کشتی حضرت نوح(علیه السلام)

به گزارش جام جم آنلاین و به نقل از ویکی فقه؛ در این مقاله به کشتی نوح و ویژگی های آن کشتی و آیات قرآن مربوط به آن اشاره می کند.

ساختن کشتی نجات

حضرت نوح (علیه‌السّلام) هم‌چنان شب و روز در فکر رستگاری و نجات مردم از چنگال جهل و بت‌پرستی بود، ولی هر چه آن‌ها را نصیحت کرد نتیجه نگرفت و هر چه آن‌ها را به عذاب الهی هشدار داد و اعلام خطر کرد، دست از اعمال زشت خود برنداشتند، تا آن‌جا که با کمال گستاخی، بی‌پرده گفتند:

«ای نوح! با ما جرّ و بحث کردی، و بسیار بر حرف خود پافشاری نمودی (بس است!) اکنون اگر راست می‌گویی، آن چه را از عذاب الهی به ما وعده می‌دهی بیاور.»

از سوی خدا به نوح (علیه‌السّلام) وحی شد: «جز آنان که (تاکنون) ایمان آورده‌اند، دیگر هیچ‌کس از قوم تو، ایمان نخواهد آورد، بنابراین از کارهایی که بت‌پرستان انجام می‌دهند غمگین مباش».

در این هنگام بود که خداوند دستور ساختن کشتی را به حضرت نوح (علیه‌السّلام) داد، و به او چنین وحی کرد:

«وَ اصْنَعِ الْفُلْکَ بِاَعْینِنا وَ وَحْینا وَ لا تُخاطِبْنِی فِی الَّذِینَ ظَلَمُوا اِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ؛

 و اکنون در حضور ما و طبق وحی ما کشتی بساز! و درباره آن‌ها که ستم کردند شفاعت مکن که همه آن‌ها غرق‌شدنی هستند.»

حضرت نوح (علیه‌السّلام) نیز مطابق فرمان خدا، قوم خود را از عذاب سخت الهی و بلای عظیم طوفان برحذر می‌داشت، ولی آن‌ها به لجاجت خود می‌افزودند.

ویژگی‌های کشتی نوح

با این‌که در منابع تاریخی، حدیثی و تفسیری، ویژگی‌هایی برای کشتی حضرت نوح (علیه‌السلام) ذکر شده است که در برخی موارد، یا به ظاهر دور از ذهن به نظر می‌رسند و یا با هم متعارض‌اند، اما آن‌چه براساس مجموع آیات و روایات می‌توان به‌طور کلی گفت این است که کشتی نوح یک کشتی ساده‌ای نبود و مانند کشتی‌های دیگر با وسایل آن روز به‌ آسانی و سهولت پایان نیافت، کشتی بزرگی بود که علاوه بر مؤمنان راستین، یک جفت از نسل هر حیوانی را در خود جای می‌داد و آذوقه فراوانی که برای مدت‌ها زندگی انسان‌ها و حیوان‌هایی که در آن جای داشتند، حمل می‌کرد.

چنین کشتی با چنین ظرفیتی حتماً در آن روز بی‌سابقه بوده است، ... لذا در بعضی روایات مفسران می‌خوانیم که این کشتی هزار و دویست ذراع طول و ششصد ذراع عرض داشت! (هر ذراع حدود نیم‌متر است).

آیات قرآن

برخی ویژگی‌های کشتی حضرت نوح (علیه‌السلام) در قرآن، عبارت‌اند از:

← حرکت کشتی روی آب

موج‌هایی به‌اندازه کوه‌ها در مسیرش بود: «وَ هِی تَجْری بِهِمْ فی‌ مَوْجٍ کَالْجِبال‌؛

 آن کشتی، آنان را در میان موج‌هایی کوه‌آسا حرکت می‌داد...».

در آیه شریفه به‌طوری که مفسران گفته‌اند، اشاره‌ای است به این‌که کشتی نوح (علیه‌السلام) روی آب حرکت می‌کرده، نه این‌که همانند ماهیان دریا در درون آب شناور بوده باشد.

← استحکام فراوان

کشتی نوح (علیه‌السلام)، برخوردار از استحکام فراوان و کیفیت پیشرفته بود: «فَاَنْجَیناهُ وَ مَنْ مَعَهُ فِی الْفُلْکِ الْمَشْحُونِ؛

 ما، او و کسانی را که با او بودند، در آن کشتی که پر از انسان و انواع حیوانات بود، رهایی بخشیدیم». منظور این است که آن کشتی مملو از نفرات و همه وسائل بود، و کمبودی نداشت؛ یعنی خداوند بعد از آن‌که کشتی از هر نظر مهیا و آماده حرکت شد، طوفان را فرستاد تا نوح و سایر سرنشینانش گرفتار ناراحتی نشوند، و این خود یکی از نعمت‌های الهی بر آن‌ها بود. 

روایات

برخی ویژگی‌های کشتی حضرت نوح (علیه‌السلام) در روایات، عبارت‌اند از:

← روایت امام صادق

امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: «طول (درازای) کشتی نوح (علیه‌السلام)، هزار و دویست ذراع بود و پهنای آن هشتصد ذراع و بلندی آن هشتاد ذراع...».

