ناگفته‌‌های بزرگ‌ترین عملیات دریایی ایران

شروع ماموریت پراتفاق و سخت ناوگروه ارتش در اواسط روز‌های بهاری کلید خورد و ناوبندر مکران و ناوشکن سهند -که هردو از دستاورد‌های دفاعی بومی کشورمان هستند- ۱۲ اردیبهشت راهی آب‌های اطلس شدند و از همان اول کار تا پایان ماموریت زیر ذره‌بین کشور‌های غربی و آمریکا قرار داشتند؛ در واقع آنچه ماموریت ناوگروه‌های ۷۵ و نیروی دریایی ارتش را متفاوت از اتفاقات مشابه قبلی کرد، فقط پیمودن یک مسیر طولانی آن هم بدون پهلوگیری برای سوخت نبود بلکه به دلیل ورود به باشگاه اولین‌ها برای ایران در آب‌های اقیانوس اطلس شمالی بود، چرا که این منطقه تاکنون فقط حیاط خلوت آمریکا، انگلیس و فرانسه بوده و کشوری دیگر وارد این حوزه نشده بود.

 

برای دریانوردی‌های طولانی‌مدت معمولا یگان‌های شناوری به منظور تامین مایحتاج خود باید در بنادری میان راه پهلوگیری کنند، اما یکی از اتفاقات عجیب در ماموریت ناوگروه ۷۵ دقیقا همین نکته بود که به دلیل کارشکنی‌های آمریکا و تحمیل اراده سیاسی‌شان بر کشور‌های آفریقایی، امکان ارائه خدمات پشتیبانی و پهلوگیری در بنادر این کشور‌ها فراهم نشد، اما با این وجود ظرفیت ناوبندر مکران نیروی دریایی ارتش چنان تعبیه شده بود که این نیرو را برای دریانوردی‌های طولانی‌مدت از پهلوگیری در هر بندری بی‌نیاز می‌کرد؛ درواقع این ناوبندر یک پایگاه دریایی متحرک و چندمنظوره با طیف گسترده‌ای از نیاز‌های عملیاتی و اطلاعاتی در حوزه الکترونیکی، پهپادی، موشکی و بالگردی بود.

 

نکته بسیار مهم دیگر مسیر طی‌شده توسط ناوگروه ۷۵ نیروی دریایی به ویژه در قسمت دماغه امید نیک و اقیانوس اطلس بود که به دلیل وجود جریان‌های اقیانوسی یکی از خشن‌ترین پهنه‌های آبی دنیا‌ست و این منطقه به همین دلیل در ادبیات دریانوردی به گورستان کشتی‌ها معروف است.

 

البته طبیعتا عبور از چنین آبراهی برای ناوبندر مکران با ۱۲۱ هزار تن چالش عمده‌ای محسوب نمی‌شد، اما برای ناوشکن بومی سهند با وزن ۱۳۰۰ تن، یک چالش بی‌سابقه بود که سهند هم توانست از این آزمون سربلند بیرون بیاید. حالا توان عملیاتی-پشتیبانی جمهوری اسلامی برای حضور در آب‌های دوردست به خوبی محک خورده و مشخص شد ناوبندر مکران با یک بار سوختگیری قادر است بدون پهلوگیری، سه دور کره زمین را دریانوردی کرده و با چنین وضعیتی از هر ماموریتی پشتیبانی کند، برای بررسی چرایی مهم‌بودن این ماموریت دریایی و تشریح اقدامات ویژه‌ای که در طول این سفر پرمخاطره پیش روی این ناوگروه بوده با امیردریادار دوم مجتبی محمدی، فرمانده هفتاد و پنجمین ناوگروه اعزامی به اقیانوس اطلس گفتگو کرده‌ایم که مشروح آن در ادامه آمده است:

با توجه به اتمام موفق ماموریت دریایی چندین ماهه ناوگروه ۷۵ ارتش در آب‌های بین‌المللی درباره چرایی خاص و مهم‌بودن این مأموریت و اقدامات ویژه‌ای که در طول این ۱۳۳ روز ماموریت پشت سر گذاشتید، توضیح دهید.

ما به عنوان ناوگروه رزمی ماموریت داشتیم در آب‌های دوردست اقیانوسی اطلس دریانوردی داشته باشیم و حضوری مقتدرانه برای نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و نیرو‌های مسلح در اقیانوس‌ها رقم بزنیم و در عین حال توانمندی و تاب‌آوری یگان‌های شناور نیروی دریایی را در اجرای ماموریت‌های طولانی محک زده و به جهانیان ثابت کنیم که در هر جا نیاز باشد منافع جمهوری اسلامی ایران تامین شود نیروی دریایی ما در آنجا حاضر است و این محدوده می‌تواند بسیار فراتر از دریای عمان و اقیانوس هند باشد.

