بازار سوت وکور

بنزین گران نمی‌شد هم قیمت‌ها افزایش داشت
حیرانی‌ام در میانه بازار، چشم بسیاری از مغازه‌دارها و کارگرها را هم به خودش جلب کرده است. سؤال اولم از اولین مغازه‌دار هم نه قیمت میوه است و نه چرایی افزایش قیمت احتمالی‌اش، می‌پرسم همیشه این ساعت‌ها اینقدر خلوت است؟ رضا عبدی، صاحب مغازه بزرگ میدان است، جایی که حتما پیش از این روزهای شلوغ‌تری هم به خودش دیده است. اصالتا اهل کرمانشاه است و آن‌طور که می‌گوید حالا حدود 18 سال است که در بازار میوه و تره‌بار کاسبی می‌کند. به من می‌گوید: «قدرت خرید مردم پایین آمده، تازه این وضعیتی را که می‌بینی وضعیت اول ماه است. همیشه اول ماه اینجا جای سوزن انداختن نبود، مردم حقوق گرفته بودند و خرید می‌کردند، اما حالا ببین این وضعیت صندوقدار ماست.» اشاره او به جوانی است پشت صندوق که نشسته روی صندلی و یک دستش را مشت کرده و در کاپشن سیاهش فشار می‌دهد و با دست دیگر موبایلش را بالا و پایین می‌کند. مگر قیمت میوه چقدر افزایش داشته که میانه بازار این‌طور به چشم رضا عبدی خلوت است؟ «نسبت به هفته گذشته تغییر آنچنانی در میوه اتفاق نیفتاده است. اگر هم افزایش قیمتی بوده نمی‌شود آن را مستقیما به قیمت بنزین ربط داد. مثلا این‌که گوجه فرنگی از 5 ــ 4 هزار تومان به ده هزار تومان رسیده بخشی از آن به دلیل بارندگی‌های اخیر بوده است. باران که بیاید، کشاورز به محصولش دست نمی‌زند. همین باعث شده است گوجه کم و قیمت آن افزایش پیدا کند. تازه این قضیه در قیمت میوه‌های دیگر تاثیری نداشته و فقط یکی دو قلم میوه است که افزایش قیمت داشته است.» این روایت رضا عبدی است، اما از میانه حرف‌های او پیرمردی با چرخ خرید وارد مغازه شده و بی‌مقدمه وارد گفت‌وگو می‌شود. «دل و دماغی نمانده،‌ گرانی که همیشه بوده. قیمت بنزین هم بالا نمی‌رفت شما فکر می‌کنید قیمت میوه کم می‌شد؟ حالا بهانه تازه پیدا کرده‌اند وگرنه این نبود یک چیز دیگری را بهانه می‌کردند تا قیمت‌ها را بالا ببرند.»
گران شده، اما خرج ما در‌نمی‌آید
آرام‌آرام بازار میوه دارد جان می‌گیرد. نیم‌ساعتی است که در مغازه‌ها سرک می‌کشم و قیمت‌ها را می‌خوانم و در همین مدت تعداد افرادی که وارد بازار شده‌اند بیشتر شده است. خلوتی انگار از رخوت سرد پاییزی باشد و آفتاب که خودش را کمی نشان می‌دهد مردم هم شال و کلاه کرده‌اند برای خرید. صورت عباس هاشمی به 50 ساله می‌زند، سیگار خاموشی در دستش دارد و لیوان چای داغ را بغل کرده است. تعارف جانداری می‌زند و تردیدم را که می‌بیند، بی‌سؤال چای لیوانی را لب به لب پر کرده و داده است به دستم. گوشه خلوت بازار کنار نیسان آبی روی جعبه میوه نشسته و پیش پایش هم گرمای کمی از آتشی می‌لولد که حتما چند ساعت قبل شعله‌ور بوده، راننده است و بارش را از اردبیل می‌آورد. از او درباره افزایش قیمت‌ها می‌پرسم. سیگارش را روشن می‌کند، پک جانداری می‌گیرد و می‌گوید: «قیمت‌ها زیاد شده است، اما خرج ما را نمی‌دهد. باری را که من هفته گذشته 150 هزار تومان می‌گرفتم حالا 190 هزار تومان می‌گیرم. اما چیزی که برایم می‌ماند، نصف آن مبلغی است که پیش از افزایش قیمت‌ها برایم می‌ماند. من در روز تا 450 هزار تومان کار می‌کردم و قیمت بنزین و مخارجم را که کم می‌کردم برایم 250 تا 300‌هزار تومان می‌ماند. حالا شاید دخل روزانه‌ام 500‌هزار تومان شده باشد، اما برایم 150 تا 200 هزار تومان می‌ماند.» از او می‌پرسم این افزایش قیمت برای جا به جایی را مغازه‌دارها روی میوه‌ها می‌کشند؟ انگار که متهمش کرده باشم اخم می‌کند. «به من ربطی ندارد این کار، ولی مغازه‌دار هم جزو همین مردم است. او هم مشکل اجاره مغازه و مالیات و غیره دارد. باید از جایی جبران کند.»