← روایت عیاشی

عیاشی (متوفای ۳۲۰ق) از عبدالله علوی چنین نقل می‌کند: ‌«کشتی نوح دارای طبقاتی بود و نیز دارای دو شکاف که یکی از آن‌ها در روز بسان خورشید می‌درخشید و دیگری شبانگاهان همانند ماه پرتو افشانی می‌کرد، همراهان نوح [ بدین‌ وسیله ] بر اوقات نماز خود به خوبی واقف بودند».

← روایت ابن عباس

ابن عباس گفته است: «کشتی نوح از سه طبقه تشکیل شده بود: یک طبقه برای مردم، طبقه دیگر برای چهارپایان و طبقه سوم برای جانوران درنده، بدین‌ترتیب که طبقه زیرین جای جانوران درّنده بود، طبقه وسط جای چهارپایان و خود نوح و همراهانش در طبقه بالا جای گرفتند و هر چه از خوراکی و سایر لوازم بود، در همان طبقه بالا جای دادند».

تمسخر قوم نوح

حضرت نوح (علیه‌السّلام) طبق فرمان خدا برای ساختن کشتی آماده شد. تخته‌هایی را فراهم ساخت و آن‌ها را بریده و به هم متصل می‌کرد، و چندین ماه (بلکه چندین سال) به ساختن کشتی پرداخت. توضیح این که این کشتی، بسیار بزرگ بوده است؛ بعضی نوشته‌اند: دارای هفت طبقه و داخل هر طبقه در جهت عرض، دارای نه بخش بوده و به نقل بعضی دیگر؛ دارای سه طبقه بوده است. حضرت نوح (علیه‌السّلام) هنگام طوفان، چهار پایان را در طبقه اول آن جای داد و انسان‌ها را در طبقه دوم و طبقه سوم را جایگاه پرندگان نمود. نخستین حیوانی که وارد این کشتی شد، مورچه بود، و آخرین حیوان، الاغ و ابلیس بود.

نیز روایت شده امیرمؤمنان علی (علیه‌السّلام) در پاسخ مردی از اهالی شام که از‌ اندازه کشتی نوح (علیه‌السّلام) پرسید، فرمود: «طول آن ۸۰۰ ذراع، و عرض آن پانصد ذراع، و ارتفاع آن هشتاد ذراع بود.» و نیز فرمود: «در آن بخشی که حیوانات قرار داشتند، دارای نود اطاق بود».

این کشتی در بیابان کوفه ساخته شد، و مطابق بعضی از روایات، حضرت نوح آن را در سرزمین کنونی مسجد اعظم کوفه ساخت.

حضرت نوح (علیه‌السّلام) در ساختن این کشتی همواره مورد تمسخر و آزار و نیشخند قوم قرار می‌گرفت. آن‌ها نزد نوح می‌آمدند و با انواع پوزخندها و مسخره‌ها و سرزنش‌ها، حضرت نوح (علیه‌السّلام) را می‌آزردند، ولی نوح (علیه‌السّلام) به آن‌ها می‌فرمود: «روزی خواهد آمد که ما نیز شما را مسخره می‌کنیم و به زودی خواهید دانست که عذاب خوارکننده‌ای بر شما نازل خواهد شد.»

فرار خراب‌کاران از حمله نوح

هنگامی که نوح (علیه‌السّلام) طبق فرمان خدا به ساختن کشتی مشغول شد، مشرکان شب‌ها در تاریکی کنار کشتی می‌آمدند و آن‌چه را نوح (علیه‌السّلام) از کشتی درست کرده بود، خراب می‌کردند (تخته‌هایش را از هم جدا کرده و می‌شکستند). نوح (علیه‌السّلام) از درگاه الهی استمداد کرد و گفت:

«خدایا! به من فرمان دادی تا کشتی را بسازم، و من مدتی است به ساختن آن مشغول شده‌ام، ولی آن چه را درست می‌کنم شب‌ها مخالفان می‌آیند و خراب می‌کنند، بنابراین چه زمانی کار من به سامان و پایان می‌رسد!»

خداوند به نوح (علیه‌السّلام) وحی کرد: «سگی را برای نگهبانی کشتی بگمار.»

حضرت نوح (علیه‌السّلام) از آن پس، سگی را کنار کشتی آورد تا نگهبانی دهد. آن حضرت روزها به ساختن کشتی می‌پرداخت و شب‌ها می‌خوابید، وقتی که شبانه مخالفان برای خراب کردن کشتی می‌آمدند، سگ به طرف آن‌ها می‌رفت و صدای خود را بلند می‌نمود، نوح (علیه‌السّلام) بیدار می‌شد و با دسته بیل یا دسته کلنگ به مهاجمان حمله می‌کرد، و آن‌ها فرار می‌کردند، مدتی برنامه نوح (علیه‌السّلام) این‌گونه بود تا ساختن کشتی به پایان رسید.