اما در پشت پرده تصویر ایدهآلگرایانه و کاذب خلقشده از سوی منابع رسمی قدرت در دو کشور، واقعیات تلخی برای زلنسکی وجود دارد! او شدیدا از این که به ابزار معامله آمریکا در نظام بینالملل تبدیل شود هراسان است.
رئیسجمهور اوکراین چهارشنبه هفته گذشته، در کنگره آمریکا سخنرانی کرد. نمایندگان کنگره حین سخنرانی زلنسکی مدام او را تشویق میکردند. زلنسکی این سفر پرخطر به خارج از کشور را که نخستین سفر او از آغاز تهاجم روسیه است، بیهوده انجام نداد. جنگ در جنوب و شرق اوکراین در مرحله حساسی قرار دارد و راکد مانده است؛ روسیه بخشهای زیادی از منابع انرژی اوکراین را نابود کرده و در مقابل، انتقاد از کمکهای میلیاردی به کییف در آمریکا افزایش مییابد.اما نقطه اوج سخنان زلنسکی جایی بود که وی درخواست کمکهای بیشتر(مالی و تسلیحاتی) را از آمریکا مطرح کرد. بسیاری از جمهوریخواهان و حتی عدهای از دموکراتها معتقدند بیش از این نمیتوان اقدامی در راستای اختصاص کمکهای تسلیحاتی و بودجههای کلان به اوکراین اختصاص داد، زیرا این به معنای ورود مستقیم واشنگتن به عرصه نبرد خواهد بود.
سفری محرمانه با دستاوردهای محدود
بر اساس گزارش منابع غربی، سفر زلنسکی به آمریکا بسیار محرمانه تدارک دیده شد و خبر آن فقط روز سهشنبه منتشر شد. گفته میشود که برای تضمین امنیت رئیسجمهو اوکراین، یک هواپیمای نظامی آمریکایی او را از لهستان و از اقیانوس اطلس عبور داده است. از این رو، شبکه تلویزیونی سیانان این دیدار را با دیدار ۸۱ سال پیش وینستون چرچیل، نخستوزیر بریتانیا در میانه جنگ جهانی دوم مقایسه کرد. دو هفته پس از حمله ژاپنیها به پرل هاربر در دسامبر ۱۹۴۱، چرچیل پس از عبور از اقیانوس اطلس انباشته از زیردریاییهای دشمن وارد واشنگتن شد.اما سفر زلنسکی در سال ۲۰۲۲میلادی، تا حدود زیادی با سفر چرچیل غیرقابل قیاس است! زلنسکی اکنون به مهره شکستخورده واشنگتن در کییف تبدیل شده و این موضوعی نیست که بتوان آن را کتمان کرد. اوکراین که به دستور آمریکا و با اصرار بر پیوستن به ناتو به زمین جنگ با روسیه تبدیل شد، اکنون نه در ناتو عضویت دارد و نه در اتحادیه اروپا! علاوه بر آن بخشهایی از خاک اوکراین از دست رفته و زیرساختهای این کشور نیز در نبرد با روسیه نابود شده است. در چنین شرایطی حتی برخی نظریهپردازان آمریکایی مانند هنری کیسینجر، صراحتا بر لزوم تسلیم بخشهایی از خاک اوکراین(مانند کریمه) به روسیه با هدف بازگشت به شرایط قبل از جنگ سخن گفتهاند. در چنین شرایطی زلنسکی هراسان به آمریکا سفر کرده است، زیرا نسبت به این که به ابزار معامله پشت پرده واشنگتن و مسکو در عرصه دیپلماسی پنهان تبدیل شود، شدیدا نگراناست!
