سیاحت غرب

مسجد؛ زیباترین بنای روستا
یکی از زیباترین بناهای روستا که تقریبا در حاشیه آن قرار دارد، مسجد روستاست. معماری مسجد نیز مانند خانه‌های روستا طبق اصول معماری منطقه زاگرس است. مسجد دارای شبستانی مستطیل‌شکل با هشت ستون است که به موازات هم ردیف شده‌اند. محراب مسجد داخل دیوار گچبری شده و منبر مسجد هم در پشت محراب است. سقف مسجد به صورت گنبد مخروطی ساخته شده و مناره‌های مسجد به زیبایی روی سقف خودنمایی می‌کنند.

پیوند طبیعت و تاریخ
در کنار مزارع روستا ارتفاعات دالاهو قرار دارد که بلندترین قله آن 2250 متر است. شاید علاقه به کوهنوردی نداشته باشید، اما بند کتانی‌هایتان را سفت کنید، چرا که جاذبه دیگر میان این ارتفاعات در انتظار شماست. علاوه بر پوشش جنگلی ارتفاعات دالاهو، آبشار زیبای پیران در چهار کیلومتری قرار دارد. ارتفاع آبشار چیزی حدود صد متر است. می‌توانید در پای آبشار بایستید و فرود کوهنوردان از بالای صخره و ارتفاعات آبشار را مشاهده کنید و لذت ببرید. لذت تماشای این اثر طبیعی با یک اثر تاریخی درهم می‌آمیزد، وقتی کمی سرتان را بچرخانید و نگاهتان بنایی نیمه مخروب را جست‌وجو کند؛ بله، در نزدیکی آبشار، ویرانه‌های قصری را خواهید یافت که گفته می‌شود متعلق به یزدگرد از پادشاهان ساسانیان است. اطراف بنا حصاری کشیده شده و برج‌های نیم‌دایره در فاصله کوتاه از همدیگر قرار دارند. این قصر یکی از آثار تاریخی مهم روستا به شمار می‌رود.

خانه‌های روبه آفتاب شالان
و اما گشتن و چرخ زدن و تماشای روستا را از دست ندهید که یکی از زیباترین مراحل سفر به منطقه است. شالان جزو روستاهای کوهپایه‌ای منطقه غرب ایران است.
با توجه به این‌که روستاهای کوهپایه‌ای در میان دره واقع شده و خانه‌ها بر روی شیب ساخته می‌شوند، بابت همین سقف هر خانه معمولا حیاط یا تراس خانه بالاتر است. به این منظور سقف خانه‌های روستای شالان نیز مسطح ساخته شده و در آن از تیرهای چوبی، کاهگل و گاهی قیر استفاده شده. روستا جزو روستاهای پلکانی نیست، اما کاملا با معماری مناطق زاگرس‌نشین همخوانی دارد.
در منطقه زاگرس روستاهایی که در کوهپایه ایجاد شده‌اند، خانه‌ها در یک طرف دره و رو به سمت جنوب و جنوب شرق هستند تا بیشترین بهره را از تابش آفتاب ببرند. در ساخت خانه‌های شالان نیز از همین ویژگی استفاده شده و خانه‌ها بخش زیادی از روز در مجاورت نور آفتاب
هستند.
بسیاری از خانه‌های روستا دارای ایوان بوده و در ساخت خانه‌های قدیمی روستا از مصالح بومی یعنی چوب، سنگ، خشت و گِل استفاده شده، اما در ساخت خانه‌های جدید روستا از مصالحی مانند آجر، گچ، آهن و حتی سیمان نیز استفاده شده است. همه اینها که گفتیم و جزو مشاهداتمان بود را شما هم می‌بینید، اگر دل به دل شالان زیبا و مردمانش بدهید.

مردان و زنان شالان چه می‌پوشند؟
مردم روستای شالان به زبان کردی و لهجه کلهری صحبت می‌کنند. مذهب اکثریت ساکنان روستا تسنن است. پوشاک مورد استفاده آنها نیز مانند تمامی نقاط کردنشین غرب ایران است. لباس مردان و زنان کرد از سه بخش اصلی تن‌پوش، سرپوش و پای‌افزار تشکیل شده. لباس مردمان کرد در مناطق مختلف در جزئیات تفاوت‌های بسیاری دارد، اما به صورت کلی لباس کردی در بسیاری از مناطق یکسان است. مردان کرد از چوخه در فصل زمستان استفاده می‌کنند. چوخه نیم‌تنه‌ای پنبه‌ای یا پشمی است که اصولا با پارچه ساده تهیه می‌شود. نوع مرغوب چوخه‌ها از موی بز است.
پانتول یا رانک که همان شلوار کردی مشهور است. شلوارهای کردی اصولا به رنگ چوخه نزدیکند. چوخه و پانتول بخش اصلی لباس مردان کردی است. شال کمر و سر‌بند نیز از اجزای دیگر لباس‌های مردان کرد است. لباس زنان کرد در میان لباس‌های محلی ایران جزو زیباترین لباس‌های محلی است.

فاطمه فراهانی

جام‌جم