فضای‌مجازی، سنگ‌بزرگ مقابل‌ازدواج

این آمارها نگران‌کننده است به طوری که سیدکاظم فروتن، دبیر ستاد ملی جمعیت به این موضوع اشاره کرده و می‌گوید: اگر قانون مربوط به جمعیت به‌درستی اجرا شود اما نتیجه مورد نظر به دست نیاید، زمان کافی برای افزایش جمعیت نداریم. زیرا همان‌گونه که اشاره شد، پنجره جمعیتی ما در حال بسته شدن است. در آمارهای ارائه‌شده، نرخ سالمندی ۸.۳ بود و اکنون به ۱۰.۵رسیده است. این اعداد نشان می‌دهد که ما بحرانی را در حوزه ازدواج، طلاق و سالمندی پیش رو داریم که باید به آن توجه کنیم؛ علت تمام این موضوعات را باید در فرهنگسازی جست‌وجو کرد.

افزایش ۴۰درصدی جدایی‌ها در ۱۰سال گذشته

باتوجه به اعداد گفته‌شده، ازدواج از ۸۷۴هزار به ۵۷۰هزار رسیده که کاسته‌شدن ۳۰۴هزار موردی آن، نشان‌دهنده کاهش ۳۵درصدی ازدواج است. همچنین طلاق از عدد ۱۴۳هزار با افزایش ۵۷هزار موردی به ۲۰۰هزار رسیده که این هم نشانگر افزایش ۴۰درصدی جدایی‌ها در این ۱۰سال است. ماجرای کاهش سرانه ازدواج، موضوعی است که از مدت‌ها قبل بسیاری از کارشناسان و محققان این حوزه آن را هشدار داده‌اند. امان‌ا... قرایی‌مقدم، جامعه‌شناس به جام جم توضیح می‌دهد که پیش از این هم بارها این موضوع توسط جامعه‌شناسان و آسیب‌شناسان اجتماعی گوشزد شده بود اما دولت‌های قبلی هیچ کار موثری برای آن انجام ندادند که در نهایت سبب شده تا نرخ ازدواج روز به روز کاهش پیدا کند.

او بر این باور است که از گذشته به صورت سنتی، تحصیل جوانان در دانشگاه و همچنین سربازی رفتن پسران، حداقل شش سال ازدواج را در حالت طبیعی به عقب می‌انداخت، تازه جوانی که از سربازی یا تحصیل فارغ می‌شود، باید کاری با درآمد مناسب پیدا کند تا بتواند پس از آن برای ازدواج اقدام کند. اینها همه شرایطی است که در حالت عادی و ثبات اقتصادی باید برای عدم ازدواج متصور بود، حال در شرایط حاضر باید دلایل دیگری را برای عدم ازدواج به موارد فوق اضافه کرد.

بازهم پای فضای مجازی در میان است

او تغییر سبک زندگی و تغییر نگرش در بین جوانان را عامل دیگری برای کاهش آمار ازدواج عنوان کرده و می‌افزاید: متاسفانه فرهنگ غربی از طریق فضای مجازی به جامعه ما رخنه کرده و درواقع جایگزینی این فرهنگ با فرهنگ غنی خودمان، سبب شده افراد نسبت به ازدواج بی‌تفاوت باشند و در نهایت موجب تغییر سبک زندگی شده است.

او می‌گوید: فضای مجازی متاسفانه بسیاری از فضای تنهایی یک جوان را پر می‌کند. او خیلی راحت می‌تواند با دیگران صحبت کند، دوست شود و با هم قرار بگذارند، بعد هم خیلی راحت این رابطه را به پایان برسانند. این روابط سمی سبب می‌شود که ازدواج اهمیت خود را از دست بدهد و تمایل برای ازدواج کاهش پیدا کند.
قرایی‌مقدم اشاره می‌کند: نوع تربیت خانوادگی نیز در این میان بی‌تاثیر نیست. در حال حاضر شرایط خانواده‌ها به‌گونه‌ای شده که با کوچک‌ترین اختلاف زن و مرد بلافاصله تصمیم به جدایی می‌گیرند. انگار طاقت و توان افراد برای کنار آمدن با یکدیگر تمام شده و حاضر نیستند سختی‌های زندگی را تحمل کنند، این نیز یکی از عواملی است که آمار طلاق را افزایش داده است. این آسیب‌شناس اجتماعی همچنین با اعلام این موضوع که عدم مسئولیت‌پذیری در جوانان، امروز یکی دیگر از دلایل کاهش ازدواج و افزایش طلاق است، تاکید می‌کند: جوانان تنوع‌طلب شده‌اند و با توجه به وجود شبکه‌های اجتماعی، ارتباط انسان‌ها با یکدیگر نیز بسیار متنوع و متفاوت شده، بنابراین در چنین شرایطی همزمان با کاهش ازدواج، نرخ طلاق نیز بالا می‌رود و تمامی دلایلی که برای کاهش ازدواج شمرده شد، در مورد افزایش طلاق نیز وجود دارد؛ بدین معنی که بدتر شدن اوضاع اقتصادی به کاهش سطح رفاه خانواده‌های متوسط منجر شده به طوری‌که در این خانواده‌ها طلاق بیشتر شده است. این در حالی است که در خانواده‌های متمول به دلیل سطح اقتصادی بالا و رفاهی که وجود دارد، طلاق به نسبت طبقه متوسط کمتر است. او می‌افزاید که ادامه روند موجود، روز به روز بر تعداد طلاق‌ها اضافه می‌کند و به تبع آن تعداد ازدواج‌ها کاهش می‌یابد و درنتیجه این اتفاق، نرخ باروری کشور همچنان سیر نزولی خود را ادامه می‌دهد که نتیجه آن، کاهش جمعیت کشور در دو دهه آینده و افزایش جمعیت سالمند و از کار افتاده خواهد بود. این موضوع تبعات اجتناب‌ناپدیر خود را به دنبال خواهد داشت.

افزایش تفریحات بیرون از خانه از دلایل کاهش ازدواج

قرایی‌مقدم به این موضوع اشاره می‌کند که در عصر مدرن، تفریحات بیرون از خانه نیز تغییر کرده است و این می‌تواند در کاهش آمار ازدواج موثر باشد. امروزه ارتباطات افراد به نسبت گذشته تغییر محسوسی کرده، افراد جوان دیگر عقاید پدر و مادر خود را ندارند و سبک زندگی و نوع نگاه‌شان به زندگی تغییر یافته است. متاسفانه فضای مجازی هم به کمک این جریان آمده و سبب شده با گسست خانواده‌ها روبه‌رو باشیم، زیرا روند موجود سبب شده که خانواده‌ها نسبت به هم تعهدی نداشته باشند. او دلایل ازدواج نکردن جوانان را به دو بخش تقسیم می‌کند و می‌گوید: بخش اقتصادی ماجرا اهمیت زیادی دارد. اوضاع بد اقتصادی، عدم تأمین معیشت خانواده، بیکاری و افزایش آن، گرانی، افزایش تورم و سایر دلایل اقتصادی باعث شده تا سن ازدواج افزایش یابد. قرایی‌مقدم توضیح می‌دهد که براساس آمارها بیش از ۱۱درصد جمعیت فعال کشور، بیکار هستند. این گروه از افراد ترجیح می‌دهند که خودشان را درگیر شرایط سخت اقتصادی نکنند.

روزنامه جام جم