ای شکوه پابرجا...

آرام چون مردان اقیانوس
حضور در محیط‌های ارتشی و نظامی کشور، همیشه با جذابیتی ویژه همراه است. جذابیتی که با توجه به دور از دسترس بودن آن برای همه و نیز تاکید بر نظم و ترتیب در آن، اهمیتی دوچندان هم می‌یابد و می‌شود آن را در زمره خاطرات و اتفاقاتی قرار داد که شاید در زندگی هر کسی که شغلش ارتش نیست، تنها یک بار رخ دهد. این حرفی بود که بچه‌ها مدام زیر لب با هم می‌گفتند و از این مسافرت به عنوان خاطره‌ای که هرگز قرار نیست فراموشش کنند، یاد می‌کردند.
با این حال نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، از جنبه‌ای دیگر هم قابل توجه است و این جنبه، ارتباط آن با دریا و اقیانوس است که محیط نیروی دریایی را به محیطی دوست‌داشتنی و البته در مواردی هم مخاطره‌آمیز تبدیل می‌کند. دریا یعنی تقابل تلاطم و آرامش توامان که مردان نیروی دریایی ارتش را به چالشی مدام فرا می‌خواند و در دوری‌های مقطعی از محیط خانه و خانواده، پهنه وسیع دریا را به خانه و آشیان موقتشان تبدیل می‌کند. دریادلان نیروی دریایی ارتش، همان‌هایی هستند که همین حالا که ما آسوده و راحت سر کار و در خانه‌هایمان نشسته‌ایم و فعالیت‌های روزمره را دنبال می‌کنیم، با استرس‌هایی کوچک و بزرگ دست و پنجه نرم می‌کنند و همه حواسشان هست که دشمن -که او هم روی آب‌های خلیج‌فارس حضور دارد و فاصله‌اش با مرزهای کشورمان کم است- لحظه‌ای جرات نزدیک شدن به حریم کشورمان را پیدا نکند و فاصله‌اش با مرز آبی کشور حفظ شود. هرچند شاید خیلی‌هایمان از این فداکاری‌ها و اهمیت‌های کارشان بی‌اطلاعیم و با توجه به این‌که تصویر فعالیت‌ها و استرس‌های کار در نیروی دریایی را کمتر در رسانه‌هایمان می‌بینیم، گه‌گاه از این فداکاری‌ها غافل می‌شویم. از این رو حضور عوامل برنامه تلویزیونی اقیانوس آرام را در محیط کار و فعالیت نیروی دریایی ارتش، می‌توان اتفاقی قابل تامل و حرکتی درست و سنجیده محسوب کرد. شرکت‌کنندگان حاضر در برنامه اقیانوس آرام و نیز مخاطبان و بینندگان آن، عمدتا از میان نوجوانان هستند. نوجوانی همان سن سرنوشت‌سازی است که فرد باید برای آینده‌اش تصمیم بگیرد و شغل و پیشه‌اش را برگزیند. در این میان بی‌شک عده‌ای هم هستند که با مشاهده این برنامه، به حضور در فضای نیروی دریایی و فعالیت در آن علاقه‌مند خواهند شد.

به میزبانی دریا
حضور نوجوانان برنامه اقیانوس آرام در شهر بندرعباس و روی آب‌های خلیج‌فارس، اتفاقی به‌یاد ماندنی بود که به میزبانی نیروی دریایی ارتش و به پیشنهاد خودشان رقم خورد و نوجوانان برنامه در مدت حضور یک هفته‌ای‌شان در آن محیط، زندگی‌هایی دریایی را تجربه کردند. بندرعباس شهری است که نامش با آب و دریا گره‌خورده است و بخشی از شهر هم به پایگاه‌های ارتشی و نهادهای حفاظتی اختصاص داده شده است. بچه‌ها و نیز عوامل برنامه‌ساز اقیانوس آرام در طول یک هفته حضورشان، در باشگاه نوسازی که برای اقامت خانواده‌های نیروی دریایی ارتش در مدت حضورشان در شهر اختصاص یافته بود مستقر بودند. حضوری که البته با توجه به برنامه مفصلی که ارتش برایشان تدارک دیده بود، کمتر در آن محیط می‌گذشت و بیشتر برای خواب و استراحت بود. نوجوانان اقیانوس آرام در یک هفته حضورشان در بندرعباس، از یک ناوشکن، یک زیردریایی و دیگر تجهیزات ارتشی دیدن کردند و از نزدیک در جریان کارشان قرار گرفتند.
زینب 16ساله، یکی از نوجوانان حاضر در این سفر می‌گفت: «به‌هرحال همه ما هنوز به مدرسه می‌رویم و بلافاصله بعد از این‌که به تهران برگردیم، امتحانات ترم‌مان شروع می‌شود. با این حال تعامل عوامل ساخت اقیانوس آرام با ما بسیار خوب است؛ خیلی جاها به حرف دل ما عمل کرده‌اند و کوشیده‌اند بهترین خاطره ممکن برایمان رقم بخورد و حتی ضبط برنامه هم در آخر هفته‌هاست تا ما بتوانیم در طول هفته مدرسه برویم. در طول این یک هفته اتفاقات خوبی چون حضور در یک زیردریایی را تجربه کردیم و اینها همه اتفاقاتی است که برای کمتر نوجوانی به سن و سال ما رخ می‌دهد؛ اما دست‌اندرکاران نیروی دریایی ارتش تعامل خیلی خوبی داشتند و چگونگی کار آن زیردریایی و برخی قوانین دریایی را برایمان تعریف کردند. این خاطره هرگز یادمان نمی‌رود.» شیرین که او هم 16 ساله است و حالا به مجری‌گری به عنوان شغلی جدی فکر می‌کند، تعریف کرد: «در مدت ضبط اقیانوس آرام با چهره‌های شناخته شده مختلفی از میان بازیگران، مجریان و دیگر افراد تاثیرگذار کشور آشنا شدیم و تعامل با این افراد باعث شد شناختی بهتر نسبت به رفتار خودم و این‌که در آینده چه خواهم شد، پیدا کنم. حالا مجری‌گری برایم جدی شده و دلم می‌خواهد ادامه‌اش بدهم، اما در عین حال اولویت اصلی زندگی‌ام نیست. اقیانوس آرام برایم بهانه‌ای شد تا با این توانایی‌ام آشنا شوم.»

گفت‌وگویی از جنس صمیمیت
برنامه آخرین روز حضور نوجوانان در شهر بندرعباس، دیدار با امیر دریادار حسین خانزادی، فرمانده نیروی دریایی ارتش و حضور روی ناوشکن سهند به عنوان یک ناوشکن جنگی تماما ایرانی بود. اتفاقی که نخستین بار بود رخ‌می‌داد و البته در حرکتی نمادین، گواهی بر شعار اصلی ما می‌توانیم و اتکا به نیروهای جوان کشور بود؛ نیروهایی که نمایندگان آن (همین نوجوانان) روی عرشه حاضر بودند و اجازه پیدا کرده بودند از نزدیک با ساز و کار یک ناوشکن ایرانی آشنا شوند.
ساعت حوالی 11 صبح بود و برخلاف تاریخ تقویم که یک روز زمستانی را نشان می‌داد، آفتاب بالای سر خلیج فارس می‌تابید و تلالویی درخشان روی سطح نیلگون آب می‌انداخت. بچه‌ها روی عرشه حاضر بودند و رسیدن امیر خانزادی را انتظار می‌کشیدند. یکی از مسؤولان ناوشکن می‌گفت تا پیش از این حتی یک پیچ ناوشکن هم در اختیار ما نبود، اما حالا دانشمان قوی شده است و خود به تنهایی و بدون هیچ وابستگی به خارج از کشور، توانسته‌ایم این ناوشکن را بسازیم. از همین رو هم بود که سهند بوی غرور می‌داد و این غرور، موقع گام برداشتن تک‌تکمان روی ناوشکن مشهود بود.
