بررسی ویژگی‌های زبانی و شعری طاهره صفارزاده در گفت‌وگو با چند شاعر

با بیداری بیعت داشت

سالیاد میلاد استاد طاهره صفارزاده است. ذووجهین بودن شخصیت تاثیرگذار این بانوی نخبه جهان اسلام را نمی توان در این جریده بررسید. از این رو تنها به ساحت سخن استاد سری کشیدیم و در گلشن شعرش با تنی چند از سخن سُرایان و پژوهشگران ادبی چمیدیم و سطرهای فرا رویتان را به ارمغانی این هم‌سخنی تقدیم می کنیم.
کد خبر: ۱۲۳۷۷۶۵

ایشان شاعری است با زبان اختصاصی و انحصاری خود که شگردها و فیگورهای زبانی ویژه خود را داراست، به ویژه در کتاب‌های طنین در دلتا، حرکت و دیروز و...که به سبکی خاص رسید و زود هم به آن زبان خاص رسید که می توانست قابل تامل و ماندگارتر آثاری دیگر نیز به وجود بیاورد.
به ویژه کلید یک شعر انقلابی اسلامی را که زده بود جریانش را ادامه دهد ولی زود به حاشیه نشست و به دلایلی خانه نشین شد.
اینها نگره فیض شریفی است که او را به ویژه با مجموعه شعر زمان ما به‌خاطر داریم این پژوهشگر ادبی با یادآورد این شعر استاد صفارزاده: شُکر که همه دارند/ به حداقل تساوی رسیده اند/ یک بشقاب یک موز یک پرتقال یک سیب لبنان/ به فردوسی هم یک تالار داده اند / من به دنبال یک جفت چشم می گردم / که فرصت به بالانگریستن را داشته باشد. می افزاید: این زبان و نگاه در ادبیات فارسی بی سابقه است. به تعبیر جویس بی اعتنا به جنبه‌های احساسی صرف عاشقانه و هیجان‌های آنچنانی اش با کلمات زمخت و غیر شاعرانه با روحیه ای مدرن، خلاف‌آمد عادت است که در روحیه ایشان برخلاف عموما زن‌های ایرانی ظهور داشت.
به بیان شریفی ، شعر بانو صفارزاده به تعبیر خودش اظهار دلتنگی برای کودکی و کوه و دریا و...نیست ایشان شور نوطلبی و تجربه‌های خلاقه داشت و شعرهایش همین را نشان می دهد که زبان قوام یافته ای دارد که با بیانی ساده و محاوره ای اما نگاهی گیرا و غنی ، قوی و نو است در عین حالی که نوعی طنز اجتماعی نیز نمک سخن اوست که از شعارگونگی فاصله دارد.
از سوی دیگر محمدعلی بهمنی شاعر بر این سخن است که استاد صفارزاده ثبت شده شعر روزگار ما ست و جز این نمی توان توصیف شان کرد چون برای شعر زمانه خودش زحمت کشیده کارهایی انجام داده و مجموعه‌هایی منتشرساخته با نوعی نگاه متفاوت. این نکته بهمنی مهم است و خواننده را با تامل وامی دارد: نگاه شعری ایشان کشفی بود؛ یعنی باید کشفش کرد چنین نیست که هرکس بتواند درکش کند یا بدان دست یازد خود بانو نگاه کاشفی داشت و ذهن‌هایی که شعر او را باور دارند می توانند آن را کشف کنند. این غزلسُرای سرشناس سرآخر با بیان این اقتضا که بنا بر این حرمت جایگاه ایشان را نگاه داریم ، از کوشش روزنامه در این سالیاد قدردانی کرد که در این مقوله مکثی داشته ایم و این مکث به گفته استادبهمنی خیلی هم باارزش است.
از منظر اسماعیل امینی که آثار استاد صفارزاده را بَربِرسیم به این سخن می‌رسیم که ایشان هم شاعری برجسته ، هم متخصص و نظریه پرداز ادبی با مطالعات گسترده بودند که همگرا با رشته تحصیلی شان با ادبیات جهان به ویژه کشورهای انگلیسی زبان آشنایی کامل و عمیق داشتند .
