هنر حلال‌خوری

اما با وجود این حرف‌ها هنوز هم حلال‌خوری شعار اصلی زندگی خیلی از آدم‌هاست، افرادی که بعضا دیده نمی‌شوند ولی همین که حساب‌شان با خدا و وجدان‌شان صاف است برای‌شان کافی است.

وقتی وضعیت هوای تهران آلوده شد و مرزهای بحران را درنوردید، وقتی مدارس روزها پشت سر هم تعطیل شدند و در بیشتر نقاط کشور برف هم اضافه شد و در نهایت مدارس یک بار به خاطر آلودگی و یک بار به خاطر سرما تعطیل شدند، اولیای دانش‌آموزانی که برای فرزندان‌شان سرویس ایاب و ذهاب رزرو داشتند و پولش را هم پیش پیش پرداخته بودند، دلشان هری ریخت البته به جز والدین بچه‌هایی که زهرا‌حضرتی‌نیا، راننده سرویس‌شان بود. او یک زن معمولی در شهر تهران است، کسی به ظاهر شبیه میلیون‌ها آدم دیگر با این فرق که او درونش را زلال کرده و دربدر پی روزی حلال می‌گردد. اما چطور؟

قصه او قصه دل بریدن از پولی است که می‌توانست خیلی راحت در جیب او بماند و در زندگی‌اش خرج شود ولی او با وسواس آن را از زندگی‌اش جدا کرد و به دست صاحبانش برگرداند. زهرا حضرتی‌نیا وقتی دید شمار روزهای تعطیل مدارس از حدی غیرقابل‌انتظار فراتر رفت، این روزها را شمرد و بابت هر روز آن مبلغی را از هزینه ایاب و ذهاب هر دانش‌آموز کم کرد. به این ترتیب خودش با خودش تسویه حساب کرد قبل از آن‌که دیگران به حسابش رسیدگی کنند. وقتی با او همکلام شدیم او حرف زیادی برای گفتن نداشت چون حرف اصلی‌اش این بود که یاد گرفته فقط بابت زحمتی که می‌کشد مزد دریافت کند نه بابت کاری که انجام نداده. او می‌گوید فقط دنبال روزی حلال است و اگر پولی شبهه‌ناک به خانه ببرد بابت هر ریال آن خودش را سرزنش می‌کند، پس برای آن که در محکمه وجدانش سربلند باشد بیش از حقش نمی‌خواهد حتی اگر دیگران ملامتش کنند. داستان سهل و ممتنع این بانو البته همان چیزی است که در سبک زندگی ایرانی اسلامی بسیار بر آن تاکید می‌شود؛ سبکی به ظاهر ساده ولی دشوار به سبب انبوه وسوسه‌ها که ممکن است هر کسی را محاصره کند.

اهمیت کسب روزی حلال

«عبادت ۱۰ جزء دارد که ۹ جزء آن کار و تلاش برای به دست آوردن روزی حلال است»، «کسی که برای اداره زندگی خانواده‌اش تلاش کند مانند کسی است که در راه خدا جهاد می‌کند»، «خداوند دوست دارد بنده‌اش را در جست‌و‌جوی روزی حلال، خسته ببیند»، «هیچ جنبنده‌ای در زمین نیست مگر این که روزی او بر خداست»...
این آموزه‌های دینی دل بشر را قرص می‌کند که خدایی مافوق همه چیز وجود دارد که روزی همه موجودات را تضمین کرده و به انسان‌هایی که دنبال روزی حلال می‌گردند، ارج می‌نهد. دکتر امیرعباس عبداللهی، کارشناس مذهبی نیز معتقد است: «سفارشات و تاکیدات فراوانی که در آیات و روایات و احادیث در مورد کسب روزی حلال شده به این علت است که مومنان بدانند از جایی که گمان نمی‌کنند روزی می‌خورند که این مساله عنصر معنوی و قداست و حرمت روزی حلال را نشان می‌دهد».

وی در گفت‌و‌گو با جام‌جم در تشریح رزق لایحتسب توضیح می‌دهد:«انسان‌ها اگر کار را برای رضای خدا انجام دهند شاید به اندازه کافی قدر نبینند ولی خداوند برای تلافی عمل آنها از جایی که گمان ندارند به آنها روزی حلال می‌دهد».این کارشناس معتقد است: « اهمیت کسب روزی حلال را آنجا در می‌یابیم که در واقعه کربلا گفته می‌شود همه کسانی که مقابل اهل‌بیت ایستادند شکم‌شان از لقمه‌های حرام انباشته شده بود و بنابراین گوش شنوایی نداشتند، بنابراین تاکید بر کسب روزی حلال به علت تاثیراتی است که بر باطن انسان‌ها دارد.»

عبداللهی می‌افزاید:« روزی حلال در زندگی انسان‌ها اثر وضعی هم دارد چرا که انسان فقط متشکل از مادیات نیست بلکه عنصر معنوی - همان روح - در او وجود دارد که از رزقی که به وی می‌رسد تاثیر می‌پذیرد. بنابراین روزی حلال یک بار معنوی دارد که پاکیزه و طیب و طاهر است و با روح انسان سازگاری دارد».

راز کسب روزی حلال

آدمیان فطرتا کمال‌گرا هستند و از چیزهای کثیف و تیره و تار لذت نمی‌برند، درست مثل کسی که پای سفره‌ای آلوده و نازیبا نشسته است. اما اگر رزقی کم در سفره‌ای تر و تمیز مهیا شود البته که میل به خوردن صد چندان می‌شود و این درست حکایت روزی حلال و حرام است. اما برای به دست آوردن روزی حلال باید چه کرد؟
در پاسخ به این سوال دکتر امیرعباس عبداللهی می‌گوید: «اولین موضوع برای کسب روزی حلال توکل به خداوند است و این توکل با تمرین، خودسازی و استمرار در این مسیر به دست می‌آید مثل ورزشکاری که بدن تراشیده و ورزیده‌اش یک شبه پدیدار نمی‌شود بلکه با مدت‌ها تمرین به نتیجه می‌رسد. برای کسب روزی حلال هم باید حرکت کرد و از خدا برکت خواست و از یک سو طمع و از سوی دیگر اطمینان نابجا به خود را کنار گذاشت».

البته به دست آوردن روزی حلال یک راز و رمز دیگر هم دارد و آن این که دنبال مال زحمت نکشیده نرویم زیرا حکایت آن مانند آدم و حوا است که سراغ میوه ممنوعه رفتند و رزق حلال را با رزق نما اشتباه گرفتند و تقاص خطای خود را با رانده شدن از بهشت پس‌دادند.

روزنامه جام جم