بالاخره و بی هیچ تشریفات رسمی و امنیتی خاص، خودرویی که امیر دریادار خانزادی را حمل می‌کرد تا نزدیکی اسکله شهید باهنر بندرعباس پیش آمد و امیر، در میان ادای احترام کارکنان نیروی دریایی ارتش از راه رسید. در محیط‌های ارتشی درجه و رتبه حرف اول را می‌زند و ادای احترام به مافوق، امری غیرقابل تخطی است. با این حال برخورد امیر با نوجوانان کاملا صمیمی و از جنس خودشان بود او با تک‌تک پسرها دست داد و با دخترها سلام و احوال‌پرسی کرد. انگار نه انگار که تمام مرزهای آبی یک کشور در دست‌های اوست و مسؤولیتی سنگین روی شانه‌هایش دارد. صحبت‌هایی هم که با بچه‌ها کرد و در قالب آخرین قسمت برنامه ضبط شد، همه از جنس امید بود؛ جنس مرور خاطرات نوجوانی و تشویق به این‌که این نوجوانان هم خود روزی آینده‌دارانی چون امیر‌دریادار حسین خانزادی شوند.

نام: سهند، محل تولد: ایران

ناوشکن دریایی سهند که میزبان آخرین قسمت از برنامه تلویزیونی اقیانوس آرام بود، یک ناو تماما ایرانی و ساخته شده توسط متخصصان داخلی است. از سازه این کشتی در شهریور سال 91 رونمایی و خود ناو در آذر سال 97 به آب انداخته شد.
سهند پس از جماران و دماوند (یا ولایت) سومین کشتی جنگی ساخته شده توسط ایران است. این کشتی جنگی به یاد ناوچه سهند کلاس الوند که در سال ۶۷ غرق شد، سهند نامیده شد. ناوشکن جدید نیروی دریایی ارتش با قابلیت رادارگریزی به سامانه‌های الکترونیکی و دفاعی مدرن مجهز شده و یکی از پیشرفته‌ترین ناوشکن‌های بومی خاورمیانه لقب گرفته است.
یکی از مهم‌ترین مشخصات ناوشکن سهند در ساخت بدنه آن خلاصه می‌شود. طول ناوشکن سهند که بین ۹۵ تا ۹۸ متر تخمین زده می‌شود کمی بزرگ‌تر از جماران است، اما بیشترین عرض بدنه آن حداقل ۱۲ متر بوده که ۱۵ تا ۲۰ درصد بیشتر از جماران است. وزن ناوشکن سهند نیز چیزی حدود 2000 تن است.
بدنه اصلی سهند از ۲۰ بلوک مجزا که دارای چهار طبقه است تشکیل شده و پس از ساخت در حوض خشک، در کنار هم قرار گرفته و به یکدیگر متصل شده‌اند. برای جلوگیری از نفوذ آب یا آتش از یک بلوک به کل بدنه کشتی، بین بلوک‌های مختلف، دیواره‌هایی وجود دارند که از طریق در‌‌های تعبیه شده در آن به یکدیگر متصل می‌شوند.

درصدد تعامل با رسانه ملی هستیم

با امیر دریادار حسین خانزادی، فرمانده 50ساله‌ای که از آبان سال 96 به فرماندهی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران منصوب شد، در حاشیه ضبط اقیانوس آرام گپ زدیم.

امیر در لابه‌لای مشغله‌ها و گرفتاری‌هایی که بی‌شک هر روز دارید رسانه تلویزیون را هم تماشا می‌کنید؟ اصلا اوقات فراغتتان چطور سپری می‌شود؟
من برای همه چیزهایی که احساس می‌کنم مهم هستند، وقت می‌گذارم. در دوران کودکی، نوجوانی و تحصیلم هیچ وقتی را تلف نکردم و در فرصت‌هایی که داشتم، مهارت‌های اجتماعی و فنی و عمومی‌ام را افزایش دادم. لذا اگر آدم‌های دیگر برای انجام یک فعالیت وقت معینی را صرف کنند، من به واسطه همان تلاش و مهارت‌هایی که در آن دوران کسب کردم، می‌توانم وقت کمتری صرف کنم و این وقت اضافه را برای پرداختن به موضوعات مختلف بگذرانم. ضمن این‌که حتما تلویزیون نگاه می‌کنم. با فرزندانم دور هم می‌نشینیم و به‌ویژه برنامه‌های علمی، برنامه‌هایی که درسی می‌دهند یا در موضوعات ژئوپلتیک (سیاست جغرافیایی) هستند را با اشتیاق دنبال می‌کنیم. در کنار همه این کارها کتاب هم حتما می‌خوانم. چون خیلی در سفر هستم، در هواپیما یا ماشین وقت می‌گذارم و از این فرصت برای مطالعه استفاده می‌کنم.
با توجه به این‌که گفتید بیننده برنامه‌های علمی هستید، فکر می‌کنم دو شبکه چهار و آموزش را بیشتر دنبال می‌کنید...
بله. دو شبکه چهار و آموزش را حتما می‌بینم. ضمن این‌که شبکه مستند سیما را هم دنبال می‌کنم و اینها شبکه‌هایی هستند که تماشایشان را بیشتر ترجیح می‌دهم. همچنین اخبار شبکه‌های مختلف را هم می‌بینم و به‌خصوص از بخش خبری 20 و 30 دقیقه و اخبار ساعت 21 رضایت دارم.
برنامه‌های تلویزیون را دوست دارید؟
برنامه‌هایی که من دنبال می‌کنم و می‌بینم، بسیار خوب هستند. بعضی‌هایشان ذهن‌های کنجکاو را خیلی خوب هدایت می‌کنند و بارها شده که از این برنامه‌ها ایده گرفته‌ام. به عنوان مثال می‌توانم به برنامه‌ای با نام ساختمان‌های آینده اشاره کنم که از شبکه چهار پخش می‌شد و برایم جالب بود که در یکی از قسمت‌های این برنامه، فردی از ایده بندرهای شناور صحبت می‌کرد. در واقع این در حال حاضر فقط یک ایده و مفهوم است که آن برنامه ارائه کرد و شاید در آینده خودمان به دنبال اجرایی کردنش برویم. برنامه‌ها در مجموع خیلی خوب هستند.
به نمایش و انعکاس تصویر نیروهای دریایی در رسانه ملی هم بپردازیم. نظر شخصی من این است که تلویزیون تاکنون خیلی کم به سراغ نیروی دریایی رفته و تلاش‌ها و زحمات افراد شاغل در این حوزه حساس خیلی کم به تصویر کشیده شده است. دلیل این قضیه چیست؟ تلویزیون به سمت شما نیامده یا خودتان علاقه‌ای به انعکاس تصویر زحماتتان در رسانه ملی نداشته‌اید؟
برای این قضیه چند دلیل عمده را می‌توان ذکر کرد. اولین دلیل به مسائل مربوط به طبقه‌بندی و حیطه‌بندی کار ما برمی‌گردد که اجازه ورود دوربین را به هر فضایی نمی‌دهد. بخش دیگر ماجرا هم این است که شاید خود رسانه تا امروز به جذابیت‌های کار ما توجه لازم را نکرده و متوجه نشده که چه جذابیت‌هایی در مجموعه نیروی دریایی وجود دارد. به نظرم هرجا که دریا وجود داشته باشد، چه در بخش نیروی دریایی ارتش، چه کشتیرانی، شرکت ملی نفتکش، فراساحل، ماهیگیری و ...، اگر وارد بشوید می‌بینید که جذابیت‌های لازم وجود دارد، می‌شود در قالب تصویر به آنها پرداخت و فضای کسب و کار خوبی را از این طریق برای جوانان و نوجوانان فراهم کرد. با این حال مدتی است به تعامل با رسانه ملی به صورت جدی توجه کرده‌ایم و درصدد هستیم این تعاملات مشترک بیشتر شود. ضمن این‌که باید به نکته‌ای هم اشاره کنم. این که گفته می‌شود فضای کار در نیروی دریایی سخت است، به این خاطر است که اساسا دریا سخت است؛ اما این سختی با توجه به مهارت‌هایی که همکارانم دارند، قطعا خیلی قابل تحمل‌تر شده است. چیزی که افراد شاغل در نیروی دریایی را به افرادی پیچیده تبدیل کرده، این است که فناوری‌هایی که با آنها سروکار دارند، فناوری‌های پیچیده‌ای هستند. در واقع تجهیزات نیروی دریایی در بالاترین سطح از پیچیدگی فناوری‌های دنیا هستند. برای مثال اگر یک خودرو را بشود با 23 ساعت کار ساخت، برای ساخت یک زیردریایی دیزلی هشت میلیون نفر ساعت زمان لازم است.
