رانت، حرفِ اول فروش فوری خودرو / بده بستان‎های پشت پرده

به گزارش جام جم آنلاین ، براساس گزارش‌های ارسالی به جام جم آنلاین بسیاری از خریداران خودرو با آغاز پیش‌فروش ایران خودرو و سایپا علی‌رغم ایجاد شناسه‌های ثبت نامی از قبل و همچنین آماده بودن کلیه مدارک جهت ثبت نام نتوانستند در این طرح ثبت نام و خودروی مورد نظر خودشان را خریداری کنند.

سامانه فروش خودرو به سرعت بسته شد، بسته شدن اصولا حاکی از اتمام فروش است اما به نظر می‏رسد این اتفاق ارتباطی با تمام شدن محصولات ندارد.

یک شاهد عینی در این رابطه می‎گوید: برای خرید خودرو ساعت 10 صبح وارد سامانه فروش یکی از شرکت‎های خودروسازی شدم اما موفق به ورود نشدم. این یعنی اینکه تمامی محصولات به فروش رفته است. مگر می‌شود چنین چیزی وجود داشته باشد؟ یعنی باور کنیم انواع محصولات سایپا و ایران‎خودرو به این سرعت به فروش رفته باشد؟

وی در ادامه گفت: مردم به خوبی نسبت به این مسائل آگاه هستند و می‎دانند پشت پرده چه خبر است. هدف از طرح فروش فوری نه رعایت حال و منفعت مصرف‎کننده که بنا به دلایل دیگری است.

رانت و دیگر هیچ

در حالی که اعتراض مردم نسبت به اختلال در سامانه فروش محصولات ایران‌خودرو و سایپا وجود دارد برخی از مسئولان و کارشناسان نیز بسته شدن سایت فروش این شرکت آن هم به فاصله بسیار کمی از آغاز آن را غیرمنطقی توصیف می‌کنند. چه اتفاقی پشت پرده افتاده است؟ جز اینکه احتمال به تخلف و زد و بند برود چیز دیگری وجود ندارد.

در این رابطه مرتضی خاکسار کارشناس خودرو و کارشناس ارشد مدیریت برنامه‎ریزی به جام‎جم آنلاین گفت: یکی از ضعف‌ها در سیستم تولید هر کشوری از جمله ایران این است که پشت هر تولیدی رانت قرار دارد. به عنوان مثال شرکت‎ها و فروشگاه‎های زنجیره‎ای به کارخانه و یا یک تولیدی غذایی سفارش محصول خاصی را می‎دهند، سفارشی که بر اساس تعداد مشخص تولید می‎شود و در اختیار فروشگاه‎های زنجیره‎ای و شرکت‎ها جهت عرضه به مصرف‎کننده قرار می‎گیرد. این یک نوع رانت بزرگ است و در واقع «محصول‎خواری» این شرکت‌ها و فروشگاه‌ها باعث می‎شود خون مصرف‎کننده مکیده شود.

خاکسار افزود: همین روال برای شرکت‎های خودروسازی وجود دارد، در واقع در هر جایی پدیده رانت را می‎بینید. در این میان قانون بازوی اجرایی دولت که در بخش نظارت باید کنترل دقیق‎تر و برخوردی جدی‎تر با متخلفان داشته باشد. این بازو بسیار قوی است و باید عاملی بازدارنده و کنترل کننده باشد.

این کارشناس خودرو با تاکید بر نادیده گرفته شدن حق مصرف‎کننده بیان داشت: اکنون رویه به این منوال است که در مرحله فروش خودروی دو شرکت بزرگ، یک نفر می‎آید و 300 خودرو را می‎خرد. آنها گمان می‎کنند که می‎توانند با افکار مردم بازی کنند. مگر می‎شود که سایت سامانه فروش سایپا تا ساعت 10 صبح بسته باشد؟

انحصارطلبان بازار خودرو

این کارشناس خودرو از بسته شدن مشکوک سامانه فروش خودرو می ‏گوید، چیزی که بسیاری از خریداران نیز به آن اشاره می‎کنند. چرا عاقبت یک طرح فوری به مسائلی این چنینی ختم می‎شود؟ دقیقا تخلفات پشت پرده چیست؟

