خداحافظی با صدای کاپیتان لینچ

بدون تردید اگر این نقش برای کودکان دیروز که بزرگسالان امروز هستند، ماندگار شده، مدیون گویندگی بسیار خوب شادروان شهروز ملک‌آرایی است. کارنامه هنری این گوینده پر از نقش‌های مختلف است؛ نقش‌هایی که او با صدایش آنها را خوش آب و رنگ کرده‌بود. این هنرمند پیشکسوت را روز پنجشنبه ۲۹دی ماه از دست دادیم. او به دلیل عارضه ریوی مدتی در بیمارستان بهمن بستری بود، همان‌جا نیز از دنیا رفت. شهروز ملک‌آرایی متولد۱۳۲۰ در ملایر بود. این دوبلور باسابقه، تحصیلات ابتدایی و راهنمایی خود را در تهران به اتمام رساند. پس از مدتی به اسماعیل مهرتاش برای حضور در فعالیت‌های فرهنگی و هنری جامعه تئاتر باربد معرفی شد. در آنجا ابتدا رشته آواز سپس بازیگری تئاتر را در پیش گرفت. او بعدها راهی دنیای دوبله شد و نقش‌های بسیاری را گویندگی کرد. با فرشید شکیبا، مدیر دوبلاژ تلویزیون، اکبر منانی و منوچهر والی‌زاده مدیران دوبلاژ درباره این هنرمند گفت‌وگو کرده‌ایم.

به گزارش جام‌جم، کافی است نگاهی به کارنامه شادروان ملک‌آرایی داشته‌باشیم تا متوجه نقش‌های برجسته و محبوب او شویم. از شخصیت کاپیتان لینچ در کارتون ماجراهای گالیور گرفته تا جان کوچولو در رابین هود، آقای ووپی در کارتون تنسی تاکسیدو و... در واقع هر یک از این شخصیت‌ها به واسطه صدای انعطاف‌پذیر شهروز ملک‌آرایی در میان مخاطبان چهره شده‌اند.

از دوبله تا بازی

ملک‌آرایی در سریال ناوارو به مدیریت دوبلاژ زنده‌یاد بهرام زند، نقش رئیس ناوارو را صداپیشگی کرد. همچنین دوبلور شخصیت پدر اوشین در سریال «سال‌های دور از خانه» با مدیریت دوبلاژ ژاله علو بود. همکاری با سریال «قصه‌های جزیره» در نقش آقای پتیبون با مدیریت دوبلاژ رفعت هاشم‌پور از دیگر کارهای ماندگار این دوبلور برجسته کشورمان است.

این هنرمند پیشکسوت همچنین در دوبله کارتون‌های نوستالژیک بسیاری همکاری داشته‌است. او صداپیشه «آقای ووپی» در ماجراهای تنسی تاکسیدو و چاملی بود. در کارتون «رابین هود» به جای جان کوچولو حرف زد. «ببر آهنگر» دهکده حیوانات هم با صدای او برای کودکان ایرانی جان گرفت. این دوبلور فقید در «ماجراهای سندباد» با مدیریت دوبلاژ ناصر ممدوح هم صداپیشگی شخصیت «شیطان بزرگ» را عهده‌دار بود و اما شهروز ملک‌آرایی در سریال «دلیران تنگستان» با مدیریت دوبلاژ هوشنگ لطیف‌پور که سه‌شنبه ۲۷دی این دوبلور بزرگ را هم از دست دادیم، به جای شخصیت «خالو حسین دشتی» با بازی شهروز رامتین حرف زده‌بود.

زنده‌یاد ملک‌آرایی فعالیتش را فقط به دنیای دوبله محدود نکرد و در مجموعه‌های تلویزیونی هم با بازی‌های خوبش خاطرات بسیاری در ذهن مردم باقی گذاشته‌است. از نقش‌هایش در تلویزیون می‌توان به بازی در سریال‌های تلویزیونی « امام‌علی(ع)» در نقش (قیس بن سعد)، داستان راستان، سردار جنگل و بگذار آفتاب برآید و ... اشاره کرد.

یک رفیق قدیمی و پای کار

اکبر منانی، مدیر دوبلاژ معروف تلویزیون است که بیشتر او را با صدای کارآگاه پوآرو می‌شناسیم. او در طول سال‌ها فعالیت خود، بسیاری از صداهای تازه را به تلویزیون معرفی کرده‌است. او سال‌ها با شهروز ملک‌آرایی همکار بود و از او خاطرات بسیاری دارد. منانی در باره شخصیت کاری او به جام‌جم می‌گوید: من تمام عمر با ایشان کار می‌کردم و در تمام فیلم‌هایی که سرپرست گویندگان بودم، او به عنوان گوینده حضور داشت. ملک‌آرایی رفیق قدیمی من بود.

وی ادامه می‌دهد: ملک‌آرایی انسان بسیار خوب و مهربانی بود. همیشه عاشق کارش بود و در آنها هم موفق ظاهر می‌شد. به دوستان و کارش علاقه داشت. بسیاری از کارهایی که انجام داده برجسته و موفق بوده‌است. در ۹۵درصد کارهایی که من سرپرست دوبلاژ بودم، او نیز حضور داشت.

