نقش سازمان های مردمی در پیشگیری از شیوع و آسیب های ناشی از مواد مخدر چیست؟
ریشه سازمان های مردم نهاد در بطن مردم است. اغلب این سازمان ها بخاطر درگیری که خود یا خانواده شان با موضوع داشتند، در این حوزه وارد شده اند؛ مانند افرادی که از بهبود یافتگان هستند و یا برخی افراد متخصص و روان پزشک که عمق این معضل را درک میکنند.
مردم به خودشان بیش از هر کسی اعتماد میکنند و همین باعث میشود که مشکلاتشان را راحت تر منتقل کنند. بنابراین سازمان مردم نهاد میتواند نیازهای واقعی مردم را متوجه شود و آنها را به سیاست مداران منتقل کند و در نتیجه سیاست مداران خط مشی گزاری خود را بر اساس نیاز های واقعی مردم تدوین میکنند. همچنین این سازمان ها چون در میان مردم هستند میتوانند بازخورد این سیاست ها را نیز متوجه شده و آن را به مسئولین منعکس کنند تا اصلاح صورت بگیرد.
معمولا کارهایی که در دست این سازمان ها هست با کیفیت و سرعت بیشتری و هزینه کمتری انجام میشود. اگر سازمان های مردم نهاد نباشند دولت به تنهایی از عهده حل معضلات و مشکلات مالی آن بر نمیاید.
چند درصد از این سازمان ها در حوزه پیشگیری کار میکنند؟
طبق آخرین آمار، ما 2992 سازمان مردم نهاد تا پایان سال 98 داشتیم که 55 درصد آنها در حوزه پیشگیری فعالیت میکنند. 35 درصد در حوزه درمان و کاهش آسیب و 10 درصد در حوزه صیانت و توانمند سازی فعالیت میکنند.
ستاد مبارزه با مواد مخدر چه پروتکلی برای راهنمایی و همکاری با این سازمان ها دارد؟
ما باید آموزش و آگاهی بخشی را در سطح جامعه زیاد کنیم. هر چقدر مردم اطلاعاتشان از سازمان های مردم نهاد بیشتر شود، رغبت افراد به تشکیل سازمان بیشتر میشود. همچنین باید به آنها کمک کنیم تا فعالیت هایشان را نمایش دهند تا مردم آگاه شوند و در نتیجه افراد بیشتری به سمت این سازمان ها بروند.
شفافیت و پاسخگویی این سازمان ها باعث جلب اعتماد مردم میشود. در سایت این سازمان ها زمان تاسیس، تعداد اعضا، فعالیت ها و بودجه باید مشخص باشد و همچنین پروژه های موفق و ناموفق نشان داد شود.
همکاری های ما در زمینه تسریع روند بروکراسی تشکیل این سازمان ها هم هست.
امسال برنامه آموزش و توانمند سازی سازمان های موجود را داریم. همچنین سازمان هایی که بخواهند در حوزه صیانت و پیشگیری فعالیت کنند ما برنامه ریزی حمایتی میکنیم و در سال اول تاسیسشان مواردی مانند اجاره بهای محل سازمان را متقبل میشویم. البته این کمک مالی تنها در سال اول است چون سازمان باید مستقل رشد کند و ما علاقه ای نداریم که استقلال سازمان ها از بین برود.
ما برای این گروه ها کارگاه های آموزشی هم داریم. البته تمام این حمایت ها با اولویت قرار دادن مناطق محروم است.
آیا در کشورهای خارجی از سازمان های مردمی در حوزه اعتیاد استفاده میشود؟
ما خود را میتوانیم با کشورهای توسعه یافته مقایسه کنیم. چون کشورهای جهان سوم در این نظر قوی نیستند.
در کشورهای توسعه یافته حجم اصلی کار مبارزه و پیشگیری روی دوش سازمان های مردم نهاد است. آنجا تعداد سازمان ها خیلی زیاد است و تخصصی کار میکنند. مردم نیز مشارکت و همکاری زیادی با آن سازمان ها دارند. مثلا در فرانسه به ازای هر 50 نفر یک سازمان مردم نهاد وجود داره و این میزان در انگلیس به ازای هر 72 نفر است .
کشور ما نسبت به کشورهای منطقه شرایط خیلی بهتری دارد اما نسبت به کشورهای توسعه یافته هنوز فاصله زیادی داریم که باید برای تشکیل و حمایت از این گروه ها تلاش کنیم، البته در چند سال اخیر این روند سرعت بیشتری گرفته است و روند تشکیل سازمان های مردم نهاد در حال ساده تر شدن است و حمایت دستگاه های اجرایی نیز روز به روز افزایش میابد.
به منظور حمایت از مناطق محروم آیا اقداماتی در جهت حمایت از سمن های فعال در حوزه اعتیاد شده است؟ این کمک ها به چه شکل بوده است؟
فعالیت سازمان های مردم نهاد در مناطق محروم کمتر بوده است. اولویت ما تشکیل سمن ها در این مناطق است.
حمایت های ما هم در زمینه تسهیل گری تشکیل و شکل گیری این سازمان هاست و هم حمایت های مالی را شامل میشود، البته این حمایت ها بدون ایجاد تعهد برای آنها است. این سازمان ها از حمایت فیزیکی ما هم برخوردار هستند و میتوانند از امکانات ما مثل سالن های جلسات نیز استفاده کنند.
برای سمن هایی که در مناطق محروم قصد فعالیت دارند کارگاه های آموزشی و توانمند سازی هم داریم و در پروژه های اجرایی شان هم کمک میکنیم و اگر نیاز داشته باشند تامین بودجه پروژه هایشان را متقبل میشویم.