 

از این رو در هر اقیانوسی که مورد علاقه جمهوری اسلامی ایران باشد و منافع ما اقتضا کند، حضور داریم. در واقع هر‌جا کشتی‌های تجاری و نفتکش ما عبور کنند و نیاز داشته باشند یک نیروی مسلح حافظ منافع آن‌ها باشد، ما در آنجا حاضریم، البته نه فقط برای جمهوری اسلامی ایران بلکه برای سایر کشور‌ها نیز همین طور است، بنابراین ما با حضور خود اعلام کردیم که پرچم سه‌رنگ جمهوری اسلامی ایران نشانگر برقراری صلح و امنیت پایدار در دریاست.

 

ما فراتر از جمهوری اسلامی ایران و کیلومتر‌ها دورتر از کشورمان حضور موثری داشتیم که این مساله الهامبخش و آرامبخش بود؛ الهامبخش برای امنیت و ثبات منطقه و آرامبخش از جهت این‌که نیرو‌های مسلح همیشه حاضر هستند تا اگر به دلیل ناامنی، دزدی دریایی و کمک‌رسانی و امدادرسانی به حضور آن‌ها نیاز بود، نه‌تن‌ها به کشتی‌های ایرانی بلکه به تمام کشور‌ها کمک کنیم.

اولین بار به دلیل ضرورت این حضور بود که از طرف فرمانده معظم کل قوا برای ما تشریح شد که نیاز است تا در حیاط خلوت کشور‌هایی که ادعای دریانوردی و استکباری دارند حضور پیدا کنیم؛ از این رو این حضور در درجه اول برای ما از این جهت اهمیت دارد که توانستیم فرمان رهبرمان و فرمانده نیرو‌های مسلح را اجرایی کنیم.

 

اهمیت این موضوع در درجه دوم هم به دلیل حضور قدرتمندانه و افتخارآفرینی بود که به گفته خودشان آن‌ها فقط نظاره‌گر حضور ما بودند و به عبارت «ما آن‌ها را رصد می‌کنیم» اکتفا کردند، بنابراین این حضور نه جای سوال و نه هیچ توضیح اضافه‌ای برای آن‌ها باقی نگذاشت؛ لذا نیروی ارتش جمهوری اسلامی ایران همانند همه کشور‌ها که می‌توانند در همه آب‌های بین‌المللی حضور داشته باشند ثابت کرد که می‌تواند مطابق قوانین بین‌المللی در هرمنطقه‌ای حضور بدون خطر، موثر و امنیت‌آفرین داشته باشد.

یکی از نکات حائز اهمیت در این مأموریت این بود که ناو‌های اعزامی مکران و سهند به عنوان صنایع دفاعی کاملا بومی و ساخت ایران بوده‌اند و یک مسیر بسیار طولانی را در یک شرایط اقلیمی خاص در اقیانوس اطلس با موفقیت پشت سر گذاشتند. درباره دستاورد‌های این بخش هم توضیح دهید.

ناوشکن سهند یک محصول کاملا بومی و ایرانی است که توسط دانشمندان، متخصصان ایرانی و جوانان نیروی دریایی در داخل کشور ساخته شده و کاربری آموزش و به‌کارگیری و نگهداری و هدایت آن نیز در ایران انجام شده، اما از آنجا که برای یک نیروی دریایی راهبردی که اهداف راهبردی هم در پیش داشت، طراحی شده بود در آن ویژگی‌های لازم مقاومت در برابر امواج اقیانوسی مربوط به تمام شرایط آب و هوایی منطقه‌ای و غیرمنطقه‌ای و تسلیحات لازمی که می‌توانست امنیت این ناوگروه را در طول مسیر -چه از سطح دریا و چه از زیر سطح دریا و در فضا- تامین کند، لحاظ شده بود.

 

ناوبندر مکران هم یک تانکری بود که با توجه به مقتضیات نیروی دریایی تغییر کاربری داد و توسط کارشناسان داخلی به یک پایگاه شناور متحرک برای تامین نیازمندی لجستیکی یگان‌های رزمی در آب‌های دوردست تبدیل شد که بتواند آب، سوخت، مواد غذایی، نیازمندی‌های بالگردی و نیازمندی‌های پزشکی همراه خود را در کیلومتر‌ها دورتر از پایگاه ساحلی بدون این که وابسته به هیچ بندر و پهلوگیری به هیچ کشور دیگری باشد، تامین کند.

 

مجموعه این موارد نیروی دریایی را به این توانمندی رساند که بتواند به مدت ۱۳۳ روز و ۴۶هزار کیلومتر در آب‌های دوردست دریانوردی کند. البته در حال حاضر ناوبندر به عنوان ناو لجستیکی، سنگین و تامین‌کننده را فقط ایران و آمریکا در اختیار دارند.

ما پیش‌بینی کرده بودیم و از این رو مأموریت خود را بر این مبنا پیش بردیم که قرار نیست در جایی توقف کنیم بنابراین طبق برنامه‌ریزی ما قرار بود بدون پهلوگیری بتوانیم در مدت و مسیر تعریف شده دریانوردی کنیم و خودمان اهداف مختلفی اعم از آموزشی، ناوبری و محک‌زدن و ارزیابی توانمندی‌های نیروی دریایی در همه ابعاد را مشخص کنیم و از این رو برای ما مهم نبود که بخواهند به ما اجازه پهلوگیری بدهند یا خیر.

