توسعه اقتصادی هر کشور از مسیر تولید می گذرد

امروز بحث اقتصاد موضوع اول کشور ماست و رویکرد کشور باید بر مبنای اقتصاد مقاومتی باشد؛ در مساله اقتصاد و خودکفایی آیتم های مختلفی وجود دارد که البته برخی از آنها نتیجه تحریم و بسیاری نیز نتیجه سوء مدیریت های داخلی است.

اگرتحریم سبب مشکلاتی برای تامین مواد اولیه یا تامین قطعات مورد نیاز برخی واحدهای صنعتی شده یا عدم امکان مبادلات ارزی و مالی تولیدکنندگان با شرکای خارجی در بسیاری مواقع عطای صادرات را به لقایش بخشیده است، اما در این میان بخش عمده ای ازموانع تولید همچون نوسانات مداوم  نرخ ارز، کمبود نقدینگی،اخذ مالیات بر ارزش افزوده، رکود بازار به علت کاهش قدرت خرید مردم،کمبود مواد اولیه ناشی از تحریم،مشکلات ساختاری و قوانین منسوخ، تمرکز بر اولویت بازار،قاچاق کالا، فرسودگی ماشین آلات و تجهیزات، عدم رغبت مردم به کالای داخلی از جمله موانعی است که بر سر تولید داخلی سایه افکنده و بسیاری از واحدهای تولیدی را به تعطیلی و رکود کشانیده است. 

 حال باید دید توجه به منویات مقام معظم رهبری مبنی بر اهمیت مساله اقتصاد و نامگذاری سالهای مختلف با رویکرد اقتصادی در یک دهه اخیرتا چه اندازه محور اصلی برنامه ها و سیاستگذاری های وزارتخانه ها واتخاذ برنامه های متناسب با اولویت بندی مشکلات تولید بوده است.

 استان سمنان به عنوان یکی از قطبهای مهم و صنعتی کشورنقش ارزنده ای در تولید و صنعت و ارزآوری برای کشور  دارد و توجه به مشکلات نواحی صنعتی این استان و رفع موانع تولید در آنها در واقع توجه به معیشت نیروی انسانی عظیمی است که از سراسر کشور در واحدهای صنعتی این استان امرار معاش می کنند. به گفته حسن آل بویه رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی  استان سمنان، این استان به عنوان یکی از قطب های اقتصادی مهم کشور، در موارد مختلف از جمله تامین قطعات خودرو اعم از تجاری و حمل و نقل، صنعت داروسازی به ویژه داروهای دامی و صنایع معدنی نقش ارزنده ای در کشور ایفا نموده و در زمینه سرمایه گذاری بخش خصوصی خودروسازی، خودروهای تجاری وتامین اتوبوس مقام اول و در تامین قطعات خودرو مقام پنجم کشور را دارد،  استان سمنان 1 هزار و 750 واحد تولیدی درشهرکها و نواحی صنعتی دارد که بیش از 80 هزار نفر در این واحدها مشغول به کارمی باشند و در حال حاضر 147 واحد از این تعداد که 3 هزار و 800 نفر در آن اشتغال داشته اند تعطیل و راکد هستند. مدیر عامل شرکت شهرکهای صنعتی استان سمنان در خصوص دلایل تعطیلی این واحدها می گوید: برخی از این واحدها کالایشان از لحاظ کیفیت و قیمت رقابتی نبوده و اصطلاک ماشین آلات، اختلافات شرکا در موضوعات مختلف و عدم تامین نقدینگی  نیز ازدیگر دلایل تعطیلی این واحدها بوده است، اعطای مجوزهای متعدد به برخی واحدهای تولیدی بدون توجه به اشباع بازارهای داخلی و خارجی نیز در سالهای گذشته سبب شده تا ظرفیت تولید برخی واحدها به چند برابر میزان مصرف رسیده و در نتیجه غیر فعال شدن برخی از ظرفیت تولید این واحدها را به دنبال داشته باشد. 

 شرکت تولیدی کُندُر یکی از شرکت هایی است که در سال 80 به بهره برداری رسیده و در سال 90 پروژه های طرح و توسعه آن اجرا شده است این شرکت در سال با ظرفیت 170 هزار تن انواع پودر شوینده و 50 هزار تن انواع مایعات شوینده، صابونهای آرایشی بهداشتی، صابون حمام و خمیردندان با برندهای هوم کر، لایف کر،پونل، دلتا و آبان تولید نموده  و 20 تا 30 درصد از محصولات تولیدی خود را به کشورهای آسیای میانه صادر می کند؛ این شرکت تولیدی که 7 سال صادر کننده نمونه استان و 2 سال واحد نمونه کیفی در استان شده است 15 تا 20 درصد از مواد اولیه خود را از چین، هند و اروپا وارد نموده و با وجود رقابتهای بازار مصرف با ظرفیت 40 تا 50 درصدی فعالیت می کند. 