منانی در خصوص شخصیت کاری ملک‌آرایی می‌گوید: او گوینده خوبی بود و تیپ‌ها را خوب اجرا می‌کرد. کمتر فردی داشتیم که مثل او تیپ‌گویی را به خوبی انجام دهد. من بارها به او پیشنهاد مدیریت دوبلاژ کرده‌بودم اما خودش علاقه‌ای به این کار نداشت؛ چون باید با افراد مختلف سر و کله می‌زد. از زمانی که گالیور را شروع کردم، او را در نقش آدم بد ماجرا وارد کردم و به مرور در کارش جا افتاد.

۶۰سال خاطرات مشترک

منوچهر والی‌زاده، دوبلور و مدیر دوبلاژ مطرح تلویزیون است که سال‌ها فعالیت مشترک با مرحوم ملک‌آرایی داشته‌است. والی‌زاده کار خود در دوبله را قبل از ۲۰سالگی شروع کرد و حالا اغلب مخاطبان او را بیشتر به واسطه کارهایی مثل شرلوک‌هلمز می‌شناسند. او در خصوص شخصیت کاری و رفتاری ملک‌آرایی به جام‌جم می‌گوید: وی از همکاران خوب ما بود. من و او با یکی دو سال اختلاف وارد کار دوبله شدیم. او به معنای واقعی کلمه، آچارفرانسه دوبله بود و هر نقشی به او می‌دادند، به خوبی انجام می‌داد. وی در خصوص شخصیت حرفه‌ای و رفتاری مرحوم ملک‌آرایی عنوان می‌کند: او در دوبله انیمیشن استاد بود و آن را به خوبی اجرا می‌کرد. متاسفانه خیلی وقت بود بیمار شده‌بود. من خاطرات مشترک بسیاری با او دارم. خیلی فیلم‌ها را با هم دوبله کردیم. به هر حال حدود ۶۰سال همکار مشترک بودیم. شخصیت او بسیار نازنین بود. مردی خانواد‌ه‌دار و دوستی همراه و صمیمی بود. به کارش خیلی علاقه داشت و از جمله افرادی به حساب می آمد که کار راه‌انداز بود. یعنی هر نقشی به او می‌دادند، از پس آن برمی‌آمد.

مستند پرتره از ملک‌آرایی

همچنین شبکه مستند سال گذشته مراسم پاسداشت یک عمر فعالیت هنری شهروز ملک‌آرایی را با حضور مدیران شبکه مستند و جمعی از پیشکسوتان عرصه صدا و دوبله به همت شبکه مستند برگزار کرد. این شبکه تلویزیونی در قالب مستند پرتره شهروز ملک‌آرایی را ساخته‌بود. در بخشی از این مراسم شهروز ملک‌آرایی با قدردانی از تلاش شبکه مستند برای ساخت مجموعه مستندهای دوبله و صدا گفته‌بود همیشه کارهایش را با عشق انجام داده‌است.

همچنین ابوالفضل توکلی، کارگردان و تهیه‌کننده مستند «ملک‌ شهروز» هم درباره روند ساخت این مستند توضیحاتی ارائه می‌کند و می‌گوید: شخصا با صدای آقای ملک‌آرایی و هم نسلان ایشان خاطرات زیادی دارم و خداوند را شکر می‌کنم این توفیق نصیب من شد تا بتوانم از ایشان مستند بسازم. زمانی که جنگ بود و مشکلات زیادی وجود داشت، با صدای آقای ملک‌آرایی دوران خوشی را گذراندیم. بنده با کارتون «دهکده حیوانات» خاطرات بسیاری دارم و عاشق شخصیت «آقای ببر» بودم که توسط ایشان دوبله شده‌بود. به همین دلیل تصمیم گرفتم مستندی درباره ایشان بسازم تا خاطرات‌شان برای همیشه ثبت شود.

نیم‌قرن فعالیت در عرصه دوبلاژ

فرشید شکیبا، مدیر دوبلاژ تلویزیون درباره زنده‌یاد شهروز ملک‌آرایی به جام ‌جم می‌گوید: ایشان نیم‌قرن از زندگی‌اش را در استودیوهای دوبله گذراند. او همیشه در صحبت‌هایش تاکید می‌کرد به خاطر عشق به دوبله بود که در این عرصه فعالیت می‌کرد. واقعا از دست‌دادن هنرمندان پیشکسوت سخت است. او و بسیاری از هم نسلانش، به نسل طلایی دوبله معروفند و متاسفانه این روزها بسیاری از آنها را از دست داده‌ایم. او عاشق کارش بود. از این هنرمند خاطرات بسیاری به جا مانده‌است. زنده یاد ملک‌آرایی از گویندگان مطرح در مهارت تیپ‌سازی و دوبله انیمیشن بود. بدون تردید جای خالی او در استودیوهای دوبلاژ احساس می‌شود.

روزنامه جام جم