چرا مصرف گاز در ایران بالاست؟

یکی از راههای دستیابی به تحلیلی دقیقتر یا درستتر برای رسیدن به حقیقت موجود استفاده از سنجه مهمی به نام مقایسه است. نه که این مقایسه بتواند سرپوشی توجیهی بر سر واقعیت باشد که این مقایسه میتواند به نوعی ما را برای رسیدن به وضعیت استاندارد یک چالش کمک کند. سادهشده این موضوع این است که وقتی میگوییم میزان استفاده ما از گاز بیشتر از استاندارد است معنای آن چیست؟ شاید دیروز به بحثی فرهنگی به نام سبک زندگی اشاره کردیم و در آن به لزوم فرهنگسازی در مدیریت مصرف اصرار داشتیم اما این همه ماجرای این روزها نیست. بخش دیگر این استفاده بالا در اقلیم ایران نهفته است، هر چند همه این موارد چیزی از اهمیت مصرف بالای جامعه ایرانی در انرژی کم نمیکند اما میتوان با نگاهی به همین مصرف در کشورهای دیگر به نوعی دست به یک ارزیابی دقیقتری از قیمت موجود زد. برای فرار از تخصصیشدن این بحث میتوان به چند داده آماری که این روزها خوب در رسانهها هم دست به دست میشود اشاره کنیم. به عنوان مثال همین دیروز مدیر امور گازرسانی شرکت ملی گاز ایران اعلام کرد: «روز گذشته(جمعه) مصرف گاز خانگی به ۶۸۵ میلیون متر مکعب در روز رسید که یک رکورد بیسابقه از جهت استمرار مصرف بالای گاز خانگی در کشور است.» این داده آماری از جایی مهم است که بدانیم تولید گاز روزانه ایران چیزی نزدیک به یک میلیارد متر مکعب است، این آماری است که مهر امسال از زبان رئیس امور نظارت، اندازهگیری و کنترل کیفیت گاز مدیریت دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران عنوان شده است. پیشفرض کارشناسان هم این است که این رکورد مصرف گاز خانگی در ایران تا ۷۵۰میلیون متر مکعب در روز هم خواهد رسید. داده آماری جالب توجه دیگر که همین دیروز اعلام شد این است که به گفته مدیر امور گازرسانی شرکت ملی گاز ایران ۸۰درصد گاز ایران در بخش خانگی صرف میشود و این داده از جایی هولناک به نظر میرسد که گاز خوراک اصلی صنایع پتروشیمی است و کمبود آن به معنای اختلال در تولیدات این بخش است. از اینها که بگذریم باید به دادهنمای بالا اشاره پررنگی داشته باشیم و با قیاس وضعیت کنونی خود با دیگر کشورها به نتیجهای واقعگرا برسیم. کشورهای آمریکا، روسیه و چین در حالی در صدر فهرست پرمصرفترین کشورهای جهان در گاز قرار گرفتهاند که جمعیت آنها به مراتب بالاتر از جمعیت ایران است. برای فهم بهتر این موضوع باید بدانیم به عنوان مثال چین با جمعیتی یک میلیارد و ۴۰۰میلیونی در سال فقط ۳۷۸میلیارد متر مکعب گاز مصرف میکند در حالی که ایران با ۸۶میلیون جمعیت ۲۴۱ میلیارد متر مکعب گاز را مصرف میکند. سادهتر شده این موضوع این است که اگر ایران جمعیتی همچون چین داشت مصرف سالانه گاز آن ۱۶برابر مصرف این کشور بود! هر چند دادههای ثبتشده در دادهنمای بالا شامل حقایق دیگری هم میشود، این که به عنوان مثال گاز در سبد مصرف انرژی کشورهای بالا مختلف است، به این معنا که گاز سهمی ۷۰درصدی در سبد مصرف انرژی در ایران دارد، این در حالی است که در همه کشورهای بالا این سهم نزدیک به ۳۰درصد است، آنها این خلأ را با انرژیهای دیگری همچون هستهای یا زغالسنگ جبران میکنند و ما اما گاز میسوزانیم. در این میان باید به کشورهای بعدی از ایران در این جدول هم اشاره کرد. به عنوان مثال کانادا در حالی با جمعیتی تقریبا نصف ایران به همین اندازه گاز مصرف میکند که اقلیم این کشور اساسا سردسیر است. به این معنا که ایران دارد به طور میانگین به اندازه کشور کانادایی گاز مصرف میکند که اقلیم آن خشک و گرم است اما به اندازه کشوری سردسیر مصرف گاز دارد. شاید در دادهنمای بالا وضعیت عربستان سعودی وضعیت ناگوارتری باشد، چرا که اساسا این کشور به واسطه جغرافیای خاص خود فصل سرمای آنچنانی ندارد اما میانگین مصرف گاز آن با توجه به جمعیت شبیه کشور ایران است. روزنامه جام جم