معاون صدای رسانه ملی از تاثیر رسانه بر سواد حقوقی می‌گوید

رادیو؛ مجری آموزش‌های همگانی حقوقی

 علی بخشی‌زاده، معاون صدا در قالب  یادداشت، نقش رسانه را  به‌ عنوان مهم‌ترین  مرجعیت روشنگری و تبیین امور دانست و از تاثیرات رسانه بر سواد حقوقی گفت.
کد خبر: ۱۳۲۹۲۱۲
از جمله «مهم‌ترین‌ها»ی جامعه ما، مسائل مرتبط با دعاوی قضایی و دادرسی است. بالطبع همان‌گونه که در سایر ساحات بشری، پیشگیری از ابتلائات بهتر و راحت‌تر و کم‌هزینه‌تر از درمان است، در بستر دادرسی و موارد مرتبط با عرصه حق‌ و حقوق نیز این‌گونه است. در نسبت با این بستر؛ نقش رسانه‌ها به‌عنوان مهم‌ترین مرجعیت روشنگری و تبیین امور و استفاده حداکثری از این ظرفیت، مهم و غیر قابل‌ اغماض است.
نیک می‌دانیم حجم دعاوی حقوقی در دادگاه‌ها، کمبود نیرو و بودجه، بروکراسی اداری و قضایی، پاره‌ای نقصان‌های قانونی و مواردی از این قبیل، سرعت تحرک مطلوب را (با وجود تحولات نویدبخش و رو به‌ جلو در چند ساله اخیر) از قوه قضاییه گرفته است. در این مسیر، در کنار کوشش رسانه‌ای با هدف تسریع در صدور رأی و حل‌ و فصل دعاوی، باید به صورتی ریشه‌ای، زمینه‌های شکل‌گیری دعاوی حقوقی و جرم را کاهش داد. از این‌ جهت، نقش رسانه‌ها حیاتی و اساسی است و رسانه‌ ملی و بخش‌های تابعه از جمله رادیو، تأثیر بی‌بدیلی در افزایش سواد حقوقی جامعه، پیشگیری و جلوگیری از افزایش بی‌رویه جرم و دعاوی خواهند داشت.
نظام‌ حقوقی ما از مسائل مرتبط با حقوق خانواده گرفته تا حقوق کار و کارفرما،  ارث، معاملات و تجارت، اساسی و اداری، جزا و جرم‌شناسی و سایر شاخه‌های منشعب حقوقی، از پیچیدگی‌های گسترده‌ای برخوردار است که در بسیاری موارد ناآگاهی افراد جامعه از سواد حقوقی کافی، به تولید دعاوی و گاه منتج به وقوع جرم منجر می‌شود. در این بستر رسانه‌ملی می‌تواند بانی افزایش سوادحقوقی در جامعه شود تا هم افراد «حقوق» خود را بازشناسند و هم با علم بر حقوق دیگران و تکالیف حقوقی خود، از تعدی به حقوق به «غیر و دیگری» بازداشته شوند.
در این‌ بین رسانه گرم رادیو که از ویژگی «دربرگیری طیف وسیعی از مخاطبان و ایضا دامنه نفوذ مناسب وثاقت کلام نزد مخاطبان» بهره دارد، می‌تواند مجری آموزش همگانی در حوزه حقوق و تکالیف متقابل فرد و جامعه شود و در حوزه روشنگری حقوقی نسبت به امور دعاوی و داوری و نیز ترویج قانون‌گرایی؛ جریان ساز و کمک‌ کار دستگاه قضا و جامعه واقع شود.
باید اذعان کرد رادیو به‌عنوان رسانه‌ای گرم می‌تواند در حوزه قضایی، شش محور یا عرصه و فرصت عمده را پی گیرد:
اول: آشناسازی مخاطب با حقوق و تکالیف متقابل فرد و جامعه
دوم: تشریح و تبلیغ و قواعد مصرح در قانون اساسی و قوانین عادی
سوم: تأکید معناشناختی و دارای بسامد بر «عدالت و عدالت‌ خواهی» و طرح «ضرورت مطالبه آن به‌عنوان ضامن حیات و منافع فردی و عمومی»
چهارم: تأکید بر قانون‌گرایی و اصرار بر این‌که قانون نیز چون عدالت، لازمه بقا و استمرار حیات است و در جهت منافع و صیانت از فرد و جامعه وضع شده است.
پنجم: تصریح به این مهم که هیچ بار کجی به منزل مقصود نمی‌رسد و هیچ فلاح و راحتی جز از مسیر قانون و عدالت حاصل نمی‌شود.
