استقبال از چهارشنبه سوری در مازندران با آش چهل گیاه

به گزارش جام جم آنلاین مازندران ،چهارشنبه‌ سوری از گذشته‌های خیلی دور در مازندران مزین به آیین‌های متنوع خرد و ریز شادی‌آفرین بود. در این روز همه اهالی در مکانی جمع می شوند و شروع به جشن و شادی می کنند؛ بازی های بومی و محلی یکی از رسوم انجام شده در چهارشنبه سوری تبری مازرونی ها است.

بازاررفتن و رسم بخت‌گشایی

رفتن به بازارها یکی از برنامه‌های ویژه ی این روز در مازندران است. مردم این خطه بر این باورند که خرید کالایی نو برای خانه،در این روز خوش یمن است و حتما برای خانه کالایی تازه و نو می‌خرند. از آنجا که بخت‌گشایی از خرده آیین‌های رایج در شب چهارشنبه‌سوری است و این رسم به شیوه‌های مختلف در نقاط کشور برپا می‌شود، در مازندران دختران دم‌بخت در چهارشنبه‌سوری نیت کرده و به بازار می‌رفته‌اند و پارچه چادری و یا ترمه خریداری می کرده اند.

قاشق‌زنی

قاشق‌زنی هم از رسوم رایج شب چهارشنبه‌سوری در مازندران بود. در این رسم دختران و پسران چادر سر می‌کردند و چهره خود را می‌پوشاندند و به خانه همسایگان خود می‌رفتند و همسایه از شنیدن صدای قاشقی که به کاسه می‌خورد بیرون می‌آمد و در کاسه‌های آنان آجیل و شیرینی می‌ریخت.

شال‌اِنگِنی

«شال‌اِنگِنی» یا افکندن شال از دیگر مراسمی بود که شب چهارشنبه‌سوری در مناطق کوهستانی مازندران رواج داشت. در این رسم جوانانی خود را به بام و یا کنار پنجره خانه‌ها می‌رساندند و شالی را از پنجره یا روزنه به درون خانه می‌انداختند و صاحب‌خانه بر حسب بخشندگی خود انعام و شیرینی به فرد می‌داد.

آتش افروختن و شادمانی

مازندرانی‌ها براساس سنت‌های قدیمی برای دور شدن از بدی و بلا، ۵، ۷ یا  ۹ کپه را در این مراسم آتش می‌زدند. «گالش»‌ها که همان دامداران مازندرانی هستند؛ برای روشن‌کردن آتش شب چهارشنبه‌سوری از ترکه‌ها و سرشاخه‌هایی که دام‌ها پیشتر برگ‌های آنها را خورده بودند استفاده می‌کردند. سوزاندن «کلش» یا همان ساقه برنج  بین کشاورزان و در مناطق جلگه‌ای رواج دارد و مردم هنگام پریدن از روی کپه‌های آتش این شعر را می‌خوانند: چهارشنبه‌سوری کِمبه / پارِ دستوری کِمبه / مِه زردی بوره تِه کش / تِه سِرخی مهِ کش.

کوزه‌شکنی

کوزه‌شکنی هم از آیین‌های مرسوم در شب چهارشنبه‌سوری بود که مازندرانی‌ها در شب چهارشنبه‌سوری آن را برگزار می‌کردند. در این شب مردم کوزه‌های سفالی کهنه را بالای بام خانه می‌بردند و از بالا به پایین پرت می‌کردند تا بشکند. بعد از شکستن کوزه به بازار می‌رفتند و کوزه تازه می‌خریدند. همچنین برای خوشحال‌شدن کودکان، سکه‌ای در کوزه می‌گذاشتند که کودکان بعد از شکسته‌شدن کوزه آن را بردارند. البته در برخی مناطق رسم بوده که در کوزه نمک هم بریزند.

 پختن آش چهل گیاه و آش ترش

یکی از قدیمی‌ترین  رسوم مازندرانی‌ها در آخرین چهارشنبه سال، پختن آش چهل گیاه است که این رسم همچنان به قوت خود باقی است. این آش از سبزی‌های تازه تهیه می‌شود. پختن آش ترش و گزنه در اغلب نقاط مازندران رواج دارد. این آش معمولا در صبح روز چهارشنبه‌سوری پخته می‌شود که به آن آش هفت ترشی نیز می‌گویند. برای پختن این آش از هفت نوع ترشی مانند آب نارنج، آب لیمو، آب انار، سرکه، گوجه سبز، و آب ازگیل و چهل نوع گیاه استفاده می‌کنند.

گپ‌کِشی

«گپ‌کِشی» یا جشن فال‌گوش از دیگر رسوم مازندرانی‌ها در چهارشنبه آخر سال است که در آن افرادی بلند بلند حرف‌های خوب و مثبت می‌زنند و دیگران هم گوش می‌کنند.

آجیل مشکل‌گشا

پس از برافروخته شدن آتش، اقوام و نزدیکان گرد هم می‌آمدند و آجیل مشگل‌گشایی را که تهیه کرده‌بودند؛ می‌خوردند و بر این باور بودند که هر کس از آن آجیل بخورد، نمک‌گیر و نسبت به افراد دیگر مهربان‌تر می‌شود  .

پختن آش چهل گیاه و آش ترش

یکی از قدیمی‌ترین  رسوم مازندرانی‌ها در آخرین چهارشنبه سال، پختن آش چهل گیاه است که این رسم همچنان به قوت خود باقی است. این آش از سبزی‌های تازه تهیه می‌شود. پختن آش ترش و گزنه در اغلب نقاط مازندران رواج دارد. این آش معمولا در صبح روز چهارشنبه‌سوری پخته می‌شود که به آن آش هفت ترشی نیز می‌گویند. برای پختن این آش از هفت نوع ترشی مانند آب نارنج، آب لیمو، آب انار، سرکه، گوجه سبز، و آب ازگیل و چهل نوع گیاه استفاده می‌کنند.

چهارشنبه ‌سوری که با نام‌ های جشن چهارشنبه پایان سال نیز شناخته می‌شود؛ یکی از جشن‌های ایرانیان باستان است که در شب واپسین چهارشنبه سال از غروب سه ‌شنبه برگزارشده و نخستین جشن از مجموعه جشن‌ها و مناسبت‌های نوروزی است.