سید مهدی سیادت مدیر تولید این شرکت  می گوید: شرکت تولیدی کندر با شیوع کرونا نقش مهمی در تولید مواد ضدعفونی و توزیع آن در کشور دارد و در این مدت نه تنها تعدیل نیرو نداشته بلکه 90 نفر دیگر هم جذب کرده است.

ازنبودِ هماهنگی بین نرخ نهاده ها و نقدینگی تا ریسکِ حمل پول به صورت چمدانی

وی در خصوص مشکلات این واحد تولیدی گفت: نقدینگی که بانکها در اختیار مجموعه می گذارند با دلار 5-6 تومان است اما الان قیمت دلار 26-27 هزار تومان است، تمام نهاده های ما 4-5 برابر شده ونقدینگی که بانکها در اختیار ما می گذارند با توجه به افزایش نرخ نهاده ها همخوانی ندارد؛ علاوه بر این دولت باید مقداری بحث صادرات را ساماندهی کند تا رایزنهای ما در کشورهای مختلف بتوانند زمینه حضور مان را در  کشورهای دیگر مثل عراق و افغانستان راحت تر کنند تا ما با فراغ بال بهتری در کشورهای همجوار به صادرات بپردازیم.

سیادت افزود: بحث مبادله پول و نحوه انتقال به شیوه سنتی و چمدانی نیز موضوع مهمی است که خیلی ها چنین ریسکی نمی کنند و قید صادرات را می زنند که این موضوع به هیچ عنوان در شان کشور ما نیست.

 به گوش رسیدن صدای زنگ خطر کمبود آب / کمبود برق به زودی

مدیرتولید شرکت کندرمی گوید: با توجه به اینکه محصول تولیدی این شرکت آب براست  و حدود 60 تا 70 درصد ازماده اولیه محصولات مایع این شرکت از آب تشکیل می شود، اگر فکری به حال تامین آب نشود در آینده ای نزدیک مشکلات عدیده ای ممکن است اتفاق بیافتد واین موضوعی است  که در کوتاه مدت باید برای آن تدابیری اندیشیده شود.

سیادت با بیان اینکه در حال حاضر آب موجود در چاههای شرکت جوابگوی ما نیست و اگر تولیدات ما 20-30 درصد افزایش پیدا کند باید آب را با 10 برابر قیمت از شهر بخریم، گفت: البته اگر آب وجود داشته  باشد، و این زنگ خطر بزرگی برای مجموعه ماست. 

مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان سمنان نیزبا اذعان به مساله کمبود آب به عنوان  یکی از مهمترین و جدی ترین چالشهای صنعت در استان سمنان،می گوید: کمبود آب در حال حاضر نه تنها برای صنایع آب بَر بلکه برای مصارف بهداشتی است و با وجود آنکه در حال حاضر در استان مشکل برق نداریم ولی اگر سرمایه گذاری جدید از همین الان شروع نشود به زودی مشکل برق هم  به مشکلات ما اضافه خواهد شد.

ازنخریدن محصول تولیدی تا عدم حمایت دولت

 شرکت تولیدی عقاب افشان یکی دیگر از شرکت های تولیدی اتوبوس و مینی بوس در شهرک صنعتی سمنان با بهترین استانداردهای جهانی است که مورد قبول تمام کشورهای  دنیا وشرکت های اتوبوسرانی است. این شرکت در حال حاضر دارای 2هزار نیروی تولیدی مستقیم درزمینه تولید و خدمات پس از فروش در کل ایران است و 70 درصد ناوگان برون شهری کشور متعلق به این شرکت است.

 مهدی آتشی نماینده کارگران شرکت عقاب افشان درتشریح مشکلات این واحد تولیدی  می گوید: دراین شرکت روزانه بیش از 8 دستگاه اتوبوس در روز تولید می شده و به کشورهای عراق، ترکیه، اوکراین، عربستان و.. صادرات داشته ایم  که پس از تحریم ها جلوی ورود شاسی از کشور سوئد گرفته شد و مدیر شرکت بخاطر جلوگیری از رکود تولید و بیکاری نیروها و نیروها، مجبور شد این شاسی را با هزاران مشکل از جمله حمل و نقل پول، تحت لیسانس بهترین کیفیت از کشور چین وارد کند که بعد ازمدتها تلاش شبانه روزی برای برطرف کردن ضعفها و رساندن  کیفیت آن به حد مطلوب، تولید اتوبوس و مینی بوس دوباره آغاز شد ولی متاسفانه بعد از این چرخه دیگر خریدی از ما صورت نگرفت.