ششم: تبدیل فسادستیزی به‌ عنوان یکی از ارکان فرهنگ مطالبه‌گری از «حاکمیت و بدنه عمومی جامعه.»
اما پرداختن صحیح به محورهای شش‌گانه برشمرده، بی‌گمان واجد سه نتیجه عمده و محتوم است:
نخست: برکشیده‌شدن دستگاه قضا و اهمیت آن بیش از گذشته در نظرگاه عمومی به‌عنوان رکن عدالتخواه و اقامه‌گر عدل و حافظ منافع فرد و جامعه
دو: ناامن شدن فضای عمومی جامعه برای مجرمان و مفسدان و نشر حس امنیت
سه: پیشگیری به‌عنوان سازوکار یا ابزاری نهادینه و فعال، در بطن وجودی فرد و جامعه.
در میان سه دستاورد فوق اما شایسته است ، بر مورد سوم درنگی کرد:
به‌واقع؛ چرا پیشگیری اهمیت درخور اعتنا دارد و رسانه و اساسا جامعه باید از برای حصول و نیل به این ثمره شیرین، متمرکز شوند؟
پیشگیری در نظام قضایی، به معنای زدوده‌شدن یا ضیق شدن زمینه وقوع جرم و سر برکردن مجرم و به‌تبع آن، فراغت دستگاه‌های امنیتی و قضایی و عدم تبعات خانوادگی و اجتماعی مجازات و تأدیب است.
رادیو و اساسا رسانه باید درنهایت به نقطه حدوث و حفظ موقعیت پیشگیری برسد. این نقطه‌ای غایی و غایتی روشن است.
لذا به منظور تلاش برای فرهنگ‌سازی اجتماعی و افزایش سواد حقوقی در جامعه که به پیشگیری و کاهش جرم منجر شود، اقدامات رادیو می‌تواند مترتب بر این عملکردها باشد:
*با افزایش سواد حقوق جامعه در محورهای مختلف خانواده، اقتصادی، سلامت، ارث و... می‌تواند ضمن آگاهی بخشی بیشتر اجتماعی، از نشر بیشتر اختلافات حقوقی در جامعه بکاهد.
* با شفاف‌سازی و خبررسانی، منجر به عدالتمندی بیشتر عملکرد دستگاه قضا شود.
* با روان‌سازی رسانه‌ای و اجتماعی، مبارزات ضد فساد دستگاه قضا و افزایش کارآمدی آن را تسهیل‌تر کند.
* با توجه به زایش بخش زیادی از اختلافات از نحوه بروکراسی اداری و سازه دولت، اعم از بانک، گمرک، منابع ملی و... رادیو ضمن الزام به روشنگری رسانه‌ای و شفاف‌سازی حقوق مربوط، به کاهش تخلفات کمک کند.
* کمک به اجرای طرح تحول قضایی از طریق پیوست رسانه‌ای مناسب
* شفاف‌سازی و شناسایی سرچشمه‌های فساد و رانت و کمک به دستگاه قضا در برخورد قاطعانه
* افزایش فرهنگ‌سازی عمومی از طریق پیشگیری از وقوع جرم و تبع کاهش حجم پرونده‌های قضایی که به کاهش اطاله دادرس فعلی منجر می‌شود.
* باید تأکید کرد؛ با افزایش سوادحقوقی جامعه در محورهای مختلف، ضمن آگاهی‌بخشی بیشتر اجتماعی، از سر برآوردن و نشر و گسترش بیشتر اختلافات حقوقی در جامعه کاسته خواهدشد. رسانه شنیداری رادیو می‌تواند با شفاف‌سازی و شناسایی سرچشمه‌های فساد، از مبارزات و فساد ستیزی دستگاه قضا و مطالبه‌گری عمومی در خصوص فساد ستیزی، حمایت کند و به سهم خود جامعه را برای مفسد و مفسدان ناامن کند.
بنابراین، رسانه‌ ملی و رادیو، از ظرفیت قابل‌توجهی برای واکسینه کردن جامعه در برابر بزه‌ها و مفاسد برخوردار است و در کنار یاری همه نهادهای سازمانی و خاصه مشارکت مردمی، می‌تواند محقق کننده همه اهداف قوه قضاییه در دوره جدید تحول و تعالی دستگاه قضا واقع شود.
 
گروه رسانه / روزنامه جام جم 
newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها