کسانی که محدودیت حرکتی دارند معمولا دچار زخم بستر یا زخم فشاری میشوند. سالمندان، افراد ناتوان، بیماران دیابتی و کسانی که گردش خون ضعیفی دارند بیشتر از همه در معرض خطر ابتلا به زخم بستر هستند. تشخیص و درمان زود هنگام برای بهبود این وضعیت ضروری است. اگر زخم بستر درمان نشود ممکن است شدید شود و مشکلات دیگری مانند عفونت، نارسایی کلیه و مرگ را به همراه داشته باشد.
زخم بستر که به آن زخم فشاری یا زخم پوستی هم گفته میشود باعث آسیب به پوست و بافت های زیرین میشود و معمولا به دلیل فشار طولانی مدت ایجاد میشود. زخم بستر اغلب در نواحی استخوانی بدن ایجاد میشود چون این نواحی چربی یا عضله زیادی برای جذب فشار ناشی از قرار گرفتن طولانی مدت روی یک سطح ندارند. آسیب بافتی ناشی از زخم بستر میتواند به بافت های عمیق تر بدن وارد شود و منجر به عوارض جدی مانند عفونت های سپتیک (عفونت هایی که در خون ایجاد میشوند و به سایر قسمت های بدن سرایت میکنند) شود.
نواحی از بدن که معمولا به پوست فشار وارد میکنند و باعث آسیب میشوند عبارتند از:
اگر پوست شما آسیب دیده باشد هر گونه فشار روی ناحیه آسیب دیده میتواند باعث بدتر شدن آن شود. به عنوان مثال قسمت هایی که با چربی پوشانده شده اند کمتر دچار زخم بستر میشوند چون چربی ها تا حدی از این ناحیه حمایت میکند اما این قسمت ها همچنان به خاطر داشتن اعصاب بیشتر در معرض خطر هستند.
زخم بستر آسیب جدی است که میتواند منجر به مشکلات طولانی مدت شود. در صورت عدم درمان زخم بستر میتواند به سرعت بدتر شده و عفونی شود. در این وضعیت ممکن است بیمار برای درمان عفونت یا مشکلات جدی دیگر که میتوانند منجر به مرگ شوند در بیمارستان بستری شود.
افرادی که زخم بستر شدید دارند مشکلات زیر را تجربه میکنند:
سپسیس واکنش شدید بدن به عفونت است. پوست آسیب دیده ناشی از زخم بستر میتواند باعث ورود باکتری به بدن و عفونت شود. اگر زخم بستر در ناحیه ای مانند دنبالچه، باسن یا ناحیه تناسلی باشد میزان عفونت افزایش می یابد چون ممکن است این زخم ها در معرض ادرار یا مدفوع قرار گیرند. سپسیس میتواند یک بیماری بسیار جدی باشد. یک سوم بیمارانی که به سپسیس مبتلا میشوند میمیرند. بیمارانی که بهبود میابند ممکن است با مشکلات خاصی روبرو شوند از جمله: PTSD، درد مزمن، خستگی مزمن، اختلال عملکرد اندام یا قطع عضو.
عفونت استخوان معمولا باعث التهاب استخوان ها یا مغز استخوان میشود. این وضعیت بسیار جدی است و نیاز به درمان تهاجمی برای جلوگیری از پخش شدن عفونت دارد. 80 درصد از عفونت های استخوانی ناشی از زخم های باز مانند زخم بستر، زخم پای دیابتی و... است. استخوان هایی که بیشتر در معرض عفونت هستند استخوان های بلند پاها، بازوها، نخاع و استخوان لگن است. درمان عفونت های استخوانی اغلب با مصرف یک دوره آنتی بیوتیک آغاز میشود اما ممکن است برای نجات بقیه استخوان های بیمار نیاز به قطع عضو داشته باشد.
عفونت مفاصل یا آرتریک سپتیک زمانی اتفاق می‌افتد که عفونت به بافت عمیق تر سرایت میکند و میتواند به سرعت مفاصل را تحت تاثیر قرار دهد.
سلولیت نوعی عفونت باکتریایی پوستی است که میتواند بافت های نرم را تحت تاثیر قرار دهد. علاوه بر قرمزی و درد شدید پوست بیمار ممکن است دچار تورم شدید شود. این وضعیت اغلب با مصرف یک دوره آنتی بیوتیک درمان میشود. اما در صورتی که درمان نشود میتواند منجر به عفونت های جدی شده و به سایر قسمت های بدن مانند مفاصل، استخوان ها، نخاع و جریان خون سرایت کند. چنین وضعیتی حتی میتواند منجر به مرگ بیمار شود.
نارسایی کلیه زمانی رخ میدهد که کلیه های دیگر قادر به دفع مواد زائد از بدن نباشد. این مشکل قابل درمان است اما در صورتی که درمان نشود میتواند کشنده باشد.
زخم های مزمنی که درمان نمیشوند مانند زخم هایی که ممکن است در اثر درمان نشدن زخم بستر ایجاد شوند میتوانند منجر به کارسینوم سلول سنگفرشی شوند. این سرطان بسیار تهاجمی است و برای درمان نیاز به جراحی دارد.
قانقاریا یک عفونت جدی است که میتواند منجر به مرگ شود البته در موارد نادر رخ میدهد. قانقاریا در اثر گاز ساطع شده از باکتری کلستریدیوم ایجاد میشود. این باکتری در قسمت هایی از بدن که اکسیژن کمی وجود دارد یا اصلا اکسیژن وجود ندارد رشد میکند. این گاز سموم خطرناکی را در بافت اطراف آزاد میکند که میتواند باعث درد و تورم شدید شود. درمان قانقاریا اغلب نیاز به برداشتن پوست مرده یا عفونی با جراحی دارد در غیر این صورت باید کل ناحیه عفونی قطع شود.
فقدان جریان خون در پوست میتواند باعث مرگ پوست شود. در نتیجه آسیب حتی میتواند به بافت های عمیق تر سرایت کند و در صورت عدم درمان مناسب باعث آسیب دائمی و در برخی موارد منجر به مرگ بیمار میشود.
بسیاری از مشکلات در بالا به آنها اشاره شد در صورت عدم درمان میتوانند کشنده باشند. نارسایی کلیه و آمیلوئیدوز شایع ترین علل مرگ بیماران مبتلا به زخم بستر مزمن است.
شما میتوانید با انجام درمان‌ها و اقداماتی در منزل مانند تغییر مکرر موقعیت بیمار از فشار روی پوست و بروز زخم بستر شدید جلوگیری کنید تا این بیماری وخامت پیدا نکند.
نکات زیر را برای تغییر موقعیت روی تخت یا صندلی در نظر بگیرید:
برای مراقبت از پوست بهتر است به توصیه های زیر عمل کنید:
با مراقبت و درمان میتوان از ابتلا به زخم بستر شدید جلوگیری کرد. به محض مشاهده زخم بستر حتما با پزشک خود تماس بگیرید.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد
