بازگشت نــازیسم به اروپـا

مارش نازی‌ها در ایالت زاکسن
ماجرا از آنجا آغاز شد که اخیرا اعضای شورای شهر درسدن (مرکز ایالت زاکسن) با تصویب قطعنامه‌ای رسمی اعلام کرده‌اند که برای مقابله با جنبش ضد مهاجرت و نژادپرست پگیدا و حل مشکلات ناشی از تحرکات گروه‌های افراطی، هنوز کارهای زیادی باید انجام شود.
در این قطعنامه ضمن فراخوان برای کمک به قربانیان خشونت‌های گروه‌های افراطی، برحمایت از اقلیت‌ها و تقویت دموکراسی تأکید شده است که «تحرکات و اقدامات جریان‌های راست افراطی هر روز بیشتر و بیشتر می‌شود.»
ماکس آشنباخ، یکی از نمایندگان شورای شهر درسدن در گفت‌وگو با یورونیوز در این خصوص می‌گوید: «به‌واسطه حضور جریان‌های افراطی، حیات دموکراتیک جامعه ما مورد تهدید واقع شده است. باید در این خصوص تدبیری اندیشید و اقدامی فوری صورت داد. سیاستمداران به‌اندازه کافی و به‌صراحت بر ضد جریان راست افراطی موضع نگرفته‌اند.»
در حقیقت، آشنباخ به انفعال آشکار و مرموزانه دولت و نهادهای امنیتی آلمان در برابر جنبش پگیدا و نئونازیسم‌هایی که در بطن این جنبش فعالیت می‌کنند اشاره کرده است. آشنباخ تنها سیاستمداری نیست که از عدم موضع‌گیری جدی نهادهای رسمی آلمان در برابر جریان راست افراطی و مشتقات آن سخن به میان می‌آورد!
دلیل اقبال برخی شهروندان آلمانی به جریان‌های افراطی
واقعیت امر این است که اقبال برخی شهروندان آلمانی نسبت به گروه‌های نژادپرست و نئونازیسمی در این کشور غیرقابل‌انکار است. افزایش تصاعدی آرای حزب جایگزینی برای آلمان (AFD) که اکثرا طرفداران آن را طرفداران نازیسم و جریان‌های ملی‌گرای افراطی تشکیل می‌دهند، بیانگر واقعیات تلخی است که در جامعه آلمان به وقوع پیوسته است. بخش مهمی از اقبال شهروندان آلمانی نسبت به جریان‌های افراطی و نازیسم نوین، ریشه در ناکارآمدی دو جریان و حزب سنتی این کشور، یعنی سوسیال‌دموکرات‌ها و دموکرات مسیحی‌ها دارد. مطابق آخرین نظرسنجی‌ها در آلمان، میزان محبوبیت دو حزب سنتی آلمان در مجموع به کمتر از 45 درصد رسیده است. این به معنای وقوع فاجعه‌ای جبران‌ناپذیر در عمق لایه‌های اجتماعی و سیاسی سرزمین ژرمن‌هاست. در این میان، بخش زیادی از شهروندان آلمانی که از جریان‌های سوسیال‌دموکرات، سوسیال مسیحی و دموکرات مسیحی رویگردان شده‌اند، معتقدند که جریان‌های طرفدار نازیسم و ملی‌گرایان افراطی قادر خواهند بود ضمن اضمحلال اتحادیه اروپا و منطقه یورو، به حاکمیت احزاب سنتی در برلین پایان دهند.
«زاکسن» تنها مقر نئونازی‌ها نیست
همان‌گونه که اشاره شد، تنها ایالت زاکسن، از نفوذ جریان‌های نئونازیسمی متأثر نیست. به‌عنوان‌مثال، راست‌گرایان افراطی در انتخابات ایالتی تورینگن، با کسب 4/23 درصد، حزب حاکم دموکرات مسیحی را پشت سر گذاشتند. این خود نشان‌دهنده نفوذ نئونازیسم‌ها در مناطق شرقی آلمان است.