وی از کوشش‌های آموزگارانه استاد یادکرد که پس از انقلاب اصلاح روش تدریس زبان انگلیسی به ایشان واگذار شد ولی در این جریان بسی جفاها به استاد رسید تا جایی که خانه نشینی گزیدند، ولی همان خلوت گزینی به کار عظیم ترجمه دوزبانه قرآن حکیم به فارسی و انگلیسی انجامید. به گفته وی استاد صفارزاده برای نسلی از شاعران جوان به عنوان راهنما و معلم کارها کردند و تحولات شعر جهان را به این شاعران آموختند.
گفتنی است برای نخستین‌بار به سرپرستی دکتر طاهره صفارزاده برای کلیه رشته‌های عملی دانشگاه‌ها به زبان‌های انگلیسی، فرانسه، آلمانی و روسی کتاب تالیف شد. سال 71 از سوی وزارت علوم و آموزش عالی به ایشان عنوان استاد نمونه اعطا شد و سال 80 پس از انتشار ترجمه «قرآن حکیم» به افتخار عنوان خادم القرآن نایل آمد.
اسفند 85 مطابق با مارس 2006 همزمان با برپایی جشن روز جهانی زن از سوی سازمان نویسندگان آفریقا و آسیا، استاد صفارزاده به عنوان شاعر مبارز و زن نخبه و دانشمند مسلمان برگزیده و (طی مراسمی در مصر) تجلیل شد که به خاطر تنگنای زمانی خود ایشان در این بزرگداشت نتوانست شرکت کند.
از طاهره صفارزاده تا کنون علاوه بر مقالات و مصاحبه‌های علمی و اجتماعی، بیش از 14 مجموعه شعر و ده کتاب ترجمه یا نقد ترجمه در زمینه‌های ادبیات، علوم، علوم قرآنی و حدیث منتشر و گزیده سروده‌های او به زبان‌های گوناگون جهان ترجمه شده است.
درباره ترجمه فارسی و ‌انگلیسی قرآن حکیم خوب است به چند نکته اشاره کنیم این اثر برای نخست بار واقعا قرآن را دریافتنی کرده است و برخلاف دیگر ترجمه‌های معاصر فارسی از قرآن واژه به واژه نیست از این رو نارسایی‌های بیانی و تعقیدهای بی شمار مفهومی دیگر تراجم معاصر را ندارد. وانگهی در بسیاری جاها که استاد صلاح دیده و کروشه‌هایی گشوده نه تنها مفهوم آیه را مقید یا محدود به یک مضمون نساخته بلکه به روشن تر شدن ساحت آیه کمک کرده است وانگهی نگره متفاوت و بینش ژرف علمی استاد به نکات و محورهایی توجه کرده که از دید سایر ترجمه‌ها به کلی یا بعضا مفقود مانده است (مثلا نقد ترجمه گرمارودی را از این قلم بنگرید که در همین روزنامه چاپ شد) مانند توجه به اهمیت بنیادین اسمای حسنای الهی که در انتهای بسیاری از آیات کلام ا... آمده است و از سوی دیگر تراجم مستقل از داده‌های پیشین ترجمه شده در حالی که باید از منظر همین اسما به آیه نگریست، سپس این اسما را با توجه به آیه ترجمه کرد زیرا بسیار در جایگاه خود از معنای تحت الفظی شان فراتر می روند. هم چنین است پیشینه خانوادگی استاد و مشرب عرفانی نیاکان ایشان و تاثیری که در شخصیت شان داشته مهمی که به آبادانی روح این متفکر و سلوک معنوی او انجامیده و همین غنای روح و سلوک عرفانی ایشان بسی در کار خدمت شان به قرآن کمک حال و یاورشان بوده است.(این مهم را تنها در همین حدِ اشاره فعلا درپذیرید)
همچنین نقد و نظر ایشان بر ترجمه‌های فارسی از متون مهم جهان بسی آموزه‌ها برای رهروانی دارد که سویه افق‌های دیدشان به کرانه‌های فراتر نظردارد.

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰
فرزند زمانه خود باش

گفت‌وگوی «جام‌جم» با میثم عبدی، کارگردان نمایش رومئو و ژولیت و چند کاراکتر دیگر

فرزند زمانه خود باش

نیازمندی ها