تفاوت ما با آنها

و اتفاقا در چنین عالم پر ادعایی یک موجود فکسنی کوچولو که با چشم هم حتی دیده نمی‌شود چند میلیارد آدم را چه از ما چه از آن‌ها گرفتار خودش کرد؛ آدم‌هایی که احساس می‌کنند بی‌دفاعند و چه چیزی می‌تواند این انسانی را که تا چندی پیش ادعای خداگونه داشت و حالا مضطرب از ناتوانی خویش است، آرامش بدهد؟

آن‌ها بی‌جوابند اما . جامعه ایران دو مولفه‌ قدرتمند دارد که او را متمایز می‌کند. مولفه‌ اول خانواده است. قرن‌هاست آن‌ها برای جهان، ارزشی تعریف کرده‌اند به‌نام فردیت و اومانیسم و در مقابل چهل سال است انقلاب، خانواده را محور تحولات خود قرار داده است. آنچنان که در بند ده قانون اساسی‌اش، خانواده به عنوان «واحد بنیادی جامعه‌ اسلامی» معرفی ‌می‌شود. در عصر «فاصله‌گذاری اجتماعی» خانواده همان کوچک‌ترین سلولی است که فرد را در خود پناه می‌دهد و عاطفه‌ آن اجازه نمی‌دهد این دوره کرونایی، سرد و مایوسانه بگذرد. برخلاف جوامع غربی که افراد در آن تنها هستند و حالا در این فاصله‌گذاری هم تنهاتر.

دومین عنصر متمایزکننده را شهید مطهری، تفاوت در تفکر دو جامعه می‌داند: «از نظر جهان‌بینی مادی عوامل موثر اجل، سلامت و خوشبختی منحصرا مادیست و از نظر مردان الهی، دوشادوش عالم محسوس عالم غیبی است که بر آن عوامل موثر است و بشر به‌خود واگذاشته نیست. امداد غیبی، دستگیری‌هایی است که موجود مکلف در اثر حسن انجام وظیفه‌، مستحق آن می‌گردد. لطف خاصی که طبق قانون خاص، نه قانون عام طبیعت شامل حال می‌گردد. اگر چنین ایمانی در ما پیدا شود ما عملا با خداوند وارد معامله بده‌وبستان می‌شویم و چقدر لذت‌بخش است معامله‌ با خدا و مشاهده‌ آثار لطف خدا.» و اتفاقا این دومی است که جامعه‌ ما را در قبال اتفاقات مسئولیت‌پذیر می‌کند و نه نشسته و منفعل که به قول حافظ:
ما از برونِ در شده مغرور صد فریب
تا خود درون پرده چه تدبیر می‌کند

آن‌ها یاد نگرفته‌اند که به آسمان نگاه کنند. قرن‌هاست آن‌ها با «انسان خداگونه»، خود را حلال همه مشکلات معرفی می‌کنند اما جامعه‌ ما معتقد است که جهان را صاحبی باشد خدا نام و هر چه در دنیا پیش بیاید هرگز احساس خطر عظیم نمی‌کند. جریان مومن خوشبین است به آینده، می‌داند زندگی آینده مقرون است به عدل و آزادی و خوشی و اشرقت الارض بنور ربها.

این دو همان نعمت‌هایی است که جامعه‌ ما را در این دوران کرونایی اینقدر امیدوار و مسئولیت‌پذیر کرده است.

کمیل خجسته - تحلیلگر مسائل سیاسی / روزنامه جام جم