تهرانی‌ها امسال فقط ۲روز هوای‌پاک داشتند

این آمار‌ها خود گویای کم‌کاری و غفلت صورت‌گرفته در اجرای قانون هوای پاک است. آن‌هم در شرایطی که این قانون وظایف و تکالیف ۲۳ دستگاه را برای کاهش آلودگی هوا تعیین کرده، اما از سال ۹۶ تاکنون فقط ۱۰درصد از این قانون اجرایی شده و دستگاه‌ها هریک به بهانه‌ای زیر بار اجرای قانون هوای پاک نمی‌روند. معطل‌ماندن اجرای قانون هوای پاک درحالی‌است که طبق برآورد‌ها اجرای این قانون چیزی حدود سه‌میلیارد دلار هزینه دارد، اما ضرر‌های اقتصادی و جانی آلودگی هوا برای کشور 7میلیارد دلار است. حالا آن‌طور که رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی خبر می‌دهد پرونده قانون هوای پاک از مجلس خارج و به دستگاه قضایی ارسال شده است و طبق آخرین اخبار دستگاه قضایی در شعبه یک دادسرای دولت برای رسیدگی به این مسأله تعیین تکلیف کرده است.

سال۹۶ بود که قانون هوای پاک تصویب و ابلاغ شد. قانونی که در آن برای ۲۳دستگاه کشور تکالیفی تعیین شده است. از استانداردسازی وسایل نقلیه و سوخت گرفته تا اسقاط خودرو‌ها و موتورسیکلت‌های فرسوده و جایگزینی انرژی‌های پاک و گسترش فضای سبز. خلاصه این‌که از سازمان حفاظت محیط‌زیست و شهرداری‌ها تا وزارت نفت، صمت و وزارت راه‌وشهرسازی و حتی سازمان صداوسیما در این قانون تکالیفی دارند. با وجود این، اما خروجی این همه تکلیف، رشد روز‌های آلوده و کاهش روز‌های هوای پاک در سال است. کار به جایی رسیده است که فراکسیون محیط زیست مجلس به مسأله ورود پیدا کرده و پرونده دستگاه‌های متخلف را به دستگاه قضا فرستاده و آن‌طور که سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس خبر می‌دهد، این پرونده در حال رسیدگی است، اما آنچه که برای مردم محسوس است وضعیت قرمز آلودگی هوا در تهران و برخی دیگر از کلانشهر‌ها و نفسی است که نه‌فقط برای گروه‌های حساس و بیماران که حتی برای افراد عادی و سالم هم بالا نمی‌آید.

۹۰درصد قانون هوای پاک اجرا نشده

سال گذشته دیوان محاسبات کل کشور در گزارشی اعلام کرد که تنها ۱۰درصد احکام قانون هوای پاک کامل اجرا شده و عمده یافته‌های احصاشده از ترک فعل مسئولان دستگاه‌های اجرایی حکایت می‌کند. گزارش دیوان محاسبات کشور نشان می‌دهد که از بین ۲۲۰ حکم قانونی تنها ۲۰مورد به‌صورت کامل انجام شده‌اند، ۱۴۰حکم ناقص انجام یافته و ۶۰حکم نیز فاقد عملکرد بوده‌اند. پس با چنین گزارش کاری از اجرای این قانون، تداوم شرایط آلاینده هوا و بدتر شدن وضعیت آلودگی‌ها دور از انتظار نیست. سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی درباره موضوع آلودگی هوا و دلایل اجرایی‌نشدن قانون هوای پاک، می‌گوید: «دستگاه‌های زیادی در جهت اجرای این قانون وظیفه و تکلیف دارند. حتی سازمان محیط زیست هم براساس بررسی‌های انجام‌گرفته ۶۰ تکلیف در این راستا داشته که کمتر از ۱۰درصد آن محقق شده است و این درحالی‌بوده که فرماندهی اجرای این قانون را بر عهده داشته‌است.» این نماینده مجلس در پاسخ به این پرسش که اقدامات مجلس برای نظارت بر اجرای قانون هوای پاک چه بوده است؟ می‌گوید: «نظارت‌های دقیق کارشناسی انجام‌گرفته و براساس پژوهشی هم که در دوران کرونا صورت گرفت، ذرات معلق در جهت انتقال ویروس کرونا مؤثر بود؛ بنابراین ما به‌صورت جدی در مجلس وارد عمل شدیم و همزمان گزارشی از سازمان بازرسی و دیوان محاسبات ارائه شده‌است.» رفیعی با تاکید بر افزایش مرگ‌ومیر نشأت‌گرفته از آلودگی‌هوا، می‌افزاید: «طبق آمار در سال ۹۹ تعداد روز‌های آلوده ۱۲۳روز بود. سال۱۴۰۰ این رقم به ۱۱۴روز رسیده است. معاون فنی مرکز سلامت محیط و محیط کار وزارت بهداشت هم گفته است سالانه ۴۴۰۰ نفر براثر آلودگی هوا در کشور فوت کرده‌اند.»

وعده اجرای قانون هوای پاک تا ۱۴۰۲

آن‌طور که علی سلاجقه، معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید، دستگاه‌ها برآورد کرده‌اند برای اجرای بند‌های قانون هوای پاک که به آن‌ها تکلیف شده در یک بخش به هزارمیلیارد تومان و در بخشی دیگر به سه‌میلیارد دلار نیاز است. داریوش گلعلی‌زاده، معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست هم از اجرا شدن کامل قانون هوای پاک تا سال۱۴۰۲ خبر می‌دهد.

هزینه اجرای قانون هوای پاک نصف خسارت آلودگی هواست

آلودگی هوا تبعات متعددی بر سلامت دارد و هزینه‌های گزافی را به کشور تحمیل می‌کند. طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، در بسیاری از شهر‌های بزرگ و متوسط کشورمان غلظت بعضی از آلاینده‌های هوا از استاندارد‌های ملی به‌مراتب بالاتر است؛ به‌صورتی‌که برآورد می‌شود با احتساب تأثیر پدیده ریزگردها، بیش از نیمی از جمعیت کل کشور در معرض آلودگی قرار دارند. براساس گزارش‌های وزارت بهداشت، آلودگی هوا سالانه حدود ۳۷۵۱ نفر در شهر تهران قربانی می‌گیرد. همچنین میزان مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوا در کل کشور به سالانه ۱۱هزار و ۵۹ نفر می‌رسد که تقریبا هم‌رده با آمار مربوط به تلفات جاده‌ای در کشور است. براساس همین گزارش، خسارت آلودگی هوا بر سلامتی شهروندان تهران حدود 3/2میلیارد دلار تخمین زده شده است که این میزان برای کل کشور به چهار میلیارد دلار می‌رسد.

روزنامه جام جم