یک خریدار عصبانی در تماس با جام جم آنلاین می‎گوید: بازی با شعور مردم حد و اندازه‎ای دارد. اینکه وقتی سامانه فروش بسته می‎شود یعنی ما هم باور کنیم محصولات به فروش رفته است؟

خاکسار نیز در ادامه گفت و گوی خود با جام جم آنلاین افزود: تولید خودرو انحصاری است. بازار خارجی اکنون اجازه رقابت با بازار داخلی را ندارد و در واقع این اجازه داده نمی‎شود که قیمت خودرو کاهش یابد. این انحصاری بودن ، خودرو را گران‎تر هم می‎کند.

این کارشناس ارشد مدیریت برنامه‎ریزی عنوان کرد: در شبکه توزیع باید روند عادلانه‎ای وجود داشته باشد، اگر حقی است این حق باید به تمام مردم جامعه تعلق داشته باشد. متاسفانه رانت‎های متعددی وجود دارد، پشت این رانت‎ها، شرکت‎ها و افراد مختلفی حضور دارند.

خاکسار با اشاره به شرکت‎های لیزینگ و سوء‎استفاده آنها تاکید کرد: وابستگی مسئول تولید به مسئولان پشت‎پرده باعث گرانی و گول زدن مردم می‎شود. عموم مردم توسط مافیا تحت فشار هستند. پدیده انحصار باعث می‎شود در پشت پرده پول روی پول انباشته شود اما در مقابل کارمندی که 30 سال سابقه کار دارد نمی‎تواند برای فرزندش یک پراید معمولی خریداری کند.

امان از پراید

وی با انتقاد شدید از گرانی غیرمنطقی خودروی بی‎کیفیتی مثل پراید گفت: باورپذیر نیست که مردم با مراجعه به سامانه فروش خودرو یک ساعته تمام محصولات این دو شرکت را خریده باشند که حالا سامانه بسته شده باشد. یعنی این محصولات تا این اندازه با کیفیت هستند؟

خاکسار با تاکید بر وجود داشتن رانت در شبکه توزیع یادآور شد: در شبکه فروش مشتریانی هستند که پیش از آغاز رسمی فروش خودرو بده بستان‎های خود را انجام می‎دهند. باید بگویم محصولات قبل از آغاز زمان رسمی ، به فروش رفته است.

این کارشناس خودرو اذعان داشت: شما وقتی یک پلوپز می‎خواهید بخرید به 10 مغازه مراجعه می‎کنید تا قیمت‎ها مقایسه شود. حالا در رابطه با خودرو چطور می‎شود باور کرد وقتی سامانه فروش باز شد به سرعت تمامی محصولات به فروش برود؟ پشت همه اینها مافیایی است که دولت باید به آنها نظارت داشته باشد.

نظارت دولت کجاست؟

وقتی سامانه‎های فروش بسته می‎شود این یعنی اینکه یک جای کار می لنگد، وقتی هم کار با لنگیدن و وقفه روبرو شود باید بررسی کرد که مشکل دقیق کجاست. کسانی هم که این بررسی را انجام می‏دهند باید کارشناسانی دلسوز و زبده باشند نه کسانی که خود در پشت پرده قرار دارند. خاکسار_این کارشناس امور خودرو_ نیز به این مورد اشاره می‏ کند.

وی خاطرنشان کرد: نظارت و اجرا از سوی دولت در بخش تولید یک وظیفه است و در کنار آن باید از کارشناسان و بازرسان دلسوز استفاده کند.

خاکسار با بیان اینکه ساختار اقتصادی کشور از افراد دلسوز دهه 60 عاری است ، گفت: ما به یک انقلاب اقتصادی نیاز داریم. با این انقلاب اقتصادی باید ریشه علف‎های هرز را بزنیم و در این راه باید همه حمایت کنند.

کارشناس ارشد مدیریت برنامه‎ریزی در پایان گفت: دورانی که برخی مردم را کوته‎فکر تصور می‎کردند گذشته است. مردم به خوبی نسبت به مسائل پشت پرده آگاه هستند. این برازنده و شایسته مردم ایران نیست که یک خودرو را با خون دل تهیه کنند.