 

اگر پهلوگیری‌های ما با نفوذ استکبار جهانی کنسل شد یا آن کشور‌ها چنین اجازه‌ای به ما ندادند فقط به دلیل رساندن پیام صلح و دوستی جمهوری اسلامی ایران به این کشور‌ها بود که بگوید ناوگروهی که در حال عبور است تمایل دارد ارتباط دیپلماتیک برقرار کند؛ لذا وقتی این تمایل با پاسخ منفی روبه‌رو شد یک شکست را برای آن‌ها به دنبال داشت چراکه ما ثابت کردیم بدون آن‌که آن‌ها اجازه پهلوگیری بدهند می‌توانیم از مدار ۳۵ درجه جنوبی تا مدار ۶۰ درجه شمالی را با عزت و اقتدار برویم و به هیچ کس هم وابسته نباشیم.

ناوگروه‌های رزمی ما همیشه در دریا حضور دارند و در حال حاضر ناوگروه ۷۷ ما در دریای سرخ حاضر و در حال اجرای مأموریت است؛ اما در پایان این گفتگو بنده می‌خواهم به نکته‌ای اشاره کنم و آن مربوط به حضور دریانوردان در این ماموریت‌های طولانی است که یکی از آن‌ها ناوگروه ۷۵ بود که از یک تا ۷۴ آن قبلا اجرا شد و از ۷۵ تا ۷۷ آن نیز در حال اجرایی‌شدن است؛، اما همه این ماموریت‌ها مدیون صبر و شکیبایی خانواده‌های کارکنان نیروی دریایی در ناوگروه‌های رزمی است که محیط دریانوردی و محیط رزمی را برای کارکنان نیروی دریایی فراهم می‌کند و به همین دلیل یکی از عوامل موفقیت نیروی دریایی در اجرای این ماموریت‌ها، خانواده‌های این عزیزان هستند که از آن‌ها تشکر و قدردانی‌می‌کنیم.

با توجه به این‌که ایران به نوعی وارد حیاط خلوت آمریکا در اقیانوس اطلس شده و تابوی حضور در آنجا برای کشتی‌های منطقه شکسته شد در باره این موضوع آن هم در شرایطی که بدون هیچ مشکل فنی و مشکلات پزشکی شاهد بازگشت از این ماموریت بودیم، توضیح دهید و بفرمایید این موضوع چگونه اتفاق افتاد.

آن‌ها ادعا داشتند که در اقیانوس اطلس و دریای بالتیک حیاط خلوت داشته‌اند و حتی برخی از آن‌ها ادعا داشتند که در دریای سرخ و شرق مدیترانه حیاط خلوت دارند، اما با حضور نیروی دریایی ارتش در تمامی مناطق که مورد ادعای تسلط آن نیرو‌ها بود، این تابو شکسته شد و هژمونی قدرت آن‌ها در‌هم ریخت، ما، چون می‌خواستیم این ماموریت را با اطمینان و مبتنی بر خوداتکایی و خودکفایی انجام دهیم و ابعاد علم و فناوری و دانش و توانمندی دانشمندان و جوانان ایرانی را به همه دنیا نشان دهیم برای همه این ابعاد پیش‌بینی‌های لازم را کرده بودیم بنابراین از لحاظ مسائل فنی پیش‌بینی قطعات یدکی تیم‌های تعمیراتی را در داخل همین ناوبندر کرده بودیم؛ در واقع این ناوبندر یگانی است که مانند یک بندر همیشه در دریا قرار دارد و هر نوع تعمیرکار و هر نوع قطعه‌ای که برای یگان خود بخواهیم در آن وجود دارد و هر متخصصی که نیاز باشد دستگاهی را در دریا در صورت بروز مشکل فنی تعمیر کند هم وجود داشت، از لحاظ تیم پزشکی و بیمارستان هم یک تیم کامل و مجهز در ناوبندر تعریف شده بود که از امکانات جراحی و بیهوشی و بستری تا امکانات مراقبت‌های ویژه در صورت بروز مواجه‌شدن با ویروس کرونا برخوردار بود، ما با استفاده از بالگردی که در اختیار داشتیم می‌توانستیم جابه‌جایی نفرات ناوشکن سهند را به این بیمارستان هم انجام دهیم.

تیم‌های عملیات ویژه قایق‌ها و امکانات دفاعی برای مبارزه احتمالی با دزدی دریایی و نیرو‌های عملیات ویژه که اگر در طول مسیر کشوری یا کشتی‌ای در جهت مبارزه با تروریسم و دزدی دریایی درخواست کمک داشته باشد، تعریف شده بود تا این عملیات را هم در مناطق دورتر از جمهوری اسلامی اجرا کنیم.