هنرمندان موسیقی از تاثیر ماه محرم و نواهای این ماه بر زندگی هنری‌شان می‌گویند

نوبت محرم شد

موسیقی رنگ محرم گرفته است. خیلی قبل‌ترها، آن زمان که هنوز بسیاری از هنرهای دیگر وارد مسیر کربلا نشده بودند و عرض ارادت به امام حسین (ع) و یارانش را به زبان هنر آغاز نکرده بودند، موسیقی فعالیت خود را شروع کرده بود. شده بود پای ثابت تعزیه‌ها و نوحه‌خوانی‌ها. مداحان و نوحه‌خوانان ایرانی تحت تاثیر موسیقی ردیف دستگاهی که موسیقی اصیل کشورمان است، راه کربلا را پیش گرفته بودند و از حضرت سید‌الشهدا می‌خواندند. همین ریتم‌های موسیقی ایرانی کم‌کم جای خود را در دسته‌های عزاداری ایام محرم هم باز کردند و ریتم‌ها و صداهایی ساختند که دارای شخصیت خاص و منحصر‌به‌فرد خود است؛ ریتم‌هایی که می‌گوید باز محرم رسیده است. موسیقی آنقدر باشخصیت و پخته است که می‌شود ریتمش را از هر موسیقی دیگری تشخیص داد. جدای از شخصیت موسیقایی‌اش هم سازندگانش حال و هوای خاصی داشته و آثاری از خود به‌جا گذاشتند که حال معنوی‌شان را منعکس می‌کند. حال معنوی آنها که گاه برای ساختن یک کار به یاد مظلومیت اهل‌بیت پیامبر در کربلا اشک ریختند و گاه خود را میانه میدان جنگ تصور کردند تا بتوانند اثری خلق کنند که دارای روح حسینی باشد. این تاثیر و تاثرات به امروز هم رسیده است. حالا هم موسیقیدان‌های بسیاری می‌گویند از ریتم‌های ماه محرم تاثیر گرفته یا زندگی هنری‌شان را مدیون امام حسین(ع) و موسیقی‌های عاشورایی منحصر‌به‌فردی که پیشینیان خلق کرده‌اند،‌می‌دانند.

کد خبر: ۱۲۲۸۰۰۵

خواننده‌ای که هنرش را از محرم دارد
محمد معتمدی خواننده موسیقی ایرانی از جمله هنرمندانی است که بارها گفته هنرش را از ماه محرم دارد. او در عرصه موسیقی مذهبی تجربه های موفقی دارد که از میان آنها می توان به مناجات خوانی که ماه‌رمضان چند سال گذشته به‌طور رایگان منتشر شد، اشاره کرد.
معتمدی متولد شهر کاشان است. جایی که در نوحه خوانی های مذهبی و برگزاری آیین های ماه محرم مشهور است. او تا کنون بارها به تاثیری که از ماه محرم و نوحه خوانی های خاص آن گرفته اشاره کرده است. اگر تازه ترین آلبومش با نام حالا که می روی به آهنگسازی فرید سعادتمند را بشنوید، متوجه خواهید شد بدون آشنایی با نوحه های اصیل نمی شود این آلبوم را تا این حد قوی اجرا کرد.
او می‌گوید در کودکی گاه در هیات محله نوحه می‌خوانده و گاه در تعزیه نقش فرزندان امام حسین (ع) را بازی می‌کرده است.
معتمدی با بیان این‌که هنرش را از محرم دارد، اینطور توضیح می‌دهد: آیین‌های عاشورایی 1400سال است که نزد مردم ایران برگزار می‌شود و حتی طبق تجربه ثابت شده هر‌چند سال‌های زیادی از این واقعه گذشته، اما تاثیرش پررنگ‌تر شده و بین مردم عزیزتر شده است. محرم برای من هم همین حس و حال را دارد. من هم در یک جامعه ایرانی اصیل به دنیا آمده و بزرگ شده‌ام. شهری که من در آن به دنیا آمدم، نواها و صداهای محرمی همواره در آن طنین‌انداز بوده و علاقه‌مندی‌ام به موسیقی سنتی و کشیده شدنم به آن سمت، جرقه‌های اولیه‌اش از شنیدن نواهای مداحانی بود که در کودکی صدایشان را می‌شنیدم. نکته جالب توجه این بود که مداحان براساس آواز اصیل ایرانی اشعارشان را می‌خواندند و مداحی می‌کردند و این همه در شکل‌گیری شخصیت موسیقایی من تاثیرگذار بود.

