خط و نشان موشکی مسکو

در نمایشی خیره‌کننده از فناوری و جسارت نظامی روسیه، موشک تازه‌توسعه‌یافته «بوریوفسنیک» با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای، موفق شد مسافتی بیش از ۱۴هزارکیلومتر را طی کند و حدود ۱۵ساعت در آسمان باقی بماند. پوتین در اظهاراتی که بازتابی از اعتماد به‌نفس کرملین بود، تأکید کرد: «این واقعا سلاحی بی‌همتاست که هیچ کشور دیگری در جهان مشابه آن را ندارد.» رونمایی از این موشک هسته‌ای درحالی است که پوتین پیش‌تر آغاز رسمی «دور تازه مسابقه تسلیحات استراتژیک» را اعلام کرده بود. این اقدام، نشانه‌ای روشن از اراده روسیه برای حفظ جایگاه خود به‌عنوان قدرتی جهانی است که هیچ تهدید یا فشاری از سوی غرب نمی‌تواند آن را از مسیر اقتدار و بازدارندگی منحرف کند.
 
فشار حداکثری علیه پوتین
در واپسین تحولات سیاست خارجی واشنگتن، آمریکا نه فقط خواستار دخالت مستقیم در مرزهای جغرافیایی اوکراین شده، بلکه با فشار دیپلماتیک بر اروپا خواستار «تحمیل خطوط قرمز سرزمینی» به روسیه است؛ گویی ارتش مسکو باید حاضر شود خواسته‌های ارضی غرب را در میادین جنگ به‌ رسمیت بشناسد. این رویکرد، بازتابی از فشار گسترده و غیرمنطقی عقده‌مندانه‌ای است که به‌گونه‌ای سنتی در دوران جنگ سرد صورت می‌گرفت.
در همین راستا، ترامپ در اقدامی کم‌سابقه، دو شرکت نفتی بزرگ روسیه روس‌نفت و لوک‌اویل را تحریم کرده تا منبع درآمد کلیدی نظامی و مالی کرملین محدود شود. این فشار اقتصادی، بخشی از راهبرد گسترده‌ای است که واشنگتن آن را «تحت فشار قرار دادن روسیه» نامیده و تلاش می‌کند در میدان نفت و انرژی، کرملین را به عقب‌نشینی سوق دهد. همزمان، اروپا نیز به تبعیت از آمریکا، بسته تحریم‌های جدیدی علیه صادرات انرژی روسیه ازجمله ممنوعیت واردات گاز مایع (LNG) از روسیه در افق سال‌های آتی و محدودیت‌هایی برای کشتی‌های نفتی تحت پرچم «ناوگان سایه» تصویب کرده است. این فشار جمعی نشان می‌دهد که واشنگتن و متحدان غربی درتلاشند با فشار اقتصادی و دیپلماتیک، روسیه را به تسلیم بخشی از دستاوردهای راهبردی‌اش وادار کنند.
 
ضدحمله خرس روسی
در مقابل تشدید فشارهای سیاسی و اقتصادی از سوی واشنگتن و متحدان اروپایی، مسکو با نمایش موشکی خودی پاسخ روشنی به آمریکا داده است. آزمایش موفقیت‌آمیز موشک بوریوفسنیک که از قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای برخوردار است، پیامی ضمنی به ترامپ بود که فشار تحریم‌ها و تهدیدها، توان راهبردی ما را عقب نمی‌نشاند، بلکه بر شدت اراده ما می‌افزاید. در سطح ظرفیت نظامی، روسیه نه فقط به فناوری موشکی راهبردی دست یافته، بلکه تولیدات نظامی‌اش نیز طی ماه‌ها و سال‌های اخیر به‌طور چشمگیری ارتقا یافته است.بنا بر گزارش ناتو، تولید مهمات توپخانه روسیه روندی سریع دارد و برخی تحلیل‌ها ظرفیت تولید مهمات روسیه را چند برابر توان مشترک آمریکا و اروپا ارزیابی کرده‌اند. از منظر اقتصادی و سیاست بین‌المللی، واکنش روسیه به فشارهای غرب تنها به میدان نظامی محدود نمی‌ماند؛ بلکه سیاست تحریم‌زدایی داخلی، بازسازی صنعت دفاعی و تمرکز بر تولید مستقل سلاح و مهمات، بخشی از استراتژی کلان مسکو برای کاهش وابستگی به نظام مالی و انرژی تحت تأثیر تحریم‌هاست. این توان نه فقط نشانگر ظرفیت تطبیقی روسیه در شرایط تحریم است، بلکه تضمینی برای ادامه مقاومت راهبردی آن در برابر خواست‌ها و مداخلات غرب است.
 