اعلام وضعیت اضطراری امنیتی در ایالت زاکسن و شهر درسدن، نقطه آشکارساز اعلام موجودیت نئونازیسم‌ها در آلمان است. بدون شک آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و نهادهای امنیتی این کشور سهم بسزایی در شکل‌گیری وضعیت خطرناک موجود در کشورشان داشته‌اند. صدراعظم آلمان تصور می‌کرد که می‌تواند با هدایت نئونازیسم‌ها در یک حزب جایگزین برای آلمان و به‌نوعی رسمیت بخشیدن به فعالیت سیاسی آنها، نژادپرستان را در آلمان تحت کنترل و مدیریت خود درآورد. این تصور نادرست صدراعظم آلمان، که اتفاقا مورد اقبال دستگاه‌های امنیتی این کشور نیز قرار گرفت، منجر به شکل‌گیری وضعیت اسفبار موجود در سرزمین ژرمن‌ها شده است.
تصور مرکل این بود که جریان راست افراطی آلمان، حتی قادر به کسب حداقل آرای ممکن برای ورود به بوندس تاگ (پارلمان آلمان) نخواهد شد اما هم‌اکنون نه‌تنها شاهد حضور فعال حزب جایگزینی برای آلمان در پارلمان این کشور هستیم، بلکه این حزب عملا به یکی از احزاب پرطرفدار در آلمان تبدیل شده و در حوزه‌های ایالتی زیادی توانسته است دو حزب سوسیال‌دموکرات و دموکرات مسیحی را نیز پشت سر بگذارد. کار به‌جایی رسیده است که حزب جایگزینی برای آلمان به فتح مسند صدراعظمی آلمان پس از کناره‌گیری آنگلا مرکل از قدرت یا پایان چهارمین دوره صدراعظمی او می‌اندیشد.
انفعال سؤال‌برانگیز نهادهای امنیتی اروپا
جنبش پگیدا و جریان راست افراطی در آلمان، نه‌تنها یارگیری در داخل این کشور را به‌صورت گسترده آغاز کرده‌اند، بلکه سعی دارند از ظرفیت نئونازیسم‌ها در سایر کشورهای اروپایی نیز جهت انتشار نفرت کاذب علیه مهاجرین و مسلمانان در سرتاسر این مجموعه استفاده کنند. آنها با شعار ملی‌گرایی، بیرون راندن مهاجران، خروج از منطقه یورو و اضمحلال اتحادیه اروپا سخت مشغول به فعالیت هستند. کشورهای هدف برای پگیدا در وهله اول سوئیس و اتریش هستند. ضمن آنکه جریان‌های راست افراطی در کشورهایی مانند فرانسه (که رهبری آن را مارین لوپن به‌عهده دارد) انگلیس، سوئد، هلند، دانمارک و... مشغول هم‌افزایی با یکدیگر جهت به حاشیه راندن جریان‌های سنتی حاکم بر اروپا و متعاقبا، حلول دوباره نئونازیسم و نئوفاشیسم در این منطقه هستند.
با توجه به مواردی که ذکر شد، سؤال اصلی در خصوص چرایی و چگونگی رشد گروه‌های افراطی در آلمان و اروپا همچنان به قوت خود باقی است. این‌که دستگاه‌های سیاسی و امنیتی کشورهای غربی چه سهمی در وزن‌دهی به جریان‌های خطرناک نژادپرستانه ایفا کرده‌اند؟ آیا روند فعلی صرفا محصول محاسبات ایده‌آل‌گرایانه افرادی مانند آنگلا مرکل و همراهانش بوده است یا در ماورای آن، تلاش برخی محافل امنیتی اروپا برای احیای نئونازیسم در معادلات اجرایی کشورهایی مانند آلمان قابل‌مشاهده است؟! بدون شک رشد تصاعدی آرای جریان‌های افراطی در آلمان و دیگر کشورهای اروپایی و فراتر از آن، استمرار جریان‌سازی و یارگیری آنها در فضای سیاسی و اجتماعی اروپا موضوعی طبیعی محسوب نمی‌شود.

زهرا ساختمانیان

بین‌الملل