غرش کامیون‌ها در آشوراده

طرح گردشگری آشوراده از همان چند سال پیش و ابتدای مطرح شدن، با واکنش‌ها و مخالفت‌های زیادی همراه بود؛ از یک سو متولیان گردشگری با تاکید بر درآمدزا بودن و توریستی کردن جزیره، روی اجرای طرح اصرار داشتند و از سوی دیگر مخالفت‌های کارشناسان و سازمان محیط زیست مانع تصویب طرح می‌شد؛ اما درنهایت و متاسفانه مثل بسیاری دیگر از طرح‌های غیرکارشناسی شده کشورمان، زور بخش خصوصی و متولیان گردشگری! و موافقان اجرای طرح چربید و سازمان محیط زیست تسلیم شد اما به شرطی و شروطی؛ شروطی که مجریان را ملزم می‌کرد درچارچوب قوانین محیط زیست عمل کنند و طرحشان به تخریب جزیره و زیستگاه‌های گیاهی و جانوری اش منجر نشود و ملاحظه جامعه محلی و بکر بودن جزیره را بکند. تصاویر نامه‌ها و امضاها و موافقت‌ها و صفحات مختلف طرح که یکی یکی منتشر شد یا به عبارتی لو رفت، چیزی خلاف همه تعهدات مشاهده شد؛ ظاهرا نه‌تنها صحبت از یک طرح سبک و محلی گردشگری نبود که قرار به ساخت یک شهر گردشگری در جزیره کوچک گذاشته شده بود؛ شهری با هتل، رستوران، شهربازی و ...
قلب آشوراده به تپش افتاد
مخالفت و واکنش شدید محیط زیستی‌ها دوباره کتمان طرح را به دنبال داشت تا روزهای آخر اسفند که غرش ماشین‌های راهسازی برای احداث یک جاده در کنار اسکله بندر ترکمن و ساحل کم‌عمق جزیره، آرامش آن را برهم زد و جانوران را از پناهگاهشان بیرون کشید و پرندگان را از آسمان جزیره فراری داد.
فرزاد علیزاده، عضو ستاد مردمی نجات آشوراده در این باره به جام‌جم می‌گوید: در آخرین روزهای اسفند باخبر شدیم که سازمان همیاری شهرداری‌ها که پیمانکار و مجری طرح گردشگری آشوراده است، مشغول احداث جاده‌ای دقیقا در کنار بندر ترکمن است؛ جایی که در سال‌های اخیر آب به‌شدت عقب‌نشینی کرده و حدود 700 تا 800 متر از محل موج‌شکن‌ها عقب‌تر رفته است. جایی که الان به گل نشسته و همین باعث شده بیل‌های ماشین‌ها هم در گل و لای گیر کند و حرکت‌شان متوقف شود.
همه بی‌خبرند!
علیزاده می‌گوید حتی محیط زیست گلستان هم از فعالیت ماشین‌های راهسازی بی‌اطلاع بود و در نهایت پیگیری‌های ما باعث اخطار قانونی اداره محیط زیست به پیمانکار و توقف کار و نشان دادن مجوز رسمی می‌شود که متاسفانه پیمانکار مجوز داشته و آن را رو می‌کند.
همه اینها در حالی است که پیش از این حمید ظهرابی، معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست هم درباره احداث جاده در حریم پناهگاه حیات وحش میانکاله در گفت‌وگو با مهر مدعی شده بود که بدون هماهنگی و مجوز سازمان محیط زیست بوده، حال آن‌که براساس آنچه علیزاده به ما می‌گوید ظاهرامدیرکل سابق محیط زیست گلستان در زمان ریاستش این مجوز را صادر کرده بود.
با اذن محیط‌زیست!
غم‌انگیزتر این‌که اجرای طرح به مطالعات ارزیابی نیاز دارد و حریم آبی تالاب جزو پناهگاه حیات وحش میانکاله محسوب می‌شود و مدیران استانی و کشوری محیط زیست ادعا کرده بودند که پیمانکار اطلاعی از این موارد نداشته وگرنه دست به احداث جاده بدون مجوز و ارزیابی محیط زیستی نمی‌زده.
درحالی که در نامه‌ای که عبدوس، مدیرکل وقت حفاظت محیط زیست استان گلستان به پیمانکار داده، چند اولویت برشمرده شده که در اولویت چهارم این نامه به این پیمانکار اجازه داده در حریم آبی تالاب جاده‌ای احداث کند و در همین بند چهارم اشاره شده که «حریم آبی خلیج گرگان در محدوده پناهگاه حیات وحش میانکاله قرار دارد» و این یعنی پیمانکار می‌دانسته که این محدوده در حریم پناهگاه است و طرحی که آغاز می‌کند طرح گردشگری آشوراده است.
علیزاده به ما می‌گوید: اولین ایراد به خود مجری طرح است که صلاحیت اجرای طرح گردشگری در جزیره را ندارد، زیرا براساس قانون باید شرکت پیمانکار و مجری در سوابقش اجرای طرح‌های محیط زیستی داشته باشد که سازمان شهرداری‌ها چنین سابقه‌ای ندارد و بی‌دقتی و بی‌توجهی‌اش در ساخت جاده در دل پناهگاه حیات‌وحش هم خود نشانگر این امر است و دومین ایراد به مدیران استانی و کشوری محیط زیست است که ضمن اطلاع از حساسیت محیط زیستی جزیره، مجوز هرگونه عملیات مخرب عمرانی در دل آن را به پیمانکار داده‌اند.
همچنان نگرانیم
عضو ستاد مردمی نجات آشوراده اما همچنان نگران ماشین‌های بزرگ راهسازی است که در گوشه‌ای از خط ساحلی بندر ترکمن پارک کرده و احتمالا منتظر فرصتی برای از سرگیری احداث جاده اند؛ جاده‌ای که مسافران را به پلاژهای ساحلی ‌می‌رساند و قرار است پس از جاده، در آب‌های کم‌عمق جزیره و در زیستگاه فوک خزری و محل تخم‌ریزی آبزیان و پناهگاه پرندگان ساخته شود.
علیزاده می‌گوید همین حالا هم محدوده تالاب خلیج گرگان به‌وسیله جاده در حال ساخت، دوپاره شده و محیط زیست خلیج گرگان درحال تخریب و تغییر است، حال آن‌که در ضوابط مشارکت و سرمایه‌گذاری طرح‌های گردشگری آشوراده قید شده از جمله مواردی که باعث قطع همکاری می‌شود دخالت در اکوسیستم و تغییر و تخریب آن است.
این فعال محیط زیستی تاکید می‌کند بیکار نخواهند نشست و کوتاهی و قصور دستگاه‌های نظارتی و بویژه محیط زیست که متولی اصلی حفاظت از جزیره است را از طریق قانونی پیگیری می‌کنند و در همین راستا در دادسرای کارکنان دولت از عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، عبدوس مدیرکل وقت اداره محیط زیست گلستان و جلالوندی، معاون ارزیابی سازمان شکایت کرده‌اند و در حال رسیدگی است.

فاطمه مرادزاده

ایران