جهاد در ایران؛ شهادت در عراق

او که به خاطر شهادت تعداد زیادی از اعضای خانواده‌اش به ایران آمده بود و نهضت مردمی عراق را رهبری می‌کرد با تغییر نظام حاکمیتی عراق و مرگ صدام، به این کشور بازگشت تا از نزدیک، امور عراق را هدایت کند.

پرواضح بود امنیت عراق، آنچنان بالا نیست که جان آیت‌ا... در امان باشد اما برای او که عشق به شهادت و همجواری با حرم مولا‌علی‌علیه‌السلام، سال‌ها دلتنگش کرده بود، تذکرهای امنیتی محلی از اعراب نداشت.

همین شد که هفتم شهریور سال۱۳۸۲ مصادف با اول رجب پس از اقامه چهاردهمین نماز جمعه در نجف اشرف، طی یک عملیات تروریستی بر اثر انفجار خودروی بمبگذاری شده در جوار بارگاه امیرمومنان(ع) به شهادت رسید؛ خودرویی شبیه خودروهای تیم حفاظت را آماده انفجار کردند و به ستون ماشین‌‌ها فرستادند. انفجار شدید، پیکر آیت‌ا... را قطعه‌قطعه کرده و زمین حرم علوی را به خون بیش از ۱۰۰شهید مظلوم گلگون کرد.

شهید آیت‌ا... محمدباقر حکیم در سال‌های حضور در ایران،‌ همواره انقلاب اسلامی و دفاع‌مقدس را از اولویت‌های کاری خود می‌دانست و تلاش بسیاری برای روشنگری عراقی‌های ساکن ایران و اسیران عراقی که به جبهه حق می‌پیوستند، به کار می‌بست.

لحظاتی با «حبیب خدا»

کتاب «حبیب خدا» روایتی تصویری از ۲۳سال حضور آیت‌ا... شهید سید‌محمدباقر‌حکیم در ایران است که به همت موسسه فرهنگی -رسانه‌ای شهدای آل‌حکیم و به کوشش محمدمهدی یزدی از سوی انتشارات یازهرا منتشر شده است. این کتاب به‌خاطر محدودیت شمارگان، در کتابخانه‌های عمومی و حوزه‌های علمیه فعال در سراسر کشور قابل رؤیت و استفاده است.

حبیب خدا شامل ۱۳۲ تصویر از شهید محمدباقر حکیم است که شامل حضور در حسینیه جماران و محضر امام خمینی (ره)، سخنرانی در جمع راهپیمایان عراقی در تهران، حضور در نماز جمعه تهران، شرکت در راهپیمایی‌ها، در کنار شهدای محراب، حضور در مجلس عزاداری ماه محرم و اقامه نماز در جمع اسرای عراقی در ایران است. از دیگر تصاویر می‌توان به تصاویر شرکت در مراسم تشییع شهدای دفاع مقدس، بدرقه مجاهدین بدر،حضور در پنجمین کنفرانس اندیشه اسلامی در تهران، حضور در رزمایش مجاهدین بدر به همراه سردار شهید قاسم سلیمانی، بازدید از محل آموزش مجاهدین بدر با همراهی شهید ابومهدی المهندس، دیدار با سیدحسن نصرا...، در کنار شهید سیدعباس موسوی، سخنرانی در یادواره شهدای خاندان حکیم، دیدار با رهبر انقلاب در حاشیه نخستین دوره مجمع تقریب مذاهب اسلامی اشاره کرد.

اجتهاد در فقه، اصول و علوم قرآنی

سیدمحمدباقر حکیم، فرزند مرجع تقلید شیعیان آیت‌ا... سیدمحسن حکیم در ۱۳۱۷ در نجف اشرف دیده به جهان گشود. وی از همان آغاز کودکی به حوزه علمیه رفت و تمام تلاش خود را برای آموختن فقه اسلامی به کار بست. نبوغ علمی، قدرت اندیشه و استعداد فوق‌العاده وی، تجلیل و قدردانی مدرسان و استادان حوزه را برانگیخت و سرانجام موفق به دریافت مدرک اجتهاد در فقه، اصول و علوم قرآنی شد. او تنها به علوم رایج حوزوی اکتفا نکرد، بلکه کرسی درس خود را از حوزه نجف به دانشگاه اصول دین بغداد که یکی از بنیانگذاران آن بود، توسعه داد.

مهمان امام در جماران

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و شهادت سید محمدباقر صدر امکان ماندن حکیم در عراق ناممکن بود و از این رو چند ماه قبل از شروع تجاوز نظامی صدام علیه جمهوری اسلامی ایران به‌طور محرمانه از عراق خارج و خود را به سوریه رساند و مدت کوتاهی پس از شروع جنگ تحمیلی به‌عنوان مهمان حضرت امام به تهران آمد و در خانه‌ای نزدیک بیت ایشان ساکن شد. در واقع هنگامی که حکیم وارد ایران شد و در حضور امام(ره) آمادگی خود را برای پیکار با حکومت بعثی عراق اعلام کرد، حضرت امام(ره) به او فرمود: «راهی را که انتخاب کرده‌اید، سخت و دشوار است. شما فرزند مرجع بزرگ شیعیان، آیت‌ا... سید محسن حکیم هستید، می‌توانید به قم بروید و تحصیلات حوزوی را ادامه داده یا این‌که به مبارزه ادامه دهید، برای انتخاب یکی از این دو راه آزاد هستید.» آیت‌ا... حکیم چند روز فکر کرد و تصمیم نهایی خود را به آگاهی امام رساند و گفت راه مبارزه با حکومت صدام حسین را برگزیده ، زیرا وی برای سرنگونی حکومت ددمنش حزب بعث از عراق خارج شده است.

