دفع زباله‌ های عفونی خطرناک بیخ گوش کرمانشاه (+عکس)

زباله‌های بیمارستانی بدون در نظر گرفتن شیوه‌نامه‌های بهداشتی و زیست‌محیطی در کنار شهر کرمانشاه دفن یا رها شده و بخشی از آنها توسط زباله‌ گردها داخل شهر آورده‌شده و باعث انتشار عفونت و بیماری در میان اهالی شهر می‌شوند.

حال آنکه این نوع زباله باید پس از قرارگرفتن در دستگاه بی‌خطرساز (غیرسوز) خرد و در مکانی مخصوص همراه آهگ و دیگر مواد ضدعفونی‌کننده دفن شود؛ روندی که در کرمانشاه معیوب است. اگر می‌خواهید بدانید این مساله چه تاثیری در سلامت مردم دارد، بد نیست به این آمار توجه کنید.

آن‌طور که سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده، بیش از ۴۰درصد پسماندهای بیمارستانی عفونی هستند و سالانه ۶میلیون نفر در جهان به دلیل نبود مدیریت صحیح این پسماندها جان خود را از دست می‌دهند. حالا فکر کنید که چند درصد از این مرگ‌ومیرها به کشور ما مربوط می‌شود که در بیشتر موارد زباله‌های شهری و بیمارستانی در فضای باز و بدون عملیات امحا و بی‌خطرسازی رها می‌شود.

مرداد۱۳۹۷ گزارش‌هایی درباره وضعیت نامناسب دفن زباله‌های بیمارستانی کرمانشاه در رسانه‌ها منتشر شد که پس از آن متخلفان به دستگاه قضایی معرفی شدند و بنا شد دانشگاه علوم‌پزشکی حداکثر پس از سه‌ماه- یعنی تا آذر97- برای ایجاد سایت جدید دفن زباله اقدام کند.

حالا پس از گذشت سه‌سال از این موضوع نه‌تنها زباله‌های بیمارستانی کرمانشاه دارای مکانی مشخص نشده بلکه همچنان برخلاف شیوه‌نامه‌های زیست‌محیطی در سایت زباله سراب قنبر دفن می‌شود.

شرکت‌های امحا زباله طرف قرارداد دانشگاه علوم‌پزشکی این نوع از زباله را صبح‌ها به محل سایت دفن زباله سراب قنبر می‌آورند و آن را تا بعدازظهر در گوشه‌ای از سایت یا چاله‌های روباز رها می‌کنند.

همه اینها درحالی است که براساس مصوبه سال۱۳۸۳ مجلس شورای اسلامی، زباله‌های بیمارستانی، عفونی و شیمیایی که برای سلامت جامعه تهدید محسوب می‌شود باید ایمن‌سازی و تحت‌شرایط خاصی
دفع شود.

زباله‌ گردها در میان زباله‌ های عفونی

براساس مشاهدات خبرنگار جام‌جم، زباله‌های بیمارستانی که معمولا شامل سرنگ‌ها و شیشه‌های آزمایشگاهی حاوی خون و ترشحات بیماران، پانسمان‌های آلوده، ظروف تخلیه ترشحات بدن بیماران، تیغ‌های جراحی، سرنگ، لباس‌های بیمارستانی، پسماند دارویی و مواد شیمیایی هستند، خردنشده به سایت دفن زباله منتقل می‌شود که این موضوع زباله‌گردها را برای استفاده از مواد پلاستیکی موجود در آنها ترغیب می‌کند.

زباله‌گردها پیش از رسیدن نخستین خودرو حامل زباله‌های بیمارستانی در سایت دفن زباله حضور دارند و پس از تخلیه، مواد پلاستیکی را جدا می‌کنند تا برای فروش به ضایعات فروشی‌های داخل شهر بیاورند.

براساس مصوبه کارگروه مدیریت پسماند کرمانشاه شرکت‌های دفن زباله باید نیروهای خود را همراه نیروهای پلیس (شرکت‌های تامین امنیت وابسته به ناجا) در محل دفن زباله‌های بیمارستانی مستقر کنند تا زباله‌گردها نتوانند به زباله‌های بیمارستانی دسترسی داشته باشند.

با این حال در زمان مراجعه خبرنگار جام‌جم به سایت سراب قنبر، نیروهای ناظر شرکت دفن پسماند حضور نداشتند و تنها خودروهای حمل زباله در محل سایت تردد داشتند. یک نفر از پرسنل ناجا نیز در فاصله‌ای بسیار دورتر از محل دفن مستقر بود، آنقدر که زباله‌گردها به‌راحتی به فعالیت خود ادامه می‌دادند.

از سوی دیگر سایت سراب قنبر محدوده خاص یا دیوارکشی ندارد و نظارتی نیز بر ترددها در این سایت انجام نمی‌شود که این امر از دیگر عوامل تسهیل‌کننده برای دسترسی زباله‌گردها به پسماندهای بیمارستانی است.

