زنجیر تعرفه بر پای صادرات فولاد

به گزارش جام جم آنلاین، از نظر دولتی‌ها، وقتی قیمت جهانی فولاد بالا رفته، فولادسازان به صادرات بیشتر فکر می‌کنند و تمایل دارند محصولات خود را به جای عرضه در داخل، صادر کنند که همین اتفاق به کاهش عرضه در ایران و به تبع آن افزایش قیمت منجر‌می‌شود. فولادی‌ها هم می‌گویند این توجیه، فقط یک بهانه است تا دولت بتواند در درآمد شرکت‌های فولادی شریک باشد و عوارض بیشتری از آن‌ها بگیرد چرا که با افزایش تنش میان روسیه و اوکراین که نقش مهمی در تامین زنجیره فولاد دارند عرضه برخی کالا‌های این بخش کاهش یافته و به‌دنبال آن شرکت‌های ایرانی سهم خود را از بازار‌های صادراتی افزایش داده‌اند.

در عوارض پلکانی که مد نظر وزارت صمت است آمده به میزان رشد صادرات، عوارض بیشتری باید به دولت پرداخت شود که مبنای این افزایش، به آمار صادرات فولادی‌ها در دی‌ماه ۱۴۰۰ مربوط است. از نظر وزارت صمت، در صورتی‌که میزان رشد صادرات نسبت به مبنا، یعنی اول دی‌ماه، ۵درصد باشد، عوارض ۲درصد گرفته می‌شود. کما این‌که بالاترین عوارض ۲۲درصد لحاظ شده است، اما بخش خصوصی نظر دیگری دارد؛ از نگاه آن‌ها دولت، بازار داخلی و قیمت‌گذاری را دستوری کرده و بر همین اساس، هیچ اختیاری برای تعیین قیمت ندارند؛ بازار‌های خارجی هم به‌دلیل تحریم‌ها در شرایطی قرار گرفتند که چاره‌ای جز دامپینگ (رقابت نادرست) ندارند و به همین دلیل، قیمت فولاد ایران بین ۱۰ تا ۱۵درصد زیر قیمت‌های جهانی است.

ایران که جزو ۱۰ کشور تولیدکننده فولاد جهان است؛ برخلاف کشور‌هایی مانند چین، برزیل، روسیه، آمریکا و ... که با کاهش تولید مواجه شدند، تولید خود را افزایش داده و به بیش از ۲۸میلیون تن رسانده است. دولتی‌ها اصرار دارند که افزایش ۱۱درصدی تولید فولاد طی دو‌ماه گذشته باید در وهله اول به تنظیم بازار داخلی کمک کند، نه بازار‌های صادراتی.

طی چند هفته گذشته، قیمت فولاد در ایران افزایش داشته است و برخی با تمرکز روی این افزایش، معتقدند فولادی‌ها محصولات خود را به جای عرضه در داخل، صادر می‌کنند و همین کمبود عرضه موجب شده تا قیمت‌ها در داخل صعودی شود. برخلاف این نظر، فولادی‌ها می‌گویند مهم‌ترین عامل در این حوزه، افزایش بهای جهانی فولاد است که به‌دلیل جنگ روسیه با اوکراین، در سراسر دنیا تجربه می‌شود و فقط مختص ایران نیست. همچنین به‌دلیل افزایش قیمت شمش در بورس، قیمت آهن در بازار‌ها مسیر سربالایی به خود گرفت که در این دو‌حوزه، هیچ تقصیری متوجه فولادی‌ها نیست.

جام‌جم برای پیگیری موضوع اعمال تعرفه بر صادرات فولاد چند بار با مسؤولان وزارت صمت تماس برقرار کرد که متاسفانه هیچ پاسخی از سوی سیف‌ا... امیری، مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صمت داده نشد.

نابودی تولیدکنندگان فولادی در راه است

سیدرضا شهرستانی، عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در گفتگو با جام‌جم با بیان این‌که وزارت صمت هیچ‌وقت برای تصمیم‌گیری‌هایی که درخصوص بازار می‌گیرد، مشورتی با بخش خصوصی انجام نمی‌دهد، می‌گوید: وضع تعرفه برای صادرات فولاد به نابودی این صنعت منجر خواهد شد و فرصتی که به‌دلیل جنگ میان روسیه و اوکراین برای صادرکنندگان فولاد ایجاد شده است هم از بین خواهد رفت.

وی با اشاره به اختلاف تولیدکنندگان با وزارت صمت عنوان می‌کند: تعریف مشترکی درخصوص کالای خام یا نهایی بودن محصول میان وزارت صمت و تولیدکنندگان وجود ندارد، در حالی که کالای نهایی محصولاتی مانند میلگرد و شمش نهایی هستند و برای آن‌ها تعرفه‌ای به میزان ۸‌درصد برای میلگرد و ۱۷‌درصد برای شمش وضع شده است.

اگر این تعرفه پلکانی اجرا شود باید بخش بالادستی بیشتر پرداخت کند، اما شرکت ایمیدرو به‌دلیل این‌که سهم عمده آن برای وزارت صمت است از این قاعده مستنثاست. شهرستانی با بیان این‌که در میزان تولید شمش و میلگرد با مازاد تولید مواجه هستیم، بیان می‌کند: «ما دوبرابر نیاز داخل، تولید شمش و میلگرد داریم و زمانی که عنوان می‌شود تمام زنجیره فولاد در بورس عرضه شود یعنی این‌که چوب حراج به تمام تولیدات زده خواهد شد. این‌گونه تصمیمات باعث شده قیمت شمش در داخل ۱۵درصد ارزان‌تر از نرخ صادراتی باشد و برای برخی از شرکت‌ها رانت ایجاد می‌کند.

از سوی دیگر وزارت صمت با وضع عوارض ۱۷‌درصدی، این صنعت را به تعطیلی می‌کشاند.» وی با اشاره به مشکلات پیش روی تولیدکنندگان بیان می‌کند: «قیمت برق و گاز برای تولیدکنندگان فولاد به ترتیب ۵ و ۲۲ برابر شده است و در کنار این افزایش قیمت، شاهد قطعی برق و گاز نیز هستیم. این شرایط، زیان‌های هنگفتی را به تولیدکنندگان وارد خواهد کرد و می‌تواند باعث حذف آن‌ها از جریان صادرات شود.»

تعرفه صادرات، چاره مدیریت بازار نیست

محمد آزاد، رئیس سابق اتحادیه فروشندگان آهن در گفتگو با جام‌جم با انتقاد از وضع تعرفه بر صادرات فولاد می‌گوید: «زمانی که مازاد تولید در بازار وجود داشته باشد باید آن را به منظور افزایش درآمد‌های ارزی صادر کرد. در همه نقاط جهان برای افزایش صادرات جایزه تعیین می‌کنند، اما زمانی که صادرات باعث مشکل برای داخلی‌ها می‌شود باید از طریق مجوزهایی، میزان صادرات را کنترل کرد.» وی افزود: «با اجرای این عوارض قیمت سهام در بازار افزایش می‌یابد و برخی به اشتباه گمان می‌کنند درآمد‌های شرکت افزایش یافته است و این تصمیم باعث صادر شدن پیام اشتباه و منحرف‌کننده برای خریداران در بورس می‌شود.»

 

روح الله قیطاسی / روزنامه جام جم