کسادی و قدرت خرید مردم
گوجه را که بگذارید کنار، قیمت هویج، شلغم و سیب‌زمینی بعد از گرانی بنزین افزایش داشته است. تفاوت افزایش قیمت‌ها هم بعضا قابل توجه بوده است. مثلا آن‌طور که شهاب ابراهیمی می‌گوید قیمت سیب‌زمینی نسبت به پیش از افزایش قیمت سوخت تا کیلویی 1300 تومان بالا رفته است. شهاب جوان است و یک‌سالی می‌شود در این بازار همراه پسر‌عمویش مغازه‌ای اجاره کرده‌اند. او به نکته جالبی اشاره می‌کند و معتقد است که اتفاقا افزایش قیمت‌ها به ضرر فروشندگانی مثل اوست. «برای همه روشن است که قدرت خرید مردم پایین آمده است و ما اگر بیشتر از این قیمت‌ها را افزایش بدهیم میزان تقاضا کاهش می‌یابد و فروش ما هم کم می‌شود و در حقیقت سود ما هم پایین خواهد آمد. بنابراین ما مجبور هستیم که با این قیمت‌ها کنار بیاییم وگرنه افزایش نرخ اتفاقا به ضرر ما تمام می‌شود.» از او درباره نظارت بر قیمت‌ها می‌پرسم. صریح است و بی‌پروا. « نظارت‌بازی است! نظارت کجا بود؟ نه این یک هفته و نه در تمام سال ما ماموری از جایی ندیدیم که بخواهد بر قیمت‌ها نظارت کند. قیمت میوه را بازار میوه و تره‌بار بر اساس معیارهای خودش و حتما دولت معلوم می‌کند. زوری که نمی‌شود! مثلا الان ماموران بیایند بگویند گوجه را باید کیلویی 2000 تومان بفروشی مگر امکان دارد چنین چیزی؟»
مرغ ارزان شد، تخم‌مرغ گران
هنوز ده روز نیست که از افزایش قیمت سوخت می‌گذرد که رحیم زارع، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس از افزایش 20‌درصدی تخم‌مرغ و برنج وارداتی خبر داده است. به نظر می‌رسد تشدید نظارت‌ها بر افزایش قیمت هم چندان تاثیری نداشته است. این در حالی است که همین دیروز رضا رحمانی، وزیر صنعت اعلام کرده است برای نظارت بر بازار تعداد بازرسان ما در بعضی موارد کم بود، از بسیج کمک گرفتیم. به نظر می‌رسد حتی کمک بسیج هم برای نظارت بر قیمت‌ها چندان تاثیری نداشته است. هر چند شیب گرانی‌ها در کالاهای اساسی هم آنچنانی نبوده است که بسیاری انتظار داشتند! علی ذوقی، صاحب مغازه پروتئین بازار میوه است. او هم گلایه‌مند است که فروشش روز‌به‌روز دارد کمتر می‌شود. او حتی می‌گوید قیمت مرغ نسبت به پیش از افزایش قیمت سوخت پایین‌تر هم آمده است. او می‌گوید پیش از گرانی قیمت سوخت نرخ مرغ تا کیلویی 13 هزار تومان هم رسیده بود، این در حالی است که همین امروز هر کیلوگرم مرغ را به قیمت 11 هزار و 400 تومان می‌فروشیم. اما قیمت مرغ در فروشگاه‌های بزرگ شهری که به صورت بسته‌بندی ارائه می‌شود افزایش کمی داشته است. فروشگاه شهروند منطقه 14 یکی از آن فروشگاه‌هایی است که قیمت مرغ ارائه‌شده‌اش نسبت به سه روز پیش افزایش داشته است. به عنوان مثال کتف مرغ تاریخ روز در حالی به قیمت 18هزارو500به فروش می‌رسد که همین قلم دو روز پیش به قیمت 16هزارو300تومان به فروش می‌رسیده است. تخم‌مرغ اما تاثیر محسوسی در افزایش قیمت داشته است،‌ از مدیر داخلی فروشگاه شهروند درباره قیمت تخم‌مرغ می‌پرسم. «هفته گذشته ما قیمت هر شانه تخم‌مرغ را بین 14 تا 15 هزارتومان به فروش می‌رساندیم که حالا این رقم بین 17 تا 17 هزار تومان است. البته همان هفته گذشته تخم‌مرغی هم داشتیم که شانه‌ای 24 هزار تومان می‌فروختیم.» از او درباره افزایش قیمت کالاهای دیگر می‌پرسم. به گفته او، هنوز تاثیر آنچنانی در قیمت کالاها دیده نمی‌شود. تک و توک اجناسی هست که افزایش قیمت داشته، اما آن‌قدر فراگیر نبوده است که بتوانیم فهرستی از آن تهیه کنیم.

میثم اسماعیلی

جامعه