۲۳ میلیارد پوند) را برای سال ۲۰۲۲ گزارش کرد، آن هم در شرایطی که در برنامههایش برای کاهش نفت و گاز تولیدی خود تا سال ۲۰۳۰ عقبنشینی کرد. این سودها دو برابر سال قبل بود.در ماه فوریه، شل بیشترین سود خود را در ۱۱۵ سال گذشته اعلام کرد. سود این شرکت در سال ۲۰۲۲ به بیش از ۳۹.۹میلیارد دلار (۳۲.۲میلیارد پوند) رسید که دو برابر کل سال قبل است.شرکتهای بزرگ نفتی حتی پس از پرداخت میلیاردها دلار مالیات به دولتهای سراسر جهان، سودهای بیسابقه خود را بهدست آوردهاند. بریتیش پترولیوم و شل در موقعیت پیچیدهای قرار دارند زیرا مقر آنها در بریتانیاست اما مقدار نسبتا کمی نفت و گاز در آبهای بریتانیا تولید میکنند. آنها بیشتر سود خود را از فعالیتهای خود در سراسر جهان بهدست میآورند.شل ۱۳۴ میلیون دلار (۱۱۰ میلیون پوند) مالیات بابت فعالیتهای خود در بریتانیا در سال ۲۰۲۲ پرداخت کرد که از مجموع ۱۳ میلیارد دلار صورتحساب مالیاتی در سراسر جهان بوده است. بریتیش پترولیوم نیز ۲.۲میلیارد دلار (۱.۸میلیارد پوند) مالیات بابت فعالیتهای خود در بریتانیا پرداخت کرد در حالیکه کل صورتحساب مالیاتی جهانی این شرکت ۱۵ میلیارد دلار بود.شرکتهای نفتی در حال حاضر ۴۰ درصد مالیات بر سود خود حاصل از تولید نفت و گاز در انگلیس پرداخت میکنند که بالاتر از مالیات سایر شرکتهاست اما شرکتهای نفتی میتوانند با کسر هزینه تعطیلی سکوهای نفتی قدیمی، یا جبران سرمایهگذاریهای آتی و زیانهای سالهای قبل، این صورتحساب مالیاتی را کاهش دهند.در برخی سالها، بریتیشپترولیوم و شل هیچ مالیاتی بابت فعالیت در بریتانیا پرداخت نکردهاند و در عوض از دولت لندن مبالغی نیز دریافت کردهاند.به دنبال مالیات بیبیسی نوشته است: پس از حمله به اوکراین، دولت لندن با درخواستهایی مبنی بر وضع «مالیات بادآورده» اضافی بر سود شرکتهای انرژی برای کمک به پرداخت قبوض فزاینده انرژی مواجه شد. این طرح در ماه می ۲۰۲۲ اعلام شد و نرخ مالیاتی از ۲۵ درصد به ۳۵ درصد در نوامبر افزایش یافت. اکنون انتظار میرود که حدود ۴۰میلیارد پوند مالیات بیشتر از تمام شرکتهایی که در آبهای بریتانیا بین سالهای ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۸ فعالیت میکنند، دریافت شود. با این حال، مالیات بادآورده فقط بر سود حاصل از تولید نفت و گاز در بریتانیا اعمال میشود که تنها سهم کمی از سود برخی از این شرکتها را تشکیل میدهد. شرکتهای نفتی میتوانند بیش از ۹۰درصد از هزینه اکتشاف و تولید جدید را از صورتحسابهای مالیاتی بادآورده خود کسر کنند و به میزان قابلتوجهی میزان مالیات پرداختی را کاهش دهند. سیاستمداران، فعالان محیطزیست، اتحادیههای کارگری و فعالان فقر به سودهای بیسابقه شرکتهای نفتی حمله کردهاند و برای افزایش مالیاتهای بادآورده بحثهای زیادی را مطرح کردهاند. آنها بر این باورند که قیمتهای بالا نتیجه چیزی است که خارج از کنترل شرکتهای نفت است، یعنی جنگ و منصفانه نیست که شرکتهای نفتی از رنج مردم سود ببرند. برخی معتقدند که مالیاتهای بادآورده بالاتر راه خوبی برای دولتها برای کسب پول بیشتر است، زیرا جمعآوری آنها آسان است. اما شرکتهای نفتی استدلال میکنند که افزایش مالیات بادآورده باعث میشود که آنها تمایل کمتری برای سرمایهگذاری در تولید در بریتانیا داشته باشند و در جاهایی که مالیات کمتر است بهدنبال تولید نفت خواهند بود. تهدید غیرمستقیم هاربور انرژی که بیش از هر شرکت دیگری نفت و گاز در بریتانیا تولید میکند، بهدلیل مالیات بادآورده، مشاغل خود را کاهش داده و در سرمایهگذاریهای خود در بریتانیا تجدید نظر میکند. اگر دولت بریتانیا تصمیم بگیرد که بر سودهای جهانی بریتیش پترولیوم و شل مالیات سنگینتری بگیرد، آنها بهطور بالقوه میتوانند دفتر مرکزی خود را به خارج از کشور منتقل کنند که این مسأله به فرار از مالیات جدید و محروم کردن بریتانیا از بسیاری از درآمدهایی منجر خواهد شد که در حالحاضر پرداخت میکنند. برنارد لونی، رئیس شرکت بیپی در اینباره گفت این شرکت بریتانیایی «به تامین انرژی مورد نیاز جهان کمک میکند» در حالیکه در انتقال به انرژی سبز سرمایهگذاری میکند. وائل ساوان، مدیر اجرایی شل، هم گفته: این روزها زمانهای فوقالعاده سختی است، ما شاهد تورم افسارگسیخته در سراسر جهان هستیم اما شل نقش خود را با سرمایهگذاری در فناوریهای تجدیدپذیر ایفا میکند. شل در سال ۲۰۲۲ میلادی ۱۳ میلیارد دلار مالیات در سطح جهان پرداخت کرده است. روزنامه جام جم