شکست دسیسه‌های غرب
روسیه در سه ‌سال اخیر موفق شده زیان اقتصادی اولیه جنگ را به بخشی از توانمند‌سازی داخلی تبدیل کند. طبق گزارش منابع روسی، رشد اقتصادی انباشت‌شده بعد از ۲۰۲۲ برای مسکو مثبت و پیوسته بوده، درحالی‌که اقتصاد اوکراین پس از سقوط شدید، همچنان در وضعیت دشواری به‌سر می‌برد. از سوی دیگر کسری بودجه اوکراین در ۲۰۲۴ معادل حدود ۲۰ درصد تولید ناخالص داخلی‌اش برآورد شده است، درحالی‌که کسری بودجه روسیه نسبتا کنترل‌شده باقی مانده است. علاوه بر برتری اقتصادی مطلق، روسیه برخلاف اوکراین توان حفظ ساختارهای اجتماعی و مصرف داخلی را در بحبوحه جنگ تقویت کرده است؛ منابع مالی دفاعی و بودجه امنیتی در مسکو همچنان سهم بالایی از کل هزینه‌های عمومی دارد، بدون آن‌که فروپاشی اجتماعی رخ دهد. در مقابل، اوکراین با فشار سنگین جنگ، بی‌ثباتی زیرساختی و وابستگی مداوم به کمک خارجی مواجه است؛ به‌علاوه بر روند نزولی کمک‌های نظامی غرب در ماه‌های اخیر نیز تأکید شده است. در واقع غرب به‌رغم وعده‌های بلندپروازانه، در عمل نتوانسته روند کمکی به اوکراین را پایدار نگه دارد. براساس گزارش کیل، کمک نظامی اروپا  ــ آمریکا به کی‌یف در تابستان تا حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است. این فروپاشی نسبی کمک، در کنار تمایل روسیه به ادامه مسیر اقتصادی مستقل تحت فشار تحریم‌ها، موجب شده تا غرب نتواند جایگاه برتری اقتصادی و اجتماعی خود را در حمایت از اوکراین مانند سال‌های آغاز جنگ حفظ کند.
 
استمرار فتوحات نظامی
هم‌زمان که کارت‌های غرب توان تحدید قدرت مسکو را ندارد، در تازه‌ترین تحولات میدان نبرد، روسیه دو دهکده مرزی دیگر در جنوب‌شرقی اوکراین را تحت کنترل گرفته است و به گفته وزارت دفاع مسکو، جزیره‌ای در جنوب هم به‌دست آمده است. پیشروی‌ها بخشی از عملیات مکانیزه‌ روسیه در امتداد خطوط تماس جبهه محسوب می‌شود و فشار رزمی بر مواضع اوکراینی را تشدید کرده است. از سوی دیگر کرملین از عدم پذیرش آتش‌بس تحمیلی غرب خبر داده و تأکید کرده که پیشنهاد صلح تحت شرایطی پذیرفته می‌شود که شامل «تحمیل خطوط قرمز» از سوی اوکراین یا غرب نباشد. این مقاومت در برابر مذاکرات باعث تأخیر در دیدار آتی میان پوتین و ترامپ شده است.

لشکر شکست‌خورده زلنسکی
زمانی‌که بروکسل ارتش اوکراین را به جنگ تمام‌عیار با روسیه تشویق می‌کرد، مردم این جمهوری سابق شوروی گمان نمی‌کردند که به چنین فلاکتی بیفتند. براساس گزارش وزارت دفاع اوکراین که از سوی منابع فرانسوی نقل شده، ولودیمیر زلنسکی در فوریه ۲۰۲۵ اعلام کرد حدود ۴۶ هزار سرباز اوکراینی کشته شده‌اند و بیش از ۳۸۰ هزار نفر زخمی شده‌اند. این ارقام به‌عنوان برآورد رسمی حداقلی تلقی می‌شود ولی برخی منابع دیگر ازجمله رسانه‌ها و تحلیلگران مستقل عددهای متفاوتی بین ۶۰ هزار تا ۱۰۰ هزار کشته ذکر کرده‌اند.