بی‌تدبیری، قاتل یوزهای ایرانی

ما با این تولدها در زمره معدود کشورهایی قرار گرفتیم که توانسته‌اند در شرایط اسارت از یوزپلنگ‌ها بچه بگیرند و تنها کشوری بودیم که وارد وادی پرریسک تکثیر نسل از آخرین بازمانده‌های یوزپلنگ ایرانی شدیم اما حالا که ۲۰ روز بعد از تولد بچه‌های «ایران» و «فیروز» است،‌ دو توله یوز مرده روی دست‌مان و یک توله که زندگی‌اش به مویی بند است.

خطای اول: بچه‌ها بوی آدمیزاد می‌دهند

بعد از مرگ دو فرزند «ایران» و حرکت توله سوم روی لبه پرتگاه مرگ،‌ خطاهایی که در پروژه تکثیر یوزها شناسایی شده از تعداد کل یوزپلنگ‌های زنده در زیستگاه‌های کشور بیشتر است. فارغ از این بحث‌ها اما خطای اول که احتمالا، دومینوی خطاهای بعدی را هم سبب شده به یک موضوع پیش‌افتاده برمی‌گردد.

خطای دوم: روش شیردهی غلط

توله‌ها با این‌که بوی آدمیزاد می‌دادند ولی گرسنه بودند و باید شیر می‌خوردند،‌ آن هم شیر مخصوص و با روشی درست و اصولی باید به آنها خورانده می‌شد. اگر روایت بهرنگ اکرامی، دامپزشک معتمد سازمان محیط‌زیست را با دقت مرور کنیم خیلی از نکات روشن می‌شود: وظیفه من باروری «ایران» بود و وظیفه نگهداری و تیمار توله‌ها برعهده‌ تیمارگر سازمان. بنابراین پس از تحویل توله‌ها به تیمارگر، پارک ملی توران را ترک کردم و پس از آن به‌دلیل شیردهی اشتباه، توله اول تلف شد. درباره شیردهی غلط به فرزندان «ایران»،‌ علیرضا شهرداری، کارشناس حیات‌وحش نیز جمله‌ای دارد که آن هم گره‌گشای بخشی از حقایق است: بارها نحوه درست شیردهی به توله‌ها را به تیم حفاظت از یوز نشان ‌دادم.

خطای سوم: شیرخشک آماده نبود

در مرگ دو پسر «ایران» یک خطای سومی هم وجود دارد که جبهه مقصران این پرونده البته سعی در ربط دادن آن به تحریم‌ها دارند. به گفته آنها، شیرخشک مخصوص توله یوزها به علت تحریم به‌موقع به کشورمان نرسیده و تغذیه نوزادان «ایران» با شیری متفاوت انجام شده است. بااین‌حال بهرنگ اکرامی، دامپزشک معتمد سازمان محیط‌زیست می‌گوید شنبه هفته گذشته شیر مخصوص توله یوزپلنگ‌ها توسط یک حامی در آمریکا خریداری شده و به دست سازمان رسیده اما این شیر با تاخیر زیاد به توله‌ها داده شده است.

خطای چهارم: غفلت از همفکری

دیروز عصر خبر آمد که کار نگهداری از توله یوز باقیمانده به یک دامپزشک اندونزیایی سپرده شد، کاری که به اذعان بسیاری از کارشناسان باید زودتر از اینها انجام می‌شد. نبود دامپزشک متخصص یوزپلنگ در کشور هم حقیقی انکار ناپذیر است به همین علت باید پرسید پروژه‌ای که ۲ سال برای آن وقت و هزینه صرف شده چرا مسائل اولیه‌اش تدارک دیده نشده است.

مریم خباز - گروه جامعه روزنامه جام جم