گفت‌وگو با میرجلال الدین کزّازی به مناسبت سالروز شعر و ادب پارسی

رسانه‌ها به همه‌چیز می‌اندیشند، مگر زبــان

بارها از اهمیت زبان هر کشور و هویتی که به همراه آن است، شنیده‌اید. زبانی که همه ما از کودکی با آن بزرگ می‌شویم، زندگی می‌کنیم و می‌میریم. دنیای پر واژه و کلمه‌ای که گریزی از آن نیست و خیلی اوقات به کمکمان می‌آید تا حس‌ها، حرف‌ها و خیلی از اتفاقاتی را که در ذهنمان می‌گذرد با آن بیان کنیم یا روی کاغذ بیاوریمش. خلاصه این زبان که برای ما به نام فارسی شناخته شده است، حق‌ها به گردنمان دارد. ماجرایی که این روزها به عقیده خیلی‌ها در حقش اجحاف شده و زخم‌های زیادی را تحمل کرده است. در این بین مدت‌هاست که داستان فقط ورود کلمه‌ها و عناوین عجیب و غریب به این زبان نیست و ماجرای تازه‌ای به اسم ترویج زبان فارسی هم باعث شده تا گاهی شاهد اتفاقاتی باشیم که در طول آن این زبان ضد خودش عمل می‌کند. همچنین رهبری نیز در صحبت‌های اخیر خود با گلایه از صدا و سیما روی ترویج زبان صحیح و معیار و زبان صیقل خورده و درست تاکید کرده‌اند ایشان با تقبیح استفاده فراوان از لغات بیگانه در رسانه ها خطاب به مسؤولان گفتند: نگذارید زبان فارسی دچار فرسودگی و ویرانی شود. بحث آسیب‌ها و آفت‌های زبان هر سال در 27 شهریور، سالگرد درگذشت شهریار که به روز شعر و ادب پارسی معروف شده؛بیش از پیش جان می‌گیرد.
کد خبر: ۱۲۲۹۲۸۴