نشست خبری خبرساز بایدن -زلنسکی
بایدن و زلنسکی پس از آنکه بیش از دو ساعت با هم گفتوگو کردند، نتوانستند اختلافات خود را در نشست خبری مشترک پنهان کنند. یک روزنامهنگار اوکراینی در نشست خبری پرسید: «وقتی تهاجم روسیه شروع شد، مقامات آمریکایی گفتند که نمیتوان سامانه پاتریوت را تأمین کرد، زیرا این امر میتواند باعث تشدید غیرضروری جنگ شود اما اکنون این سامانه در حال تحویل است. اوکراین در حال حاضر به موشکهای دوربردتر ATACMS نیز نیاز دارد. آیا نمیتوان ماجرا را کوتاه کرد و هر آچه را که اوکراین برای آزادسازی همه سرزمینهای خود نیاز دارد، تأمین کرد؟»
بایدن با اشاره به زلنسکی پاسخ داد : «چرا ما هر چه داریم به اوکراین نمیدهیم؟ ائتلاف کاملی وجود دارد که برای اوکراین بسیار مهم است. این ایده که ما به اوکراین تجهیزات اساسی متفاوتی نسبت به قبل بدهیم، میتواند ناتو و اتحادیه اروپا را از هم جدا کند. شما کاملا موضوع را درک میکنید. اما آنها خواهان جنگ با روسیه یا جنگ جهانی سوم نیستند.»
تناقض در سخنان زلنسکی و بایدن!
یکی از نکات مهمی که در جریان سفر اخیر زلنسکی به آمریکا مورد بحث قرارگرفت، مربوط به طرح مذاکرات صلح ( درجنگ اوکراین) بود. وقتی از زلنسکی پرسیده شد که صلح عادلانه برای او چگونه خواهد بود، او احساساتی پاسخ داد: «برای من صلح عادلانه بهمعنای توافق بر سر حق حاکمیت، آزادی و تمامیت ارضی کشورم و همچنین جبران خسارتهای ناشی از آن نیست. اساسا برای جنگی که توسط موجودات غیرانسانی به اوکراینیها تحمیل شده، صلح عادلانهای وجود ندارد.» بایدن با دخالتی دیپلماتیک تلاش کرد موقعیت پیشآمده را تعدیل کند: «من فکر میکنم که ما دیدگاه یکسانی درباره اوکراین آزاد، مستقل و امن داریم. همه ما میخواهیم این جنگ پایان یابد».
این تناقض نشان میدهد که مقامات اوکراینی و آمریکایی حتی در قبال پایاندادن به جنگ و زمان و نحوه آن نیز زبان و درک مشترکی ندارند!
قدرت آمریکا محدود است
اکنون زلنسکی به خوبی میداند که استقرار سامانههای پاتریوت آمریکا نیز نیازهای وی و ارتش اوکراین را در جنگ با روسیه برطرف نمیکند. واقعیت این است که حتی در آمریکا اراده برای پشتیبانی از اوکراین نامحدود نیست. تنها برای تداوم کمکهای فعلی، در سپتامبر آینده واشنگتن باید یک بسته کمک ۴۵ میلیارد دلاری را از طریق کنگره دریافت کند. آمریکا با بستههای کمک نظامی، اقتصادی و بشردوستانه به ارزش ۶۸ میلیارد دلار، سهمی تعیینکننده در این واقعیت داشته است که نیروهای مسلح اوکراین توانستند روسیه را عقب برانند. با این حال، کییف برای آزادسازی قلمرو باقیمانده خود به سلاحهای بیشتر و احتمالا قویتری نیاز دارد. بهنظر میرسد در پاسخ به این پرسش حتی در دولت آمریکا نیز توافق وجود ندارد. هیچ کشور دیگری به اندازه آمریکا به اوکراین سلاح ارسال نکرده است. اما واشنگتن نیز برای جلوگیری از شکست اوکراین به دلیل بیم از تشدید تنش توسط روسیه، تمایلی ندارد بیشتر از آنچه لازم است انجام دهد. همین چند هفته پیش، مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، حتی پیشنهاد کرد که کییف از موقعیت فعلی خود برای یافتن راهحل دیپلماتیک در زمستان برای پایاندادن به جنگ استفاده کند. او گفت بیرونراندن کامل نیروهای روسیه از اوکراین بسیار دشواراست.
روزنامه جام جم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد