پذیرایی به صرف حال خوب

نام دو بیماری که ریشه در اختلال ژنتیک دارند. نام کافه را گذاشته‌اند داونتیسم چون همه گردانندگان آن یا مبتلا به سندرم داون هستند یا اوتیسم.

توان‌یابانی که در این کافه فعالیت می‌کنند تا ثابت کنند که شاید محدودیت‌هایی داشته باشند، اما توانمند هم هستند و می‌توانند قهوه و اسپرسو و آش رشته و کیک و بقیه خوراکی‌هایی را که در یک کافه می‌تواند سرو شود، آماده کنند و خودشان آنها را به مشتری‌ها بدهند.

برادر مدیر کافه که نامش وحید است، مبتلا به سندرم داون است و یکی از معدود توان‌یابان جهان است که می‌تواند با دستگاه حرفه‌ای، اسپرسو آماده کند.

وحید تقریبا تمام وقت در کافه حضور دارد و از آنهایی نیست که زود خسته شود یا حوصله‌اش سر برود. دختر آقای عرب هم مبتلا به اوتیسم است اما او هم خستگی‌ناپذیر است.

نام کافه داونتیسم چند سال قبل سرزبان‌ها افتاد با این فکت خبری که کافه‌ای در تهران دایر شده که تنها کافه در دنیاست که گردانندگان آن توان‌یابان مبتلا به سندرم داون و اوتیسم هستند. به اصطلاح خبر مثل بمب ترکید و مردم زیادی راهی این کافه شدند و عکس‌های زیادی از آنجا راهی شبکه‌های اجتماعی شد. اما به مرور خبرهای این کافه به حاشیه رفت و جسته و گریخته خبر رسید که با مشکلاتی رو به رو شده.

سال قبل با شیوع کرونا کافه‌ها با مشکلات زیادی روبه‌رو و تعداد زیادی از آنها تعطیل شدند. اما دیروز با خبری که به دست ما رسید متوجه شدیم کافه داونتیسم همچنان فعال است و با همان نیروهای سابقش از مشتریان خود پذیرایی می‌کند.

کافه در حاشیه دریاچه خلیج‌ فارس است و بالاتر از بام لند. در دوره کرونا از ساعت ۱۱تا ۱۸ باز است؛ هر چند مدیرش می‌گوید بقیه کافه‌ها تا ساعت۸ بازند اما چرا این کافه با همه شرایطی که دارد ساعت کارش کمتر است، دلیلش معلوم نیست.

کاشت نهال به یاد پارسا

اما خبری که ما را به دوباره به سمت کافه داونتیسم برد، چه بود؟ پارسا حقیقت‌طلب، یکی از توان‌یابانی که در این کافه فعالیت داشته ۴۰روز قبل فوت کرده. ۱۸سال داشته اما دچار عارضه قلبی و ریوی هم بوده. دوره کروناست و مراسم ختم و یادبود نمی‌توان برگزار کرد و اعضا و گردانندگان کافه داونتیسم و پدر و مادر پارسا تصمیم می‌گیرند دست به کاری خلاقانه بزنند تا نام پارسا همیشه در یادها بماند.

آنها در چهلمین روز درگذشت پارسا در منطقه ۲۲تهران ۱۰نهال می‌کارند که مجوز آن را از شهرداری منطقه گرفته‌اند. قرار است نهال‌کاری در این منطقه ادامه پیدا کند.

آقای عرب می‌گوید: حتما نباید مراسم ختم و یادبود باشد. می‌توان برای تولدها هم درخت کاشت. هم برای تولد توان‌یابان و هم تولد پدر و مادر و دیگر اعضای خانواده آنها. به‌خصوص در دوره کرونا که برای دورهمی‌ها محدودیت وجود دارد و بهتر است برگزار نشود، می‌توان با درختکاری، هم به پاکیزگی هوا و هم به گسترش حال خوب کمک کرد. هوای تهران روز به روز آلوده‌تر می‌شود و یکی از راه‌هایی که می‌توان به هوای پاک کمک کرد گسترش فضای سبز و کاشت درخت است. ما امیدواریم با این کار بتوانیم درختکاری را در تهران و اطراف آن گسترش داده و به یک اقدام خودجوش تبدیل کنیم، البته ما برای این کار از شهرداری مجوز گرفتیم.

صبر بسیار باید کرد

به عرب می‌گویم، مبتلایان به اوتیسم معمولا تمایلی به ارتباط‌گیری با دیگران ندارند. چطور با این توان‌یابان کار و آنها را تشویق به حضور در کافه می‌کنید؟

می‌گوید: از وقتی این کافه را راه‌اندازی کردیم تقریبا به همه ثابت کردیم این افراد توانمندند و می‌توانند مانند دیگران کار و فعالیت کنند فقط وقتی در کنار آنها حضور داری و قرار است آنها مسؤولیتی را به عهده بگیرند و مثلا کارهای کافه را انجام دهند، باید صبور باشی و بپذیری سنگ زیر آسیاب هستی. همه آدم‌ها توانمندی‌هایی دارند، اگر ما صبور باشیم و به آنها فرصت بدهیم، خلاقیت و کارآمدی آنها بروز پیدا می‌کند. برخی از اعضای کافه داونتیسم روزی دو ساعت کار می‌کنند و بعد به خانه می‌روند و چند نفری هم هستند که تمام وقت حضور دارند. ما محدودیتی برای آنها ایجاد نکرده‌ایم و اجازه داده‌ایم بنا به حوصله و توان‌شان در کافه حضور داشته باشند.

فعالیت با پروتکل‌های بهداشتی

آقای عرب می‌گوید: کرونا بسیاری از کسب و کارها را از بین برده. ما هم آن اوایل مدتی تعطیل بودیم اما با رعایت همه پروتکل‌ها کافه را باز کردیم و فعالیت را از سر گرفتیم. یکی از خیران دستگاه ضدعفونی‌ کننده‌ای برای ما آورد که کارکنان مدام دست‌ها و کف کفش‌های خود را ضدعفونی می‌کنند و میز و صندلی‌ها هم بعد از رفتن هر فرد یا گروهی ضدعفونی می‌شود.همه از ماسک استفاده می‌کنیم. توان‌یابان کافه سیستم ایمنی حساسی دارند. اما خدا را شکر از زمان شیوع کرونا تا امروز به دلیل رعایت پروتکل‌ها و فاصله‌ گذاری اجتماعی هیچ‌کدام به کرونا مبتلا نشده‌اند. حضور در کافه و داشتن فعالیت روحیه آنها را تقویت کرده و زمانی‌که حال‌شان خوب باشد و دل‌شان خوش، سیستم ایمنی بدن‌شان هم تقویت می‌شود. قبل از کرونا مدارس، دانش‌آموزان را به کافه می‌آوردند تا آنها از نزدیک فعالیت بچه‌های ما را ببینند و بیاموزند که هیچ محدودیتی نمی‌تواند جلوی کار و فعالیت را بگیرد و آدم‌ها را خانه‌نشین کند. بچه‌های ما انگیزه بالایی برای کار دارند و همه اینها ثابت می‌کند اختلالاتی مانند سندرم داون و اوتیسم نباید باعث شود بخشی از مردم جامعه در خانه بمانند و نتوانند کاری انجام دهند.

خیران بخوانند

مدیر کافه داونتیسم از بدعهدی و بدقولی مسؤولان بهزیستی هنوز هم گلایه‌مند است. آنها در برنامه زنده تهران۲۰ به دایرکنندگان این کافه قول می‌دهند به آنها هم کمک مالی می‌کنند و هم به آنها وسیله می‌دهند. اما بنا به دلایلی که هنوز هم چرایی آن مشخص نیست زیر قول‌شان می‌زنند و نه تنها کمکی به آنها نمی‌کنند بلکه باعث می‌شوند خانواده‌هایی که برای تاسیس این کافه از یک میلیون تومان تا ۱۵میلیون تومان سرمایه‌گذاری کرده بودند پا پس بکشند و پول خود را پس بگیرند.کافه داونتیسم بعد از این بدعهدی، روزهای سختی را پشت سر می‌گذارد و به‌سختی روی پای خود می‌ایستد. آنها حتی نمی‌توانسته‌اند میز و صندلی به تعداد کافی برای کافه تهیه کنند تا این‌که خیری پیدا شده و به آنها ۱۸میلیون تومان وام قرض‌الحسنه می‌دهد و آنها میز و صندلی تهیه می‌کنند اما ماهی دو میلیون تومان قسط وام را پرداخت می‌کنند. آقای عرب می‌گوید ما به دلیل محدودیت مالی و این که نمی‌توانیم تبلیغات زیادی داشته باشیم، نتوانسته‌ایم نظر خیران را به سمت کافه و کارآفرینی برای توان‌یابان سندرم داون و اوتیسم جلب کنیم. اما خودمان دست به کار شده‌ایم و برای زنان سرپرست خانوار و مادرانی که فرزند مبتلا به سندرم داون و اوتیسم دارند، کارآفرینی کرده‌ایم. آنها صنایع دستی آماده می‌کنند و ما آنها را می‌فروشیم و از این طریق آنها می‌توانند بخشی از مخارج زندگی توان‌یابان را تامین کنند. به کارکنان کافه هم حقوق می‌دهیم. فقط به آنهایی دستمزد داده نمی‌شود که تحت تکفل پدر یا مادرشان هستند و حقوق بازنشستگی آنها را که فوت کرده‌اند، دریافت می‌کنند و اگر ما به آنها دستمزد بدهیم، حقوق آنها قطع می‌شود که این منطقی نیست، چون امکان دارد کافه ما جمع شود اما آن حقوق دائمی است و بهتر است که قطع نشود. چنین افرادی به کافه می‌آیند تا هم حال‌شان خوب باشد و هم کار یاد بگیرند و از حرفه‌ای که آموخته‌اند در جاهای دیگر استفاده کنند.

طاهره آشیانی - روزنامه نگار / روزنامه جام جم