کربلاخوانی؛ از پدر تا پسر
حسام‌الدین سراج، خواننده موسیقی ایرانی است. او فرزند یک روحانی صاحب‌نام در اصفهان بوده و مجالس نوحه‌خوانی پدرش بر او تاثیر بسیار گذاشته است. او دو آلبوم وداع 1 و 2 را هم درباره امام حسین (ع) خوانده و دیدگاه‌های خاصی هم در این باره دارد. این هنرمند می‌گوید: پدر من روحانی بود، اما به هنر و شعر خیلی علاقه داشت. با استاد تاج اصفهانی و مرحوم استاد حسن کسایی دوستی نزدیکی داشت و خانه‌مان به‌نوعی محفلی ادبی-موسیقایی بود. او روحانی خاصی بود، شعرهای عمان سامانی درباره کربلا را می‌خواند و گریه می‌کرد. من هم در محفل پدر به اشعار عمان علاقه‌مند شدم.
او درباره استقبالی که از آلبوم وداع شده، می‌گوید: من همیشه معتقدم اگر کاری بویی از حقیقت و درستی برده باشد مردم به صورت طبیعی نسبت به آن واکنش مثبت نشان می‌دهند و این یک امر طبیعی است؛ اما درباره کلمه مناسبتی باید بگویم کلمه جالبی نیست و درباره وداع هم آن را نمی‌پذیرم، چون موضوع امام‌حسین(ع) و قیامش در هیچ زمان و عنوانی نمی‌گنجد و نمی‌توان آن را مناسبتی نامید. هر جا مبارزه با ظلم اتفاق بیفتد، قاعدتا بهترین الگو و سرمشق حضرت امام حسین(ع) و یارانش هستند.
سراج همچنین عنوان می‌کند: بعضی‌ها می‌گویند‌ چرا وارد این فضاها می‌شوی و معتقدند ورود کارهای مذهبی به موسیقی ایرانی موجب از دست‌دادن مخاطب می‌شود، اما من با این موضوع موافق نیستم و همیشه گفته‌ام دین با موسیقی منافات ندارد. به نظرم کسی می‌تواند در این زمینه اظهار‌نظر کند که اهل موسیقی باشد و نسبت به آن آگاهی داشته باشد. ارائه اثر مهم است، یعنی اگر موسیقیدانی بگوید دین با موسیقی منافات ندارد و یک نمونه و الگو برای این حرف ارائه کند، حرفش قابل تامل است.

میخکوب نوحه‌های عاشورا
لوریس چکناواریان، آهنگساز برجسته ایرانی که سمفونی عاشورا را هم درباره امام حسین (ع) نوشته، می‌گوید از کودکی صدای دسته‌های عزاداری جذبش می‌کرده است. او توضیح می‌دهد: بار تراژیک واقعه عاشورا آن قدر سنگین است که اگر بخواهی به آن فکر کنی، زیر بارش شانه‌هایت خم می‌شود. مگر در تاریخ چند نفر بوده‌اند که حاضر شده‌اند به خاطر خدا و عقیده‌شان یا روی همه‌ داشته‌های زمینی خود را بگذارند؟ چند نفر وجود دارند که مثل حضرت عیسی مسیح(ع) یا امام حسین(ع) با بزرگ‌ترین سختی‌ها روبه‌رو شوند و باز هم بر سر عقیده‌شان بمانند؟ مسلما خیلی کم هستند. باور کنید عاشورا یکی از بزرگ‌ترین‌ وقایع تراژیک جهان است که می‌تواند همه دنیا را تحت‌تأثیر
قرار دهد.
او می‌افزاید: نگاه کردن به زندگی امام حسین(ع) نشان می‌دهد کشته شدن برای خدا عین عشق است. انگار که کنار خدا ایستاده باشی، به او تکیه داده باشی و با ایمان کامل بدانی حتی اگر کشته شوی کنار او ایستاده‌ای و همیشه هستی و همیشه نامت زنده خواهد ماند.
سازنده سمفونی عاشورا همچنین می‌گوید: محرم ماهی است که ایرانیان فارغ از فرهنگ، مذهب و قومیت آن را گرامی می‌دارند و در این ایام به عزاداری سرور و سالار شهیدان می‌پردازند. می‌دانید چرا؟ چون حادثه بزرگ نمی‌تواند انسان را تحت‌تأثیر قرار ندهد. مسلمان‌ها در ایران هم همیشه برای عیسی مسیح (ع) احترام خاصی قائل بوده‌اند و شاید با همین احترام متقابل است که فضایی برای شناخت بهتر از یکدیگر پیدا کرده‌ایم و بسیاری از ارامنه هم عاشق امام حسین(ع) و واقعه عاشورا شده‌اند.