نماینده کارگران شرکت عقاب افشان با اشاره به وجود تبانی بین شرکت ها، می گوید: قبل از تحریم ها ناوگان حمل و نقل تهران اگر 200 یا 300 اتوبوس نیاز داشت حداقل یک سوم یا دوسومش را ازما می خرید ولی با شروع  تحریمها همه خرید از ایران خودرو دیزل انجام می شود با وجودی که جنس ما دارای بهترین کیفیت است و این عدم خرید باعث شد که ما نتوانیم شاسی بهتر و بیشتری تولید کنیم و تولید روزانه ما به 1 یا 2 اتوبوس رسیده که اینها هم روی دست ما مانده است؛ در صورتی که ما یک شرکت خصوصی هستیم و دولت هم باید بیشتر از ما حمایت کند.

آتشی اظهار کرد: مساله دوم ما مشکل مالی است وامی که باید به ما بدهند تخصیص پیدا نمی کند، دولت ناوگان عمومی را حمایت و نوسازی نمی کند، تولید ما فعلا فقط تولید درون شهری است  الان 3-4 سال است که صادرات نداریم کارگرهای این شرکت همه کسانی هستند که بالای 25 سال سابقه دارند و با تجربه هستند ولی الان با وجود تلاشهای شبانه روزی مدیر شرکت برای جلوگیری از بیکار شدن کارگرها مدتی است حقوق ها به تعویق افتاده است.

وی می افزاید:  قبلا 40 تا 50 درصد قطعات مصرفی در این شرکت از کشورهای دیگروارد می شد اما هم اکنون  شرکت عقاب با راه اندازی 18 کارخانه درشهرکهای صنعتی سمنان تمام قطعات مصرفی جز شاسی ویک صندلی راننده اتوبوس که از چین وارد می شود را تولید می کند.

شرکت تولیدی" مکث الکترونیک مهدیشهر" واقع در شهرک صنعتی سمنان  تولید کننده انواع لوازم برقی خانگی مانند ماشین لباسشویی، جارو برقی، و کولراست که قصد دارد در آینده خط تولید تلوزیون را هم راه اندازی کند، این شرکت با حدود 200 نفر نیروی کار روزانه 100 تا 150 دستگاه  لوازم خانگی تولید می کند که ظرفیت تولید 1500 تا 2000 تا را هم دارد، 90 درصد مواد اولیه این شرکت از پتروشیمی ایران تهیه می شود و 10 درصد آن وارداتی است. بیشترین محصول تولیدی این شرکت بر اساس سفارش مشتری تولیدو به کشورهای عراق، سوریه، آذربایجان و...صادر می شود.

عباس عزیزی منش مدیر تولید شرکت عقاب افشان می گوید: 2 سال پیش تمام تجهیزات دستگاههای پلاستیک سازی را آورده ایم قالبهایش را هم تهیه کرده ایم   95 درصد از قطعات مورد نیاز را داخل شرکت تولید می کنیم، مواد اولیه از پتروشیمی ایران تهیه و بعد ازقطعه قطعه شدن به خط مونتاژ ارسال و تبدیل به یک قطعه از لوازم خانگی می شود؛ با اینکه تجهیزات ما می توانست خیلی کاملتر و بهتر از این باشد ولی تحریم جلوی کار ما را گرفت و نتوانستیم تمام تجهیزات را از چین وارد کنیم ما 7 سال قبل به فکر افتاده بودیم این کارها را انجام دهیم ولی قیمت دلار به هم ریخت و کار ما سه چهار سال عقب افتاد وقتی ما کاررا شروع کردیم قیمت دلار 3-4 تومان بود ولی زمانی که خواستیم دستگاهها را بیاوریم دلار تا 20 تومان هم رسید.

ازعدم ثبات بازار تا عدم اطمینان مشتری های داخلی

عزیزی منش می گوید: مشکل اصلی ما عدم ثبات بازار است ما در یک ماه 3 جور مواد می خریم اول ماه مواد اولیه از پتروشیمی ایران کیلویی 30 تومان می خریم، وسط هفته 40 تومان و آخر هفته به 70-80 تومان هم می رسد بعد از 20 روز دوباره  45 تومان می شود قبلا متغیرات مواد بین 200 تا 500 تومان بوده است وقتی ما قرارداد با مشتری می بندیم این تغییرات را نمی توانیم دوباره لحاظ کنیم و بعضی مواقع بعد از بستن قرارداد تا تحویل محصول به مشتری مواد اولیه صد درصد گران می شود و این باعث ضرردهی ما می شود.

 مدیر این شرکت تولیدی می گوید: با رفتن برندهایی مثل ال جی و سامسونگ مشتری های ما بیشتر شده ولی بازار داخلی به خاطر عدم اعتماد به این برند و همچنین پایین آمدن قدرت خرید، هنوز استقبال چندانی از محصول ما نکرده است ؛چون قیمت تمام شده محصول ماهم بالاست مشتری تا زمانیکه اعتماد نکند نمی خرد.  در حال حاضر به خاطر قدرت رقابت محصولات ما با چین، مشتری های خارجی وکشورهای اطرافمان به ما اعتماد کرده و خریدشان را از ما انجام می دهند اما مشتری داخلی چون هنوز قدرت خرید ندارد نمی تواند اعتماد کند.

تحریم؛ هم تهدید هم فرصت

مدیر عامل شرکت شهرک های صنعتی استان سمنان در گفتگو با خبرنگار جام جم درخصوص بیشترین موانع تولید در استان سمنان ادامه داد: اختلاف قیمت ارز تامین نقدینگی را در واحدها حداقل 4 برابر افزایش داده و باعث گرانی محصولات شده است و لازم است توان خرید مردم هم تقویت شود.

وی در خصوص  میزان نقش تحریم و قاچاق در بین موانع تولید، می گوید: نقش تحریم در تولید و به ویژه مبادلات پولی قابل توجه است ولی همین تحریم باعث فرصت های بسیار زیاد و سرمایه گذاری های جدید شده است، قبل از تحریم ما هیچوقت به ساخت داخل و تولید داخل برخی کالاها فکر نمی کردیم و می گفتیم تولید داخل آنها توجیه یا مزیت ندارد و واردات آن با پول نفت انجام می شد اما بعد از تحریم یک سری از افراد حرفه ای که وارد کننده بودند و بازار دنیا را می شناختند به تولید کننده تبدیل شدند و طرحهای بسیار خوبی ارائه دادند که منجر به پیشرفت های زیادی شد.

آل بویه افزود: هر چند که تحریم های ظالمانه باید برداشته شود اما نگرانی ما از این است که اگر دوباره شلنگ نفت به اقتصاد ایران وصل شود، پول نفت  تزریق شود و قاچاق دوباره افزایش یابد این طرح های بزرگی که طی دو سه سال اخیردر استان سمنان و 10 استان صنعتی کشورآغاز شده است به طور نیمه تمام روی دست ما بماند بنابراین با برداشت تحریم های ظالمانه، رویکرد و پارادایم اقتصادی کشور نباید تغییر کند.

وی با بیان اینکه قاچاق دربخش محصول نهایی در حال حاضربا توجه به قیمت ارز نسبت به سابق، درصد قابل توجهی نیست در  خصوص نقش ارزش افزوده در بالا رفتن قیمت محصولات، گفت: مالیات بر ارزش افزوده مکانیزم دریافتش مشکل دارد یعنی در چند مرحله گرفته می شود که به نظر ما باید از محصول نهایی گرفته شود و بدتر آنکه آن چیزی که به ما مربوط می شود واحدها و نواحی شهرک صنعتی است؛ قبلا بخشی ازعوارض به شهرک های صنعتی برمی گشت وقتی تجمیع عوارض اتفاق افتاد واحدهای صنعتی هم ارزش افزوده پرداخت می کنند و هم برای راهوری شهرک هایشان دوباره مجبورند حق شارژ بدهند که این عددها در حال افزایش است؛ بخش از این چون در لایحه اصلاحیه ارزش افزوده بود  حذف شد حالا دوباره نمایندگان دارند آن را مطرح می کنند، باید درصدی از این ارزش افزوده برای راهوری، نوسازی و باز سازی شهرک ها و نواحی صنعتی به بخش صنعت باز گردد.

مدیرعامل شرکت  شهرک های صنعتی استان سمنان در خاتمه با اشاره به تصویب سند آمایش سرزمینی استان سمنان در سطح ملی، گفت: در این سند،آمایش حوزه صنعت و تکلیف منطقه ای و برش شهرستانی نیز مشخص شده و امیدواریم در آینده به کاهش مشکلات بخش تولید استان منجر شود. 

در هر روی؛ از آنجا که رونق اقتصادی کشور درگرو رونق و شکوفایی تولید داخلی است و محقق شدن این امر مهم نیازمندیک عزم همگانی بین مردم و مسئولان است؛ دولت ومجلس باید به عنوان دو بازوی مهم قانونگذاری و اجرایی کشورتمام تلاش خود را برای فراهم نمودن بسترهای تولید بکار گرفته و با اصلاح قوانین معیوب و حذف بوروکراسی اداری زمینه جهش اقتصادی را فراهم نمایند و از طرفی با جلوگیری از واردات بی رویه کالا بستر مناسبی برای رونق تولید داخلی وافزایش زمینه کسب و کارایجاد نموده و با جلب اعتماد عمومی در استفاده از تولید داخلی به بالابردن درجه کیفی محصولات کمک نمایند؛ مردم نیزبا حمایت بیشتر از کالای داخلی علاوه بررفع نواقص احتمالی، سبب ایجاد زمینه اشتغال هموطنان و رونق اقتصادی کشور و خانوارهای ایرانی را فراهم نمایند.