شهریور۹۷ ، فضل‌ا... رنجبر، فرماندار کرمانشاه که از سوی استانداری مسوولیت ساماندهی به سایت دفع زباله سراب قنبر را به‌عهده گرفت، اعلام کرده بود که این سایت به‌سرعت محصور خواهد شد که این وعده تاکنون عملی نشده است.

سوءاستفاده مراکز درمانی متخلف

نبود نظارت بر ترددها در سایت دفن زباله سراب قنبر باعث‌شده تعدادی از مطب‌ها و مراکز درمانی هم زباله‌های خود را به‌صورت غیرمجاز و خارج از چرخه بی‌خطرسازی به این مکان منتقل کنند. زباله‌های پرخطر این مراکز یا توسط افراد منتقل‌کننده به آتش کشیده یا در گوشه‌ای از سایت رها می‌شود و بوی تعفن شدیدی از آنها به مشام می‌رسد.

دانشگاه علوم‌پزشکی بی‌تفاوت است

اداره‌کل حفاظت از محیط‌زیست استان کرمانشاه از سه سال گذشته تاکنون بارها درباره مشکل پسماندهای بیمارستانی به دانشگاه علوم‌پزشکی تذکر داده که تاکنون هیچ‌کدام از آنها اثرگذار نبوده است.

مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان کرمانشاه دراین‌باره به جام‌جم می‌گوید: از نظر ما سایت دفن زباله سراب قنبر در جنوب شهر کرمانشاه به هیچ عنوان جای مناسبی برای دفن زباله‌های بیمارستانی نیست و بارها نیز دراین‌باره اعتراض خود را اعلام کرده‌ایم.

فریدون یاوری توضیح می‌دهد که دانشگاه علوم‌پزشکی از حدود سه سال پیش مکان جدیدی را برای دفن زباله‌های بیمارستانی در محدوده پشت سایت سراب قنبر معرفی کرده اما درعمل هنوز اقدامی برای انتقال این نوع زباله خطرناک صورت نگرفته است. وی یادآور می‌شود که موافقت محیط‌زیست با دفن زباله‌های بیمارستانی در سایت سراب قنبر به‌صورت موقتی بود اما اکنون این سایت دیگر جایی برای دفن زباله‌های بیمارستانی ندارد از این رو باید هرچه سریع‌تر برای این موضوع چاره‌اندیشی شود.

تعلل در برون‌سپاری

مدیران دانشگاه علوم‌پزشکی که این روزها شیوع بیماری کرونا آنها را به‌شدت گرفتار کرده، معتقدند که توانایی ساماندهی زباله‌های بیمارستانی با کمک نیروهای خود را ندارند با این حال آنان در برون‌سپاری ساماندهی سایت جدید نیز تعلل می‌کنند؛ البته وقتی ما سراغشان می‌رویم مسوول بهداشت‌محیط دانشگاه علوم‌پزشکی کرمانشاه از طریق تریبون ما از شهرداری تقاضا می‌کند که دفن زباله‌های بیمارستانی و آماده‌سازی سایت جدید را به‌عهده بگیرد.

یحیی زائبی می‌گوید: ما می‌خواهیم در قالب برون‌سپاری خدمات، پروژه آماده‌سازی سایت جدید و دفن زباله‌های بیمارستانی را به شهرداری واگذار و هزینه را به‌صورت اقساطی پرداخت کنیم.

درخواست دانشگاه علوم‌پزشکی نه‌تنها تاکنون توسط شهرداری پذیرفته نشده بلکه دانشگاه علوم‌پزشکی خود نیز در زمینه گرفتن پیمانکار برای آماده‌سازی سایت جدید اقدامی انجام نداده است.

براساس آخرین اخطار اداره‌کل حفاظت از محیط‌زیست که خرداد امسال صادر شد، قرار بود مرداد دانشگاه علوم‌پزشکی موضوع دفن زباله‌های بیمارستانی را ساماندهی کند اما این موضوع بازهم بی‌نتیجه ماند.

حال قرار است که در نشست بعدی کمیته مدیریت پسماند استانداری کرمانشاه نسبت به این موضوع تصمیم‌گیری شود؛ تصمیمی که احتمال دارد همچون نشست‌های قبلی این کمیته بی‌نتیجه بماند.

زنجیره زباله‌ های عفونی زباله‌ گردها و مردم

تعلل‌های مکرر در ساماندهی زباله‌های بیمارستانی در حالی رخ می‌دهد که به عقیده متخصصان این نوع زباله، تهدیدی جدی برای سلامت جامعه به‌حساب می‌آید.

علی میرانی، پزشک متخصص از احتمال انتقال بیماری از زباله‌های بیمارستانی به زباله‌گردها و سپس به مردم به ما می‌گوید: افراد حتی با قدم‌زدن در میان زباله‌های عفونی و بیمارستانی و تنفس در محیط می‌توانند به انواع بیماری‌های خطرناک همچون کرونا مبتلا شوند و آن را در جامعه گسترش دهند.