آزادی با تلاش امام موسی صدر

این فعال سیاسی و خستگی‌ناپذیر از پیشگامان مبارزه با رژیم بعث بود و در راستای سرنگونی این رژیم و نجات ملت عراق از زیر بار ظلم و ستم صدام بسیار تلاش کرد به شکلی که مسأله محنت و مصیبت مردم عراق همواره محور سخنان و فعالیت‌های وی بود و این اقدام‌ها تأثیر بسیاری در سرعت بخشیدن به سقوط صدام داشت. به‌دنبال این فعالیت‌ها حکیم چندین بار از طرف رژیم بعث حاکم بر عراق بازداشت شد. نخستین بار در ۱۹۷۴ میلادی (۱۳۵۲ شمسی) به همراه جمعی از علما از‌جمله شهید محمدباقر صدر دستگیر و به بغداد منتقل شد و مورد اذیت، آزار و شکنجه قرار گرفت. دو سال بعد بار دیگر همراه شماری از علمای مجاهد در کنار شهید صدر بازداشت شد که بر اثر فشار بین‌المللی به ویژه کوشش‌های امام موسی صدر آزاد شدند.

۹۰ شهید از یک خانواده

این عالم برجسته درسال ۱۳۵۹خورشیدی به ایران‌ آمد و رژیم‌ بعث‌ او را به‌ اتهام‌ همکاری‌ با دشمن ‌به‌‌طور غیابی‌ محکوم‌ به‌ اعدام‌ کرد. وی زمانی که در ایران ساکن بود، مجلس‌ اعلای‌ انقلاب‌ اسلامی‌ عراق‌ را تشکیل‌ داد که‌ ابتدا به‌‌عنوان‌ سخنگو و بعد از چند سال ریاست‌ این‌ مجلس‌ را به‌عهده‌ گرفت تا بتواند از این‌ طریق‌ فعالیت‌های‌ سیاسی‌ خود را ادامه‌ دهد. در واقع با توجه‌ به‌ این‌که وی جهاد مسلحانه‌ را از مهم‌ترین‌ راه‌های مبارزه‌ با رژیم‌ بعث‌ عراق‌ می‌دانست، اقدام‌ به ‌تشکیل‌ سپاه‌ بدر، شاخه‌ نظامی‌ مجلس‌ اعلای‌ انقلاب‌ اسلامی‌ عراق‌ کرد که‌ خود ریاست‌ آن‌ را عهده‌دار شد‌. این فعالیت‌های سیاسی باعث شد در سال۱۳۶۳ مزدوران‌ بعثی‌ عراق‌ در یک‌ حمله ‌ناجوانمردانه، ۷۰ نفر از خانواده‌ وی را که‌ در میان‌ آنان‌ کودکان‌ و افراد مسنی‌ بودند، دستگیر و زندانی کرده‌ و ۹۰ نفر از خانواده وی به‌ دست‌ رژیم‌ بعث‌ عراق‌ به‌ شهادت‌ رسیدند.

روز شهید در عراق

این عالم مجاهد در دوران جنگ تحمیلی در خطوط مقدم جبهه‌ها حضور می‌یافت تا به‌این‌گونه مخالفت خود را در برابر اقدام تجاوزکارانه حکومت صدام نشان دهد. به‌دنبال سرنگونی رژیم صدام، این عالم وارسته پس از ۲۳سال دوری از وطن در اردیبهشت۱۳۸۲ برای کمک به ملت عراق به کشور خود برگشت. مردم عراق با شور و شادمانی فراوان او را که ریاست مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق و فرماندهی سپاه بدر را به‌عهده داشت در آغوش گرفتند.

بعد از سقوط صدام حسین، ترور شخصیت‌های شیعی و بزرگ عراقی در دستور کار تکفیری‌ها و نیروهای صدامی قرار گرفت. یکی از این شخصیت‌های تاثیرگذار محمد باقر حکیم بود که به‌ نماد روحانیت‌ شیعه‌ تبدیل‌ شده‌ بود.

سرانجام این عالم مجاهد و نامدار پس از سقوط رژیم صدام به تبلیغ و فعالیت سیاسی و اقامه‌ نماز جمعه در صحن علوی پرداخت اما هنوز چند ماه از ورودش به زادگاه خویش نگذشته بود که در ۷شهریور ۱۳۸۲ پس از اقامه چهاردهمین نماز جمعه در حرم علوی در حالی که از حرم خارج می‌شد، در پی انفجار دو خودروی بمبگذاری شده همراه بیش از ۱۰۰نفر از نمازگزاران به شهادت رسید. اول رجب به مناسبت شهادت سید محمد باقر حکیم در عراق به‌عنوان روز شهید معروف است.