چرا گاهی بعد از ورزش وزن اضافه می‌کنیم؟

به گزارش جام‌جم آنلاین به نقل از لایو ساینس، اگر تا به حال یک رژیم تمرینی شدید را با اشتیاق برای کاهش وزن آغاز کرده باشید، اما در ادامه با عدد بزرگتری از وزنی که با آن ورزش را آغاز کرده بودید روی ترازو مواجه شوید و ناامیدی به سراغتان آمده باشد، احتمالا این سوال در ذهنتان ایجاد شده است: چرا ورزش باعث افزایش وزن من می‌شود؟ آیا دلیل زیستی برای این موضوع وجود دارد یا من فقط بدشانس هستم؟

یک کارشناس فعالیت بدنی معتقد است که پاسخ این سوال چند وجهی است. هرگونه افزایش وزن بعد از تمرین به احتمال زیاد ترکیبی از چند عامل است، اما به طور کلی این بدان معنا نیست که شما باید ورزش را رها کنید.

کورین کایلود، استاد فعالیت بدنی و سلامت دیجیتال در دانشگاه سیدنی در استرالیا، می‌گوید: «بیشتر مردم درک درستی از این موضوع ندارند که انجام ورزش در هر شرایطی خوب است، حتی اگر موجب افزایش وزن شده باشد. اگرچه ورزش در کنترل وزن نقش دارد، اما نباید فراموش کنیم که روی دیگر سکه کنترل وزن مصرف غذا است.» اگر فردی متوجه افزایش وزن خود شد، بررسی حجم و کیفیت غذایی که می خورد، می‌تواند نکات ارزنده‌ای را مشخص کند. معمولا افزایش وزن بعد از ورزش را می‌توان بر اساس نوعی مواد غذایی و حجم غذای فرد توضیح داد.

کایلود خاطرنشان می‌کند: «شاید فکر کنید که چون ورزش می‌کنید پس مشکلی نیست که بیشتر غذا بخورید. اگرچه داشتن یک وعده آزاد هر از چندگاهی مشکلی را در روند کاهش وزن ایجاد نمی‌کند، بعید به نظر می‌رسد که ورزش تأثیر افزایش دفعات افراط در خوردن غذاهای کم‌ارزش و مضر را جبران کند.»

اما با فرض اینکه رژیم غذایی شما تغییر نکرده است، هنوز چند علت زیستی دیگر وجود دارد که می‌تواند افزایش وزن پس از ورزش را توضیح دهد. اگر به انجام تمرین‌های ورزشی سنگین عادت ندارید و به یکباره خود را مجبور به انجام تمرینات خیلی سنگین کنید، ممکن است ماهیچه های خود را بیش از آنچه نیاز دارید تحت فشار قرار دهید. به بیان دیگر، فیبرهای عضلانی شما از دچار پارگی‌های کوچکی می‌شود، اما مشکل جدی‌ای برایتان ایجاد نمی‌شود، زیرا به دنبال این موضوع بدن برای ترمیم آسیب مواد مغذی را به ماهیچه‌ها می‌فرستد. به همین دلیل است که عضلات شما روز بعد از آغاز ورزش سنگین درد می‌کنند، اما با گذشت زمان منجر به رشد ماهیچه‌ها می‌شود.

با این حال، این پارگی‌های جزئی تارهای عضلانی می‌تواند روند التهابی بدن را آغاز کند. کایلود در این رابطه توضیح می‌دهد: «این به معنی تورم است. این تورم می‌تواند به نوبه خود منجر به احتباس آب اضافی در بدن شود. در واقع، این افزایش آب می‌تواند توضیح دیگری برای افزایش وزن بعد از ورزش باشد.»

کایلود می‌افزاید: «اما معمولا این موضوع به معنی افزایش قابل توجه وزن نیست، زیرا همه مایعات از احتباس آبی که می‌نوشیم تأمین نمی‌شود. برخی از این مایعات فقط از قسمت‌های دیگر بدن، برای مثال، از پلاسمای خون تأمین می‌شود.»

ورزش، به ویژه وزنه‌برداری، نیز می‌تواند به رشد توده عضلانی کمک کند. کایلود می‌گوید: «اگر کسی تمرینات قدرتی انجام دهد، ممکن است با افزایش حجم عضلات روبه‌رو شود. اما چنین حالتی به آموزش کاملاً حرفه‌ای نیاز دارد و تنها در چند هفته اتفاق نمی‌افتد. ماه‌ها تمرین نیاز است تا ابعاد ماهیچه‌ها افزایش یابد و حتی محسوس شدن این تغییر ابعاد به یکسال یا بیشتر تمرین مداوم نیاز دارد.»

توضیح احتمالی دیگر به مقدار خون در بدن شما برمی‌گردد. کایلود می‌گوید: «هنگامی که شما تمرینات هوازی انجام می‌دهید، ممکن است در برخی مواقع حجم خون افزایش یابد، که علت آن در اصل افزایش ظرفیت هوازی است. ظرفیت هوازی اندازه‌گیری حداکثر میزان اکسیژن بدن شما در هنگام ورزش است. ماهیچه‌ها به اکسیژنی که توسط خون تأمین می‌شود نیاز دارند و بنابراین هرچه اکسیژن بیشتری در دسترس باشد، استقامت فرد نیز بهتر می‌شود.»

به گفته کایلود هیچکدام از این موارد (تغییرات جزئی رژیم غذایی، التهاب، افزایش توده عضلانی یا افزایش ظرفیت هوازی) به تنهایی اثر قابل توجهی ندارند. اما زمانی که همه این موارد را کنار هم قرار دهید، ممکن است رخ دادن چنین پدیده‌های قابل درک شود.

همه این توضیحات بدان معناست که افراد نباید به محض این که با افزایش وزن روبه‌رو شدند، باشگاه را سریعا کنار بگذارند. احتباس آب در پی ایجاد التهاب اثری همیشگی نیست و یک برنامه ورزشی منظم در نهایت منجر به کالری‌سوزی و به دنبال آن تحریک کاهش وزن خواهد شد.

کلود تصریح می‌کند: «ممکن است افراد بعد از ورزش کمی با افزایش وزن روبه‌رو شوند، زیرا وزن ماهیچه ها، حجم کلی خون و غیره را افزایش داده‌اند. اما این بدان معنا نیست که در بهبود سلامتی‌شان موفق عمل نکرده‌اند. همه این موارد تغییری مثبت برای کمک به ساخت ماهیچه‌های سالم و عملکرد بهتر آنها از نظر سوخت‌وساز است.»