وی می‌افزاید: از آنجا که زباله‌گردها به‌شدت آسیب‌پذیر هستند و توان درمان ندارند به‌راحتی پذیرای بیماری‌های مختلف خواهند بود و این موضوع می‌تواند آنان را از پای درآورد.

آب کرمانشاه هم در خطر آلودگی است

جدا از بحث انتقال عفونت پسماندهای بیمارستانی از طریق هوا و زباله‌گردها به مردم شهرهای اطراف، احتمال انتقال عفونت این زباله‌ها از طریق منابع آبی هم بسیار بالاست چراکه سایت دفع زباله سراب قنبر در ارتفاعی مشرف بر چشمه سراب قنبر و «قنات روزان» قرار دارد که بخشی از آب جنوب شهر کرمانشاه را تامین می‌کنند از این رو دفن زباله در این مکان می‌تواند منابع آبی شهر را تحت‌تاثیر قرار دهد.

براساس مقاله «بررسی منابع تامین آب آشامیدنی شهر کرمانشاه» که سال۸۶ از سوی اساتید دانشگاه منتشر شد، آب خام منابع آبی سراب قنبر و قنات روزان به باکتری «کلیفرم» آلوده هستند و وجود مقادیر زیاد نیترات در چاه‌های واقع در محدوده شهری نشان از آلودگی آب‌های زیرزمینی به فاضلاب دارد.

کلیفرم نوعی باکتری است که معمولا در مدفوع و خون یافت می‌شود و به‌عنوان شاخص کیفیت بهداشتی‌بودن غذاها و آب مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مدیرعامل سازمان مردم‌نهاد پیام‌آوران کرمانشاه نیز دراین‌باره به ما می‌گوید: چنانچه پسماندهای بیمارستانی یا پزشکی بدون ملاحظات ویژه امحا شود، تمام مواد دارویی، عفونی و میکروبی و شیرابه‌های آنها وارد خاک و با اولین بارندگی وارد آب‌های زیرزمینی می‌شود و سلامت جامعه را به خطر خواهد انداخت، ضمن اینکه آب و خاک و اکوسیستم را هم آلوده می‌کند.

شیرین خوانساریان توضیح می‌دهد که موادشیمیایی موجود در این دسته از پسماندها، گاهی موجب جهش سلولی و درنهایت به سرطان یا بیماری‌های مادرزادی منجر می‌شود.

آلودگی هوا را هم اضافه کنید

پیامدهای ناگوار دفع غیراصولی پسماندهای بیمارستانی یکی دو تا نیست و در کنار انتقال بیماری به زباله‌گردها و سپس مردم و احتمال بالای آلودگی خاک و آب، آسمان را هم تیره و بدبو و آلوده کرده است، آن‌هم با انتشار دودهای گاه و بیگاه اما حجیمی که از سوختن زباله‌ها به آسمان برمی‌خیزد. ماجرا هم از این قرار است که علاوه بر سوختن زباله‌های مراکز درمانی متخلف، سایت دفن زباله سراب قنبر بنا به دلایل مختلف ازجمله فعالیت زباله‌گردها و گازهای جمع‌شده در لایه‌های زیرین در بیشتر مواقع دچار حریق می‌شود و دود غلیظ ناشی از آن تمام منطقه را فرامی‌گیرد.

این سایت در محلی مرتفع‌تر از دیگر نقاط شهر قرار دارد از این رو دود ناشی از سوزاندن زباله‌ها در زمان وقوع پدیده وارونگی هوا در زمستان و حرکت هوای خنک به بخش‌های پایین جو در تابستان می‌تواند به بخش‌های کم‌ارتفاع شهر منتقل شود.

از سوی دیگر جریان وزش باد در شهرستان کرمانشاه نیمی از سال به سمت جنوب‌شرق است که دود ناشی از سوختن زباله‌های بیمارستانی در محدوده سراب قنبر را به روستاهای بخش سرفیروزآباد با حدود ۲۷هزار نفر جمعیت منتقل می‌کند.

به گفته موسس پایگاه پژوهش‌های تندرستی خانواده دانشگاه علوم‌پزشکی کرمانشاه وجود هزاران ماده سرطان‌زای شناخته‌شده در دود حاصل از سوزاندن زباله، پلاستیک، لاستیک بارها به اثبات رسیده است.

پروفسور جواد زرگوشی می‌گوید: افرادی همچون زباله‌گردها که در نزدیک‌ترین فاصله به دود حاصل از سوختن زباله قرار دارند بیشتر از دیگر افراد در معرض خطر هستند. این افراد علاوه بر آسیب جدی که به خود می‌زنند با توجه به احتمال ابتلا به بیماری های واگیردار می‌توانند سلامت جامعه را در سطح وسیعی به خطر بیندازند.

سامان رحمتیان - جام‌جم کرمانشاه