اخیرا عوامل برنامه تلویزیونی اقیانوس آرام این اجازه را پیدا کردند که برای نخستین بار روی ناوشکن سهند بیایند و قسمت آخر برنامه‌شان را روی این ناو ضبط کنند. اتفاقی مثبت که حاصل تعامل و همکاری شما و صدا و سیما و مرکز کودک و نوجوان سازمان هنری -رسانه‌ای اوج بود و خودتان هم در قسمت آخر این برنامه روی ناو حضور پیدا کردید و با نوجوانان حرف زدید. به نظرتان این اتفاق چقدر می‌تواند روی نوجوانان تاثیر بگذارد تا جذب محیط و علاقه‌مند به فعالیت در نیروی دریایی کشور بشوند؟
به نظرم خیلی موثر است چون جوانان و نوجوانان ما از آنچه در عرصه‌های مختلف نیروی دریایی می‌گذرد، قدری بی‌اطلاع هستند و البته بخشی از دلایلش را هم خدمتتان گفتم. این حضور بی‌شک تاثیرگذار است و در کنار آنچه به روی دریا می‌بینیم، یک مجموعه بزرگ دیگر هم نیروی دریایی را همراهی می‌کنند و آن، خانواده‌ها هستند. خوب است فرصتی فراهم شود تا با خانواده‌ها هم صحبت کنند و ببینند وقتی همسرانشان به ماموریت و دریا می‌روند، چه شرایطی را تحمل می‌کنند تا چرخ زندگی در نیروی دریایی همچنان با ثبات در چرخش باشد و به گردش دربیاید. نقش خانواده‌ها بی‌بدیل است و آنچه همکاران من روی دریا تحمل می‌کنند، دوری از خانواده، شرایط سخت دریایی و اقیانوسی و از همه مهم‌تر هوشیاری و آمادگی رزم در دریاست. آنها باید سطح دریا و زیر دریا و آسمان و زمین را دائم پایش کنند و آماده برخورد با هر تهدید و حمله‌ای باشند. در کنار همه این پیچیدگی‌ها و سختی‌ها، خانواده‌هایی هستند که به ما کمک می‌کنند تا روحیه‌هایمان حفظ شود.
اصلا چه شد به عوامل این برنامه و به‌ویژه نوجوانان اعتماد کردید تا روی این ناوشکن حضور یابند و این‌طور از نزدیک با شما صحبت کنند؟
بخشی از این تصمیم، رعایت فرمان و دستور مقام معظم رهبری است. ایشان همواره به نسل جوان و اعتماد کردن به آنان و پرداختن به موضوعاتشان تاکید دارند. موضوعی که محور برنامه اقیانوس آرام و مرکز کودک و نوجوان اوج هم قرار دارد. این به‌نظرم بسیار مهم و حاکی از یک نگاه هوشمندانه است، ضمن این‌که می‌تواند بستر بسیار خوبی برای عضوگیری در آینده هم باشد؛ از مجموع این نوجوانانی که همراه با برنامه به محیط فعالیت ما آمدند و با شرایط آشنا شدند، قطعا عده‌ای هم هستند که برای کار در نیروی دریایی اشتیاق پیدا می‌کنند. ضمن این‌که ما این روزها در تمام مراکز استان‌ها، دفاتر نمایندگی ایجاد کرده‌ایم که کارشان پیدا‌کردن جوانان و نوجوانان مستعد و علاقه‌مند به نیروی دریایی است و این تکلیفی است که رهبر معظم انقلاب به عهده ما گذشته‌اند تا نیروهایی جوان و انقلابی داشته باشیم و بستری فراهم شود نسل آینده پرشورتر و با علاقه‌مندی بیشتر به این فضا وارد شوند.