یکی از چهره‌هایی که تا اسم زبان پارسی می‌آید خیلی‌ها به یادش می‌افتند، میرجلال‌الدین کزّازی متخصص زبان و ادبیات فارسی است که برای گویش و نگارشش پارسی سره را انتخاب کرده و در این باره هم می‌گوید: دو دهه پیش باور کردم که می‌توان به یاری زبان پارسی شتافت تا از گزند و آسیب روزگار در امان باشد؛ از همین‌رو بر آن شدم تا بدین شیوه گفتن و نوشتن را آغاز کنم. این شیوه نمونه‌ای سنجیده و به آیین از ادب و زبان پارسی را برای دوستداران این زبان به یادگار می‌نهد.
به مناسبت 27 شهریور با او که سال هاست تلاشش این بوده تا به قول خودش زبان فارسی را از گزندها دور نگه دارد، گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه با همان لحن معروف همیشگی‌اش آن را می‌خوانید.
کزازی ابتدا با اشاره به همه آسیب‌هایی که در این سال‌ها به دنیای کلمه‌های پارسی وارد شده، بیان کرد: زبان پارسی زبانی است سخت جان که بارها از بوته آزمون‌های تاریخ، سربلند و پیروزمند بیرون آمده است. از همین روی به آسانی آسیب نمی‌بیند. آنچه در روزگار ما انگیزه‌ای است نیرومندتر که ما به این زبان بیشتر بیندیشیم در این کار بایسته بکوشم که زبان فارسی گزند و آسیب نبیند، ویژگی روزگار ما است که هیچ پیشینه‌ای در روزگاران کهن نداشته است. آن ویژگی هم گسترش فناوری رسانه‌ای است. گذشته از رسانه‌هایی مانند رادیو و تلویزیون، دیگر ابزارهایی که در دسترس همگان نهاده شده است، آن تارینه‌ها که هر کس یک، دو و حتی چندتا از آنها را به کار می‌گیرد می‌تواند به زبان‌های جهان آسیب برساند.
چاره چیست؟
او در پاسخ به این که حال با وجود همه این مسائل چاره چیست هم گفت:پاسخی که به این پرسش می‌توان داد، پاسخی نیست که تنها یک چاره و راهکار را در بربگیرد، نخستین پاسخ این است که ما می‌توانیم از این رسانه‌ها که پایه آسیب رساندن به زبان پارسی شده‌اند، بهره بجوییم در نگاهبانی از زبان فارسی، تلاش در نیرومندی و آسیب‌ناپذیری آن.
کزازی در ادامه از تأثیرگذاری رسانه با توجه به عملکردی که در پیش می‌گیرد گفت و افزود: رسانه به تیغ دودم می‌ماند؛ هم می‌تواند بسیار سودمند، پرورنده و مایه بی‌گزندی باشد و از سوی دیگر هم وارونگی آن می‌تواند زیانبار باشد و گزندرسان و ویرانگر. اگر زبانی در رسانه به کار برده بشود که به آیین، سنجیده، درست و بهنجار باشد، زبان پارسی به همین سوی پیش خواهد رفت.
برنامه‌ریزی برای همه چیز به جز پارسی
وی در بخش دیگری از صحبت هایش با گلایه از عملکرد رسانه‌ها و این که برای همه چیز به جز زبان پارسی برنامه دارند، بیان کرد: این یکی از پرسمان‌های بزرگ است که در این رسانه‌ها به همه چیز می‌اندیشند، مگر زبان. گویندگان، هنرپیشگان، کسانی که در این رسانه‌ها زبان را به کار می‌گیرند پروایی به آن ندارند. از سویی دیگر شاید پاره‌ای از آنان، آن مایه و دانشی را که می‌باید در زبان به دست نیاورده‌اند.
بحث آموزش هم از مواردی بود که او در ادامه صحبت‌هایش به آن اشاره کرد و درباره‌اش گفت: راهکار و چاره دیگر این است که ما در رده‌های آموزشی به ویژه در دبستان و دبیرستان که در آن‌ها پایه‌ها ریخته می‌شود زبان را آن چنان ارج بنهیم که آموزش آن برترین و گرامی‌ترین آموزه شمرده شود، آموزگاران و دبیران در آموختن زبان پارسی بر نوآموزان و دانش‌آموزان سخت بگیرند. هم آنها این زبان را به درستی خواهند آموخت و هم از سوی دیگر اندیشیدن به زبان، تلاش برای پاسداشت آن از گزند، آسیب، سستی و کاستی، بنیادی در خوی و خیم و منش و کنش آنها شود.
جای خالی پروایی پسندیده برای زبان
او اضافه کرد: ناگفته پیداست درآموزش زبان هم آن پروایی پسندیده که باید به این گرامانمایه‌ترین پایگاه فرهنگی ورزیده شود، دیده نمی‌آید. به گونه‌ای که دبیران و آموزگاران در پی آن، آموزندگان کمترین پروا را به زبان فارسی دارند.
کزازی می‌گوید: پنداشته می‌شود که این زبان چون زبانی میهنی و همگانی است، آن را می‌توان به هر شیوه‌ای آموزش داد و هر زمان دبیر زبان پارسی به آموزشگاه نیامده باشد، هر کس را به جای او به کلاس می‌فرستند. پیداست این سستی، کاستی و نابهنجاری همچنان با آن نوآموز و دانش‌آموز در سراسر زندگی‌اش همراه می‌شود.
باور ندارند که پارسی بهترین است
او در آخر یادآور شد: همه باید ارزش بگذارند و باور کنند که زبان پارسی مهم‌ترین است، اما این باور را ندارند، برای همین این شوخی‌ها گسترش پیدا می‌کنند و مثلا واژه‌ای که هیچ پایه‌ای ندارد در فلان مجموعه تلویزیونی بارها بر زبان کسی می‌رود و اندک اندک واژه‌ای می‌شود که بسیاری آن را به کار می‌برند. کسانی که سرپرست این رسانه‌ها هستند باید هوشیار باشند، ارزش زبان پارسی را بدانند و از این کژاندیشی‌ها و بیراهگی‌ها به هر شیوه‌ای که می‌توانند، پیشگیری کنند.

فاطمه شهدوست

رسانه

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها